Prognostiek

Behandelaars, patiëntenorganisaties en beleidsmakers wisten razendsnel in te spelen op de coronapandemie, waardoor de impact op de oncologische zorg relatief beperkt is gebleven. Dat is een van de conclusies die naar voren kwam op het COVID-19 en kanker symposium.

Om de overlevingskans bij uitgezaaide hormoongevoelige prostaatkanker nauwkeuriger in te schatten zou de indeling van metastasen (uitzaaiingen) in het internationaal bekendste tumorclassificatiesysteem (TNM) moeten veranderen. Dat schrijven Berdine Heesterman, postdoc bij IKNL, en collega’s in het wetenschappelijke tijdschrift BJU International.

Als na blaasverwijdering bij spierinvasieve blaaskanker blijkt dat de tumor (grotendeels) verdwenen is, blijken er bij ongeveer vier procent van deze patiënten occulte (onverwachte) uitzaaiingen in de lymfeklieren te zijn. Voor deze patiënten geldt een slechtere overleving. Dat blijkt uit een studie van de BlaaskankerZorg in Beeld (BlaZIB)-groep.

Patiënten met uitgezaaide dikkedarmkanker en mismatch-reparatiedeficiëntie (dMMR) die behandeld zijn met immunotherapie, lijken een duidelijk betere overleving te hebben vergeleken met de uitkomsten van andere behandelingen. Dat blijkt uit een studie van G. Emerens Wensink (UMCU) en collega’s van een groot aantal Nederlandse ziekenhuizen en IKNL. Volgens de onderzoekers mogen dikkedarmkankerpatiënten met mismatch-reparatiedeficiëntie niet als één groep beschouwd te worden.

Het gebruik van een combinatie van woorden en cijfers is nauwkeuriger dan uitsluitend woorden bij het overbrengen van risico-inschattingen over mogelijke bijwerkingen van behandelingen. Dat concluderen Ruben Vromans (Tilburg University) en collega’s in een studie, waarin deelnemers online een aantal hypothetische behandelscenario’s kregen aangeboden. Deze bevindingen zijn belangrijk gelet op het toenemende gebruik van datagedreven, gepersonaliseerde keuzehulpen bij gezamenlijke besluitvorming in de oncologie.

Alvleesklierkanker is een ziekte met een slechte prognose. Tara Mackay beschrijft in haar proefschrift een groot aantal studies met data uit het landelijke Dutch Pancreatic Cancer Project (PACAP) om de zorg voor deze patiënten op landelijk niveau te verbeteren. Ze deed onder meer onderzoek naar de impact van de tumorlocatie, nieuwe chemotherapieën, praktijkvariatie, prognostische waarden en internationale verschillen. Ook coördineerde zij de implementatie van de PACAP-1-trial in heel Nederland.

Niet alle patiënten met uitgezaaide castratie-resistente prostaatkanker hebben baat bij derdelijnsbehandeling met levensverlengende medicatie. Met name patiënten behorend tot een subgroep met een hoog risico hebben een significant slechtere, mediane algehele overleving na derdelijnsbehandeling. Dat blijkt uit een studie van Jessica Notohardjo (Amsterdam UMC) en collega’s op basis van de CAPRI-registratie. De onderzoekers ontwikkelden een prognostisch model, waarmee vier verschillende risicogroepen onderscheiden kunnen worden.

Op dit moment wordt de reguliere zorg weer afgeschaald vanwege de tweede COVID-19-golf. Naast afname en uitstel van het aantal kankerdiagnoses zijn andere effecten op de oncologische zorg nog grotendeels onbekend. Welk effect heeft uitstel of aanpassing van de zorg op de uitkomsten van behandeling? Deze en andere vragen kunnen in de toekomst worden beantwoord op basis van data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR).