Start implementatieprojecten VAP Oncologie

1. Leernetwerk Zuid-Oost Nederland (OncoZON)

Projectleider: mw. A. Pollmann- Mutsaerts 
Titel project: 'ONCO: Oncological care Networks for Continuous Oncological care' 
Regio: Zuid-Oost Nederland

Samenvatting project
In het OncoZON-gebied worden in vier lokale oncologiezorgnetwerken (OZN) een Vast Aanspreekpunt (VAP) oncologie vormgegeven en geïmplementeerd. De kracht van dit project zit in de gezamenlijke implementatie-aanpak, met een variatie in invulling van het VAP en vanuit diverse settingen: 

• Oncologie (wijk)verpleegkundigen gepositioneerd bij IPSO-inloophuizen | oncologiezorgnetwerk ISOZzon (Helmond, Venlo eo).

• Gespecialiseerd oncologieverpleegkundigen van Care for Cancer | Oncologiezorgnetwerken De Valken (Valkenswaard eo) en OncoNetEcht (Echt-Susteren eo). 

• Praktijkondersteuner Somatiek met specialisatie oncologie gepositioneerd bij huisartsenpraktijk | Oncologiezorgnetwerk De Meierij (Son en Breugel). 

Hierin wordt actief opgetrokken met verschillende partners, zoals onder andere Robuust, OncoZON, huisartsen, thuiszorg- en patiëntenorganisaties, Palliatief Zorg Netwerk en IPSO centra voor leven met en na kanker. Het doel van dit project is het implementeren van het VAP oncologie (buiten de muren van het ziekenhuis) best passend in de lokale context van de verschillende oncologiezorgnetwerken. 

Update
Het project ONCO: Oncological care Networks for Continuous Oncological care, is volop op weg. Een intensieve periode van voorbereidingssessies met diverse stakeholders heeft een basis gelegd voor samenwerkingen. De Kick-off bijeenkomst op 23 januari 2025 was erg goed bezocht en gaf een start voor het daadwerkelijk includeren van patiënten.

Eind maart 2025 zijn er reeds meer dan 35 patiënten geïncludeerd waarbij de verwijzers nog voornamelijk de verpleegkundig specialisten zijn. De samenwerking met de ziekenhuizen krijgt geleidelijk meer vorm en blijft voorlopig veel afstemming en communicatie vragen om tot een optimale en idealiter lijnloze zorg te komen. De huisartsen zorggroepen zijn welwillend, al liggen er qua bekendheid van en samenwerking met het Vast Aanspreekpunt Oncologie buiten de muren van het ziekenhuis nog vele kansen.

De eerste reacties qua mate van tevredenheid zijn vanuit de verschillende kanten positief en dat geeft ons als projectteam weer veel energie om dit project tot een succes en als springplank van een landelijke uitrol van het Vast Aanspreekpunt te zien.

Voor meer informatie zie: www.vastaanspreekpuntonco.nl

2. Netwerk Palliatieve Zorg Amsterdam|Diemen (NPZA) 

Projectleiders: mw. J. Van Nus en dhr. J. Gootjes 
Titel project: 'Naar een vanzelfsprekende samenwerking tussen VAP Oncologie en getrainde informele zorgverleners bij de zorg voor kankerpatiënten in de palliatieve fase'​ 
Regio: Amsterdam

Samenvatting project
Dit project wordt geleid door het netwerk palliatieve zorg Amsterdam-Diemen (NPZA) en is een samenwerking voortvloeiend uit de projecten Samen 1 team, EU Navigate en Buddyzorg Kuria. 
Amsterdam UMC en thuiszorgorganisatie Evean hebben al een succesvolle samenwerking waarbij patiënten met kanker in de palliatieve fase een Vast Aanspreekpunt (VAP) oncologie krijgen in de vorm van een palliatieve zorg/oncologieverpleegkundige bij ontslag uit het ziekenhuis (project Samen 1 team). In dit implementatieproject wordt deze samenwerking verbonden aan twee andere bestaande initiatieven: de VAPs worden gekoppeld aan twee mogelijkheden voor ondersteuning door getrainde informele zorgverleners, namelijk ‘buddy’s’ van Buddyzorg Kuria en ‘navigators’ van het EU Navigate project. Hierbij worden de voorwaarden en instrumenten voor de VAPs om getrainde informele zorgverleners onder hun regie in te schakelen onderzocht, geïmplementeerd en geëvalueerd. Het doel is om de VAP's uit te rusten met de kennis, vaardigheden en het vertrouwen om de samenwerking met getrainde informele zorgverleners mogelijk te maken, met als hoger doel een betere kwaliteit van leven voor mensen met kanker in de palliatieve fase en hun naasten, lagere kosten en een kleiner beroep op professionele zorg.  

Update
Binnen het project ‘Naar een vanzelfsprekende samenwerking tussen VAP Oncologie en getrainde informele zorgverleners bij de zorg voor kankerpatiënten in de palliatieve fase'​ is een praktische tool ontwikkeld om samen met de Vast Aanspreekpunten (VAPs) de ondersteuningsbehoefte van cliënten in kaart te brengen. Deze tool – een stappenplan met gerichte aandachtspunten – ondersteunt bij het verwijzen naar informele zorg. De tool is ontwikkeld in samenwerking met AmsterdamUMC en een palliatieve zorgverpleegkundige, en wordt momenteel getest bij oncologieverpleegkundigen.

Daarnaast is er een training georganiseerd voor de VAPs van thuiszorgorganisatie Evean, met als doel hun rol en de inventarisatie van cliëntbehoeften te verduidelijken. Ook vond er een positieve bijeenkomst plaats op de oncologie-afdeling van AmsterdamUMC (locatie VUmc), waar VAPs hun werkwijze presenteerden aan oncologen. Dit leidde tot nieuwe verwijzingen, al blijft samenwerking met vrijwilligers in dit kader nog uit. De komende periode worden verschillende stappen gezet om meer patiënten te includeren die gebruik maken van een VAP in combinatie met een vrijwilliger, onder andere wordt ingezet op gerichtere afstemming met betrokken partijen.  

3. Integrale Oncologische (na)zorg – Nijmegen (IONN) 

Projectleiders: mw. S. Claassen en dhr. E.A.A. van Mansum 
Titel project: 'Project Integrale Oncologische (na)zorg – Nijmegen (IONN)'​ 
Regio: Nijmegen

Samenvatting project
In afstemming met de deelnemende ziekenhuizen en aansluitend aan hun klinische zorgpaden wordt een persoonsgericht nazorgtraject in de eerste lijn geïmplementeerd door een Vast Aanspreekpunt (VAP). Het VAP in de eerste lijn is in dit project een ervaren oncologieverpleegkundige in dienst van of gedetacheerd naar Care for Cancer. Na afronding van de primaire oncologische behandeling(en) (operatie, chemo/immuno- en/of radiotherapie) verwijst de (verpleegkundig) specialist in het ziekenhuis de patiënt voor het nazorgtraject door naar het VAP in de eerste lijn. Het verwijsmoment, de warme transitie als mede de essentiële terugkoppelmomenten vanuit de eerste lijn zullen worden vastgelegd in het klinisch zorgpad van het ziekenhuis. Binnen dit project zullen een proces- en effect evaluatie plaatsvinden. De opgedane kennis en ervaringen zullen worden omgezet in een handreiking bruikbaar voor andere (oncologische) zorgpaden voor opschaling in andere regio’s. Het project vindt plaats in samenwerking met het Radboud UMC , het Canisius Wilhelmina ziekenhuis, Huisartsenkoepel NEO, het eerstelijns oncologisch netwerk regio Zuid Gelderland, (ONZG) en het informele netwerk (IPSO Marikenhuis). Daarnaast wordt samengewerkt met Robuust (onderdeel van het landelijk ROS netwerk waar de oncologische ziekenhuisnetwerken Onco-Oost en OncoZON onderdeel van zijn) en wordt aangesloten bij het bovenregionale leernetwerk van Robuust.  

Update
In december 2024 is project IONN (Integrale Oncologische (na)zorg – Nijmegen voortvarend van start gegaan en inmiddels – eind maart 2025 - zijn er binnen dit project al meer dan 25 patiënten bezocht door het Vaste Aanspreekpunt binnen dit project, de oncologieverpleegkundige van Care for Cancer.

Patiënten worden verwezen vanuit twee ziekenhuizen in de regio en drie verschillende zorgpaden. Daarbij weet het project zelfs patiënten te verbinden die buiten de regio zijn behandeld: mede in samenwerking met één van de andere VAP-projecten kunnen we ook hier een VAP in de buurt inzetten. Binnen het project worden de lijnen kort gehouden tussen de betrokken ziekenhuizen en het oncologienetwerk, wat zorgt voor een soepele overdracht en goede afstemming.

Dit project is een mooi voorbeeld van hoe oncologische nazorg thuis mogelijk blijft, zelfs wanneer de behandeling verder weg heeft plaatsgevonden. Daarmee draagt het project bij aan het behoud — en mogelijk zelfs de verbetering — van de kwaliteit van zorg binnen de context van concentratie en spreiding van oncologische zorg.

4. CONTINUE-project - UMC Utrecht 

Projectleiders: dr. K. Van Asselt en prof. dr. E.W. Steyerberg 
Titel project: 'Continueren van gepersonaliseerde nazorg voor patiënten met borstkanker in de 1e lijn met een gestructureerde overdracht, ondersteund met de Borstkanker Nazorg gesprekstool​' 
Regio: Utrecht

Samenvatting project
Dit project richt zich op het continueren en waarborgen van gepersonaliseerde nazorg voor borstkankerpatiënten in de 1e lijn, zodat de patiënt de best passende nazorg krijgt op de juiste plek. Daarvoor wordt een gestructureerd overdrachtsmoment geïmplementeerd en geëvalueerd waarbij het zowel voor de patiënt, als voor de zorgverlener in het ziekenhuis en de huisarts duidelijk is dat de ziekenhuisfase van nazorg voorbij is. Dit overdrachtsmoment wordt ondersteund door de Borstkanker Nazorg gesprekstool. Deze tool is ontwikkeld samen met het Zorgkeuzelab binnen het NABOR-project en ondersteunt de patiënt en zorgverlener bij het gesprek over herstel en passende nazorg. De tool wordt uitgereikt aan de patiënt door de verpleegkundig specialist in het ziekenhuis. De patiënt doorloopt de tool vervolgens thuis en bespreekt de samenvatting ervan met het vaste aanspreekpunt (de VAP) in de huisartspraktijk, de huisarts of praktijkondersteuner. Het project richt zich op patiënten die hun curatieve behandeling voor invasieve borstkanker 3 tot 18 maanden geleden hebben afgerond in het St. Antonius Ziekenhuis en een huisarts hebben die meedoet met het project.  

Update
Het project ‘Continueren van gepersonaliseerde nazorg voor patiënten met borstkanker in de 1e lijn met een gestructureerde overdracht, ondersteund met de Borstkanker Nazorg gesprekstool​' (CONTINUE-project) van UMCU is halverwege. De eerste tijd lag de nadruk op de voorbereiding (bijvoorbeeld de benodigde aanvragen bij de Medisch Ethische Toetsingscommissie voor het onderzoeksdeel) en verbinding maken tussen de deelnemende partijen, dat wil zeggen het St. Antonius Ziekenhuis en de huisartsenpraktijken.

Op dit moment is de implementatiefase gestart en het project loopt momenteel (maart 2025). Het informeren van patiënten over de tool gaat zoals gepland. In totaal is de Borstkanker Nazorg gesprekstool nu 10 keer uitgedeeld door de verpleegkundig specialist in het ziekenhuis aan borstkankerpatiënten die voor follow-up in het ziekenhuis komen. Het gebruik van de tool is tot nu toe minder dan verwacht: tot nu toe gaan minder patiënten dan verwacht met de gesprekstool naar de huisarts, die in dit project de rol van VAP vervult. De komende periode worden mogelijke knelpunten opgespoord en aanpassingen gemaakt zodat dit hopelijk leidt tot beter gebruik van de tool.

5. Onco in Balans (Netwerk GezondVeluwe, Medicamus)​ 

Projectleiders: mw. W. Kos en mw. M. Broekhuizen 
Titel project: 'Ontwikkeling en implementatie van de Vast AanspreekPunt (VAP) rol op gemeentelijk niveau'
Regio: Noordwest Veluwe en Zeewolde 

Samenvatting project
Dit project in de regio Noordwest Veluwe en Zeewolde heeft als doel om mensen met en na kanker op gemeentelijk niveau beter te ondersteunen. Dit gebeurt door de nieuwe rol van Vast Aanspreekpunt (VAP) te ontwikkelen, te implementeren en te evalueren. Een VAP is een zorgverlener (bijvoorbeeld een oncologieverpleegkundige, praktijkondersteuner huisarts (POH) oncologie of oncologie fysiotherapeut) die mensen met en na kanker buiten het ziekenhuis ondersteunt bij het sneller en gemakkelijker vinden van de juiste zorg en/of begeleiding dichtbij huis. De VAP kijkt niet alleen naar de medische zorg, maar naar de algehele gezondheid en het mentaal welbevinden van de patiënt. Hierdoor kunnen mogelijke problemen vroegtijdig worden gesignaleerd en vragen worden beantwoord. De VAP onderhoudt nauw contact met de huisarts en het sociaal domein en kan, indien nodig, patiënten doorverwijzen naar andere zorgverleners. Het project start in één gemeente, met de intentie om de VAP rol uiteindelijk uit te breiden naar alle zeven gemeenten in de regio Noordwest Veluwe en Zeewolde. Alle mensen die een oncologische diagnose krijgen worden door de huisarts verwezen naar de VAP oncologie lokaal in hun eigen gemeente. Het doel is om de zorg voor mensen met en na kanker toegankelijker te maken, de kwaliteit van leven te verbeteren en de zorgkosten te verlagen door de focus op preventieve zorg. Betrokken organisaties zijn: Medicamus, Allerzorg, Icare, RST Zorgverleners, Buurtzorg, FleGel, Ziekenhuis St Jansdal, ZNWV, en de gemeentes Harderwijk, Zeewolde, Putten, Ermelo, Nunspeet, Oldebroek en Elburg. Daarnaast wordt samengewerkt met regionaal oncologie netwerk Onco in Balans onderdeel van GezondVeluwe, Raedelijn en een team ervaringsdeskundigen van Onco in Balans.     

Update 
Op 19 februari 2025 vond de kick-off bijeenkomst plaats van het project: ‘Ontwikkeling en Implementatie van de rol van Vast Aanspreek Punt (VAP) op gemeentelijk niveau in de regio Noordwest Veluwe en Zeewolde’. Dit project in de regio Noordwest Veluwe en Zeewolde heeft als doel om mensen met en na kanker op gemeentelijk niveau beter te ondersteunen.

Vanaf 19 februari 2025 konden cliënten zich ook aanmelden voor een afspraak met het vast aanspreek punt oncologie in Ermelo. De mensen die al een afspraak hebben gehad zijn erg enthousiast over het contact met het Vast Aanspreekpunt. Quote: "Het gaf me zoveel rust om steeds bij dezelfde persoon terecht te kunnen – iemand die wist wie ik was, wat ik doormaakte, en wat er nog ging komen."

Wilt u meer informatie over het vast aanspreek punt oncologie in Ermelo kijk dan op: http://www.oncoinbalans.nl/vap