JAARBEELD 2020

Het rapport ‘Huidkanker in Nederland - cijfers uit 30 jaar Nederlandse Kankerregistratie’, bevestigde nogmaals de al jaren toegenomen en ook de komende jaren nog altijd verder toenemende aantallen huidkankerpatiënten. Deze leggen een grote druk op de houdbaarheid (bemensbaarheid en betaalbaarheid) en daarmee ook op de kwaliteit van de huidkankerzorg van nu én morgen. Daarop hebben de NVDV en IKNL initiatief genomen voor oprichting van de Stuurgroep Huidkankerzorg. De stuurgroep presenteerde op 19 april 2021 het Nationaal Actieplan Huidkanker. 

In de manier waarop de TNM-classificatie voor de stadiëring van kanker wordt geregistreerd bestaan verschillen, wat gegevensuitwisseling tussen ziekenhuizen lastig maakt, net als vergelijking van kwaliteit en wetenschappelijk onderzoek. Daarom is er nu een zorginformatiebouwsteen waarmee het stadium voor elke tumorsoort in elk ziekenhuis op precies dezelfde manier in het epd geïmplementeerd kan worden. Nictiz, IKNL en de Citrienprogramma’s Regionale oncologienetwerken en Registratie aan de bron werkten samen aan deze Zorginformatiebouwsteen TNM TumorClassificatie. Terwijl nog gewerkt wordt aan een implementatiehandleiding kunnen ziekenhuizen die dat willen al aan de slag met het inbouwen in het epd. 

Het is een groep onderzoekers uit Nederland (IKNL, Maastricht University) en Taiwan gelukt om de overleving van patiënten met mondholtekanker in beide landen te analyseren zónder privacygevoelige informatie uit te wisselen. Na correctie voor vijf prognostische factoren, bleven er geringe verschillen zichtbaar in de uitkomsten van behandeling tussen Nederland en Taiwan. Dit is de eerste studie waarin de Personal Health Train-technologie is toegepast.

De deelnamegraad bij de bevolkingsonderzoeken naar borst- en darmkanker is nog steeds hoog, maar neemt licht af. Daarnaast is het screeningsinterval bij het bevolkingsonderzoek borstkanker toegenomen door gebrek aan personele capaciteit. Dat blijkt uit de monitoren van het bevolkingsonderzoek die IKNL verzorgt in opdracht van het RIVM. De monitoren rapporteren over 2018 en 2019, dus de effecten van de coronacrisis zijn nog niet zichtbaar.

Tijdens het Nationaal Congres Palliatieve Zorg op 5 november 2020 heeft IKNL-adviseur Cindy van den Berg-Verberkt de Jaarprijs Palliatieve Zorg Onderzoek gewonnen. Ze kreeg de prijs voor het beste Nederlandse wetenschappelijke artikel op het gebied van palliatieve zorg en levenseindezorg van afgelopen jaar (september 2019 - augustus 2020) voor haar publicatie ‘Effect of Sustained-Release Morphine for Refractory Breathlessness in Chronic Obstructive Pulmonary Disease on Health Status’. De prijs is een initiatief van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg Amsterdam UMC.

Door de coronacrisis dit voorjaar zijn minder diagnoses borst- en darmkanker gesteld. In de leeftijdsgroepen die voor de bevolkingsonderzoeken worden uitgenodigd was de daling in het aantal diagnoses veel groter dan in de andere leeftijdsgroepen. Bij borstkanker en de voorstadia daarvan gaat het om een derde minder diagnoses bij 50-74-jarigen en bij darmkanker om een vijfde minder diagnoses bij 55-75-jarigen, de leeftijdsgroep die voor het bevolkingsonderzoek wordt uitgenodigd. Dat schrijven Avinash Dinmohamed, Sabine Siesling en anderen in het tijdschrift Journal of Hematology & Oncology op basis van gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie gebaseerd op voorlopige diagnoses van de pathologiedatabase PALGA.

In de behandelfase van kanker maar ook daarna ligt de focus vaak op overleven. Maar velen kampen met de (late) gevolgen van kanker en de behandeling. Het is belangrijk dat hier vanaf het eerste moment oog voor is.
Om dit voor elkaar te krijgen is tijdens het congres Kanker & Leven op 11 september jl. het Nationaal Actieplan Kanker & Leven gepresenteerd. Een kleine terugblik van onderwerpen die op het congres de revue passeerden.

Naast advies van farmacologische aard, zoeken zorgverleners vaak ook een sparringpartner in de specialist palliatieve zorg wanneer zij om consultatie vragen. Dat blijkt uit cijfers van IKNL, dat onderzocht welk soort vragen zorgverleners het vaakst hebben wanneer zij vragen hebben over de best passende behandeling van een palliatieve patiënt. In 2019 had in bijna een derde van de consulten de aanvrager ook behoefte aan ruggespraak met een specialist palliatieve zorg.