Epidemiologie

De incidentie van colorectale tumoren is in Nederland tussen 1989 en 2014 toegenomen. Dat blijkt uit een langetermijnstudie van Nelleke Brouwer (Radboudumc) en collega’s met data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). In tegenstelling tot andere landen, waaronder de Verenigde Staten, steeg de incidentie van colorectale kanker in Nederland bij zowel jongere als oudere patiënten. Het goede nieuws is dat door allerlei verbeteringen in behandeling en diagnostiek de overleving van patiënten met colorectale kanker in Nederland is verbeterd.  

Februari 2018 heeft het Joint Research Centre (JRC) in opdracht en met steun van de Europese Commissie het European Cancer Information System (ECIS) gelanceerd, het resultaat van een jarenlange inspanning om gegevens van alle kankerregistraties in Europa te integreren. In ECIS zijn gegevens van circa 150 Europese kankerregistraties samengebracht afkomstig uit 25 EU-lidstaten en 7 niet-EU-landen. In deze databank zijn de gegevens van 34,5 miljoen casussen anoniem opgeslagen, exclusief gevallen van huidkanker, maar inclusief melanomen. Het online magazine Cancerworld heeft er een uitgebreid artikel over gepubliceerd.

De incidentie van onbekende primaire tumoren is tussen 2000 en 2012 gedaald in Nederland. Dat blijkt uit een studie van Caroline Loef (IKNL) en collega’s met gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). De gesignaleerde daling is zeer waarschijnlijk het gevolg van betere diagnostische technieken, waaronder introductie van tumormarkers, genexpressietechnieken, MRI en PET-CT. De overleving van deze patiënten bleef gedurende de onderzoeksperiode erg slecht; variërend van één maand voor onbehandelde tot circa zes maanden voor behandelde patiënten. De slechte overleving hangt mogelijk vooral samen met de leeftijd, fitheid van de patiënt bij diagnose en agressiviteit van de maligniteit. 

De incidentie van huidmelanomen is in Europa in de periode 1995 - 2012 sterk toegenomen, zowel bij mannen als vrouwen. Deze stijging is voornamelijk toe te schrijven aan dunnere tumoren. Dat blijkt uit een grote internationale studie, waaraan achttien Europese kankerregistraties deelnamen aangevuld met gegevens van meer dan 117 miljoen mensen. Volgens de onderzoekers tonen de resultaten van deze studie aan dat er in Europa extra preventieve maatregelen nodig zijn om de blootstelling aan uv-straling, met name in de kindertijd, te beperken. Daarnaast is aanvullend onderzoek nodig om vroegtijdige, doelgerichte detectie van agressieve melanomen mogelijk te maken. 

Een overgrote meerderheid van de patiënten met hairy-cell-leukemie in Nederland heeft uitzicht op een normale levensverwachting. Deze positieve boodschap staat te lezen in een studie uitgevoerd door Avinash Dinmohamed (IKNL, Erasmus MC) en collega’s met behulp van data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Een nieuwe, bemoedigende bevinding is dat de bovengrens voor de relatieve overleving al twee jaar na diagnose werd bereikt bij patiënten tot 70 jaar gediagnosticeerd vanaf 2001. Dit succes is het gevolg van introductie van PNA-therapieën en vooruitgang in ondersteunende maatregelen. Hairy-cell-leukemie is een zeldzame vorm van beenmergkanker, waarbij een afwijking optreedt in de B-lymfocyten. 

De overlevingskansen van patiënten met kanker vertonen wereldwijd een stijgende trend, zelfs voor enkele meestal dodelijke vormen van kanker. Tussen landen zijn er echter grote verschillen te zien. Dat blijkt een grote internationale studie van de CONCORD-onderzoeksgroep gepubliceerd in The Lancet. De uitkomsten zijn gebaseerd op gegevens van 37,5 miljoen patiënten afkomstig uit 322 population-based kankerregistraties uit 71 landen. De hoogste overleving voor de meeste kankersoorten wordt gezien bij patiënten in Noord-Amerika, Australië en Noord-Europa. Nederland bevindt zich, afhankelijk van de soort kanker, overwegend in de subtop. 

De Joint Research Centre en de European Network of Cancer Registries hebben 5 februari 2018 een nieuw dataplatform gelanceerd voor het raadplegen en uitwisselen van statistische informatie over kanker in Europa, het European Cancer Information System (ECIS). Kanker lijkt op het eerste gezicht een ziekte die Europeanen willekeurig treft, maar in de praktijk is er grote variatie in de incidentie, sterfte en overleving van kanker. 

In 2017 zijn er in Nederland circa 110.000 nieuwe gevallen van kanker gediagnosticeerd. Dat blijkt uit nieuwe incidentiecijfers van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR), een databank die wordt onderhouden door het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Kanker aan de spijsverteringsorganen (vooral darmkanker) was vorig jaar de meest voorkomende kanker. Dit heeft vooral te maken met toenemende vergrijzing van de Nederlandse bevolking. Sinds de invoering van het bevolkingsonderzoek nam de incidentie van darmkanker toe, maar die incidentie lijkt nu weer te dalen. Een andere opvallende vaststelling is dat de incidentie van longkanker bij vrouwen zich lijkt te stabiliseren.