Primaire Tumor Onbekend (PTO)

Bij een (afnemend) aantal mensen met kanker worden uitzaaiingen gevonden, zonder dat duidelijk is waar de oorspronkelijke tumor zich bevindt. De lokalisatie van de primaire tumor, oftewel de bron van de uitzaaiingen, wordt dan niet gevonden. Hierdoor is behandeling gericht op de oorspronkelijke tumor meestal niet mogelijk. Binnen deze groep patiënten zijn er twee subgroepen: mensen bij wie uitzaaiingen alleen op beeldvorming – zoals een scan – zichtbaar zijn, zonder bevestiging via pathologisch onderzoek; en mensen bij wie de uitzaaiingen zijn vastgesteld op beeldvorming én bevestigd zijn via pathologisch onderzoek. Deze groep wordt ook wel aangeduid als 'Primaire Tumor Onbekend' (PTO).

Er zijn ook patiënten met uitzaaiingen bij wie – ondanks dat de primaire tumor niet is gevonden – tóch voldoende aanknopingspunten zijn voor een gerichte behandeling. Dat komt doordat de uitzaaiingen specifieke kenmerken hebben, of zich op een kenmerkende plek bevinden. Denk bijvoorbeeld aan:

  • uitzaaiingen van een melanoom of een neuro-endocriene tumor;
  • uitzaaiingen met eigenschappen die passen bij borstkanker;
  • of kenmerken die wijzen op kanker in het hoofd-halsgebied.

Bij deze patiënten is op basis van het tumorprofiel of de locatie van de uitzaaiingen wel een behandelplan mogelijk. Daarom worden zij doorgaans niet meer meegerekend tot de groep met een primaire tumor onbekend (PTO).

Rapport

Rapport IKNL bracht in 2020 een rapport over Primaire Tumor Onbekend uit met tien aanbevelingen voor betere zorg voor mensen met een PTO, waaronder vaker onderzoek naar specifieke tumorkenmerken. Bijvoorbeeld op basis van whole genome sequencing (WGS), een vorm voor moleculaire diagnostiek. WGS kwam enkele jaren geleden beschikbaar voor mensen met een (vermoeden op een) PTO. 

pto.png

Informatie voor patiënten en naasten

Informatie voor patiënten over primaire tumor onbekend vindt u op kanker.nl en bij belangenbehartigingsvereniging Missie Tumor Onbekend.

Overlevingscijfers van patiënten met een uitzaaiingen van een primair onbekende lokalisatie (klinische diagnose + PTO) versus een primair bekende tumor met uitzaaiing(en) (figuur uit rapport 2020)

Lang diagnostisch traject

Omdat de diagnose PTO pas gesteld kan worden als andere kankersoorten zijn uitgesloten, kent de diagnose een lastig en uitgebreid diagnostisch traject. Zorgprofessionals worden geconfronteerd met de balans tussen enerzijds het uitvoeren van meer, niet altijd risicovrije, onderzoeken en anderzijds het behandelen op basis van een onzekere diagnose.

Lees meer over de incidentie, behandeling en overleving van PTO.

Contact

Bent u zorgprofessional en wilt u meer informatie over de registratie en onderzoek van PTO? Of heeft u andere vragen met betrekking tot de kwaliteit van zorg voor patiënten? Neemt u dan contact op met:



Geen relatie antropometrie tussen gezonde leefstijl & onbekende primaire kanker

meten lichaamssamenstelling met BIA-meter

Er bestaat geen samenhang tussen antropometrie noch fysieke activiteit en het ontwikkelen van onbekende primaire vormen van kanker. Aanbevelingen voor een gezonde leefstijl ter preventie van kanker, zoals een gezond gewicht en voldoende lichaamsbeweging, zijn daarom niet bruikbaar om onbekende primaire kanker te voorkomen. Dat concluderen Karlijn Hermans (Maastricht University) en collega’s op basis van data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).

lees verder

Roken en alcoholgebruik risicofactoren voor Primaire Tumor Onbekend

Roken en alcoholgebruik zijn risicofactoren voor het ontwikkelen van uitgezaaide kanker waarbij de primaire tumor onbekend is (PTO). Dat blijkt uit onderzoek vanuit de Nederlandse Cohortstudie naar Voeding en Kanker (NLCS), waarvoor patiënten met PTO en gezonde mensen vragenlijsten hebben ingevuld over hun leefstijl. Ook de relatie met lichaamsbouw, en lichamelijke activiteit is onderzocht, hiervan werd geen relatie gevonden met het ontwikkelen van een PTO.

lees verder