Risicofactoren
Bij de meeste kankersoorten worden in de teksten verschillende risicofactoren genoemd. Van deze risicofactoren is uit de wetenschappelijke literatuur bekend dat ze de kans op die kankersoort vergroten. Een aantal risicofactoren is beïnvloedbaar, zoals zongedrag en leefstijl. Daarnaast zijn er factoren waar mensen zelf geen invloed op hebben, zoals leeftijd of genetische factoren. Verder kan het zijn dat omgevingsfactoren een rol spelen, zoals lucht- en bodemverontreiniging.
Voor alle in de teksten genoemde risicofactoren hebben we wetenschappelijke bronnen geraadpleegd. Zo hebben we onder andere de volgende bronnen geraadpleegd:
- International Agency for Research on Cancer (IARC; WHO)
- Het World Cancer Research Fund (WCRF)
- European Environment Agency (EEA)
- Beschikbare literatuur in wetenschappelijke tijdschriften
Het hebben van een of meer risicofactoren betekent niet per definitie dat iemand kanker krijgt. Omgekeerd kan iemand ook kanker krijgen terwijl deze persoon geen (bekende) risicofactoren heeft. Daarnaast is doorgaans bij een individu niet bekend of en in welke mate een risicofactor heeft bijgedragen aan het ontwikkelen van kanker. De genoemde risicofactoren in de tekst worden genoemd als mogelijke verklaringen van de variatie die te zien is op de kaarten. In veel gevallen is echter niet precies bekend hoe de geografische variatie verklaard kan worden en hoeveel elke afzonderlijke risicofactor heeft bijgedragen.
Er zijn ook kankersoorten waarbij we geen risicofactoren beschrijven. Dit zijn de kankersoorten waarbij er geen of weinig geografische variatie zichtbaar is op de kaart. Dat wil niet zeggen dat er bij deze kankersoorten geen risicofactoren bekend zijn, maar de risicofactoren lijken op zo’n manier over Nederland verdeeld te zijn dat ze niet bijdragen aan geografische variatie van die kankersoort. We verwijzen bij elke tekst naar kanker.nl, waar voor elke kankersoort oorzaken en risicofactoren beschreven staan.
Er zitten meestal tientallen jaren tussen blootstelling aan risicofactoren en een kankerdiagnose. De geografische verschillen in aantallen diagnoses van een bepaalde kankersoort in Nederland worden daarom voornamelijk veroorzaakt door verschillen in blootstelling aan risicofactoren uit het verleden. Aangezien mensen in de loop van hun leven verhuizen kan de plek waar iemand is blootgesteld aan een risicofactor verschillen van de plek waar de kanker is vastgesteld. De atlas is samengesteld op basis van de postcode op het moment van vaststelling van de kanker.