Richtlijnen bieden aanbevelingen over diagnostiek, behandeling en de gevolgen van kanker(behandelingen). Deze aanbevelingen zijn bij voorkeur gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek (evidence based). Daar waar geen wetenschappelijk bewijs is, zijn ze gebaseerd op de expertise en ervaringen van zorgprofessionals en zorggebruikers (consensus based). Richtlijnen zijn in feite het fundament onder het professioneel handelen in de oncologische zorg. De onderwerpen waarvoor richtlijnen zijn opgesteld zijn ziektegericht, symptoomgericht en doelgroepgericht.
Hieronder volgt een overzicht van een aantal richtlijnen op het gebied van de paramedische en psychosociale oncologie. Zie hiervoor ook Oncoline, Richtlijnendatabase en voor palliatieve zorg Palliaweb.
Richtlijn Detecteren behoefte psychosociale zorg
De richtlijn ‘detecteren behoefte psychosociale zorg’ is ontwikkeld voor alle professionals die betrokken zijn bij diagnostiek, behandeling en begeleiding van volwassen mensen met kanker tijdens de behandelfase (curatieve/palliatieve) en controlefase in de 1e, 2e en 3e lijn. Deze richtlijn geeft handvatten voor het signaleren van de mate van distress en behoefte aan psychosociale zorg bij mensen met kanker en geeft informatie om te kunnen verwijzen naar passende zorg. Deze richtlijn is door de Nederlandse Vereniging voor Psychosociale Oncologie (NVPO), ondersteund door IKNL, in samenwerking met diverse beroepsverenigingen en met financiering van KWF Kankerbestrijding ontwikkeld.
Van de richtlijn is een samenvattingskaart te downloaden. Uit de ontwikkeling van deze richtlijn zijn de Beslisboom en informatiestandaard psychosociale zorg en de E-learning en masterclass psychosociale zorg voor verpleegkundigen voortgekomen.
Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker
De richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker is bedoeld voor alle zorgverleners die betrokken zijn bij diagnostiek en behandeling van mensen met kanker. De richtlijn biedt voor deze zorgverleners een leidraad voor preventie, screening en diagnostiek, behandeling en de organisatie van zorg voor de patiënt met kanker en een aanpassingsstoornis. Deze richtlijn is door de Nederlandse Vereniging voor Psychosociale Oncologie (NVPO), met procesbegeleiding door het TRIMBOS Instituut en ondersteuning vanuit IKNL, in samenwerking met de beroepsverenigingen en patiënten en met financiering van KWF Kankerbestrijding ontwikkeld. Van de richtlijn is een samenvattingskaart te bestellen.
Richtlijn Herstel na Kanker
De richtlijn ‘Herstel na Kanker’ is geschreven voor alle professionals, die betrokken zijn bij de herstelfase van mensen met kanker. De richtlijn geeft handvatten voor de nazorg in het eerste jaar na de behandeling. Deze richtlijn is door IKNL, in samenwerking met diverse beroepsverenigingen, met financiering van ZonMw ontwikkeld. Van de richtlijn is een samenvattingskaart te bestellen.
Richtlijn Medisch Specialistische Revalidatie
De richtlijn Medisch Specialistische Revalidatie is bedoeld voor (para)medici en psychosociale hulpverleners. Medisch specialistische revalidatie bij oncologie is een poliklinische interdisciplinaire behandeling. De behandeling is gericht op het maximaliseren van autonomie en participatie van mensen die leven met en na kanker met verscheidene samenhangende functioneringsproblemen op lichamelijk, cognitief, emotioneel of sociaal vlak en/of met betrekking tot rol-functioneren en/of zingeving, door kanker en/of van de behandeling van daarvan. Deze richtlijn is op initiatief van de Nederlandse Vereniging van Revalidatieartsen, ondersteund door IKNL en in samenwerking met diverse beroepsorganisaties ontwikkeld. Van de richtlijn is een samenvattingskaart te bestellen.
Richtlijn Kanker en Werk
De richtlijn ‘Kanker en werk’ is bedoeld voor bedrijfsartsen en andere professionals op het gebied van arbeid en gezondheid. De richtlijn biedt handvatten voor behoud van en terugkeer naar werk door mensen die leven met en na kanker. Deze richtlijn is ontwikkeld door de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde, in samenwerking met zorgprofessionals, patiëntvertegenwoordigers en beroepsorganisaties, met financiering van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Beslisboom en informatiestandaard
Om verpleegkundigen te ondersteunen in elektronische verslaglegging en beslissingsondersteuning rondom psychosociale zorg heeft IKNL samen met de V&VN de beslisboom psychosociale zorg voor de gevolgen van kanker ontwikkeld. Een beslisboom visualiseert klinische besluiten in stroomdiagrammen. De bijbehorende vakinhoudelijke termen worden eenduidig en consistent toegepast en gecodeerd door het koppelen van deze termen aan zorginformatiebouwstenen.
Samen met de beslisbomen en de verslaglegging vormt dit de informatiestandaard psychosociale zorg. Deze ontwikkeling levert de volgende voordelen op:
- een set eenduidige termen voorkomt dubbele registratie en fouten, en het draagt bij aan het verminderen van registratielast voor verpleegkundigen en verzorgenden.
- patiëntgegevens worden uitwisselbaar. Het is eenvoudiger om gegevens te hergebruiken voor de overdracht en voor eenduidige registratie in de Nederlandse Kankerregistratie.
- communicatiemogelijkheden tussen zorgprofessionals en patiënt, maar ook tussen zorgverleners onderling worden vergemakkelijkt.
- het zorgtraject en behoefte van de patiënt is beter te volgen. Dit draagt bij aan kwaliteitsverbetering van zorg.
De beslisboom en informatiestandaard zijn tot stand gekomen met financiële ondersteuning van Zorginstituut Nederland en gelden van de Ingeborg Douwes Stichting, beschikbaar gesteld door de Nederlandse Vereniging voor Psychosociale Oncologie (NVPO).
Nieuwsbericht Psychosociale zorg weinig teruggevonden in EPD
Lees het artikel over de beslisboom en informatiestandaard psychosociale zorg in Oncologica
Screeningsinstrumenten
Er zijn diverse screeningsinstrumenten gericht op het in kaart brengen van problemen door
de kanker(behandeling). In richtlijnen wordt hiervoor onder meer de Lastmeter aanbevolen. Dit is een formulier waarop mensen met kanker aangeven van welke problemen ze last hebben (fysiek, emotioneel, sociaal, praktisch, spiritueel/levensbeschouwelijk), in welke mate en of ze daarvoor zorg willen van een professional. Dit kan via de lastmeter op kanker.nl of
op papier. U kunt de volgende Lastmeters op papier downloaden of bestellen:
• Lastmeter
• Lastmeter (met scorelijst)
• Lastmeter (Turks-Nederlands)
Meer informatie
Voor meer informatie over richtlijnen paramedische en psychosociale zorg, kunt u contact opnemen met Miranda Velthuis