Preventie

Kans op overlijden aan kanker afgelopen decennia niet veranderd

De kans om in de loop van het leven kanker te krijgen is de afgelopen drie decennia fors toegenomen tot 47 procent voor vrouwen en 54 procent voor mannen. Ongeveer de helft van alle Nederlanders krijgt dus op enig moment in hun leven de diagnose kanker. Rondom 1990 ging het nog om een op de drie Nederlanders. Dat concluderen onderzoekers van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. De kans om aan kanker te overlijden is niet toegenomen.

Blaaskanker behoort wereldwijd tot de tien meest voorkomende vormen van kanker. Daarmee zorgt de ziekte voor een aanzienlijke belasting op de zorg. De incidentie van blaaskanker wordt beïnvloed door bevolkingsgroei en vergrijzing, maar ook door blootstelling aan risicofactoren zoals roken. Uit recent onderzoek komen aanbevelingen om de incidentie van blaaskanker te verlagen, de druk op de zorg te verminderen, het leven van blaaskankerpatiënten te verbeteren en de kans op terugkeer van de ziekte te verkleinen.

Iedereen in Nederland moet een gelijke kans hebben op een zo gezond mogelijk leven. Om dat te bereiken moet de ‘bestaanszekerheid’ worden gegarandeerd: een stabiel en voldoende besteedbaar inkomen en de mogelijkheid tot gezond eten, onderwijs en veilig werken en wonen. Dat staat in een open brief die door ruim 70 zorgbestuurders, hoogleraren en prominenten is getekend. 

Harriet Rumgay, onderzoeker bij IARC, verdedigde op donderdag 10 november 2022 haar proefschrift: ’Measuring the Impact of Alcohol on the Global Burden of Cancer: International analysis of alcohol-related cancers‘ aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Promotor is prof. Valery Lemmens, IKNL en co-promotor is dr. Isabelle Soerjomataram, IARC. Uit haar onderzoek bijkt dat ook matig gebruik van alcohol het risico op kanker verhoogt. 

Roken, een bekende risicofactor voor kanker, blijkt ook een belangrijke risicofactor te zijn voor het krijgen van een primaire tumor onbekend (PTO). Alcoholgebruik, diabetes en een familiegeschiedenis van kanker, andere bekende risicofactoren voor kanker in het algemeen, zijn ook geassocieerd met het risico op PTO, maar in mindere mate. Dat concludeert dr. Karlijn Hermans (Universiteit Maastricht) in haar proefschrift op basis van data uit de Nederlandse Kankerregistratie en de Nederlandse Cohortstudie naar voeding en kanker. Hermans onderzocht de relatie tussen leefstijlgewoonten en het risico op een PTO.

Volgens de prognoses stijgt het aantal nieuwe huidkankerdiagnoses fors verder. De druk op de bemensbaarheid, betaalbaarheid en kwaliteit van toekomstige zorg zal alleen maar toenemen. Dit vraagt nú om maatregelen. Het goede nieuws is dat er op het gebied van huidkanker sinds april 2021 een plan van aanpak is om de vloedgolf te keren. Vanaf nu te vinden op de website van Nationaal Actieplan Huidkanker.

Vergeleken met het eerste coronajaar 2020 kregen in 2021 ruim 1,3 miljoen meer mensen een uitnodiging voor een bevolkingsonderzoek naar darmkanker, borstkanker en baarmoederhalskanker. Dat blijkt uit de jaarlijkse monitors van het RIVM, die IKNL in opdracht heeft vervaardigd.

Eind mei verscheen in Journal of the American Association (JAMA) health Forum een studie naar nationale kankersterfte, afgezet tegen de uitgaven voor kankerzorg. Nederland komt daarin niet goed uit de bus. Niet omdat onze kankerzorg beneden peil is, maar omdat de incidentie ten opzichte van andere landen hoog is. Vier hoogleraren spreken zich in Medisch Contact uit: ‘Zonder een ambitieuzer en voortvarender leefstijlgericht preventiebeleid in Nederland zijn alle goede initiatieven op het gebied van kwaliteitsverbetering niet meer dan dweilen met de kraan open.’