Dikkedarmkanker: zowel incidentie als overleving afgelopen 25 jaar gestegen

Vanwege voortdurende veranderingen in het diagnostische proces en de behandeling van patiënten met colorectale kanker, is het belangrijk om langetermijntrends te evalueren. Inzicht in deze trends zijn relevant bij het geven van richting aan verder onderzoek en innovaties binnen de oncologische zorg. In deze studie wordt een analyse gegeven van ontwikkelingen rond incidentie, behandeling en overleving van patiënten met de diagnose colorectale kanker in Nederland. 

Voor deze retrospectieve, populatiegebaseerde cohortstudie identificeerden de onderzoekers alle patiënten met colorectale kanker (n = 267.765) die tussen 1989 - 2014 in Nederland zijn gediagnosticeerd en opgenomen in de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Vervolgens werden analyses uitgevoerd om de trends te bepalen voor incidentie, stadiumverdeling, behandeling en relatieve overleving vanaf het moment van diagnose.

Bevindingen

Tussen 1989 - 2014 steeg de incidentie van zowel dikkedarm- als endeldarmkanker in Nederland met 35%. Het gebruik van postoperatieve chemotherapie bij patiënten met stadium II dikkedarmkanker steeg in deze periode van 14% naar 60%, evenals het gebruik van preoperatieve (chemo-)radiotherapie bij endeldarmkanker (toename van 2% naar 66%). De relatieve 5-jaarsoverleving nam in dezelfde periode significant toe van 53% naar 62% voor patiënten met dikkedarmkanker en van 51% naar 65% voor patiënten met endeldarmkanker. De toegenomen 1-jaarsoverleving in deze studie suggereert een substantiële afname van postoperatieve sterfte door betere pre- en postoperatieve zorg en gespecialiseerde chirurgie.

Bij patiënten met gemetastaseerde colorectale kanker nam het aandeel behandelingen met systeemtherapie en metastasectomie eveneens toe, waarbij een verschuiving is te zien van resectie van de primaire tumor naar uitsluitend systemische therapie of een combinatie van resectie met systemische therapie. Volgens Nederlandse richtlijnen gaat het hierbij om monotherapie met fluoropyrimidine of gecombineerde chemotherapie (fluoropyrimidine en oxaliplatin). Uit eerdere studies is gebleken dat combinatiechemotherapie niet superieur is aan monotherapie bij patiënten met gemetastaseerde colorectale kanker. Daarom worden, in lijn met de huidige richtlijnen, beide behandelregimes in Nederland voorgeschreven.

Conclusies en aanbevelingen

Nelleke Brouwer en collega’s concluderen dat voortdurende verbeteringen van behandelingen, maar ook verbetering van andere factoren zoals diagnostiek, specifieke chirurgische technieken en pre- en postoperatieve zorg, bijdragen aan continue verbetering van de relatieve overleving van patiënten met een colorectale kanker. De toegenomen incidentie van het aantal colorectale tumoren is onder andere het gevolg van invoering van het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker in Nederland, waarvan de effecten nauwlettend dienen te worden gevolgd.

Een opmerkelijke bevinding is dat in een aantal Westerse landen, waaronder de VS, Frankrijk en Australië, de incidentie van colorectale kanker daalt. Hoewel dit verschil vaak wordt toegeschreven aan een westerse levensstijl en langetermijneffecten door invoering van screening op colorectale kanker, bestaat er nog geen sluitende verklaring voor deze daling. Zo is in de VS een stijging te zien van colorectale kanker bij jongere personen, terwijl de totale incidentie afneemt. Uit onderhavige studie blijkt dat deze tendens in Nederland niet wordt waargenomen, maar dat er sprake is van een toename van de incidentie van colorectale kanker bij zowel jongere als oudere patiënten.

• Brouwer NPM, Bos ACRK, Lemmens VEPP, Tanis PJ, Hugen N, Nagtegaal ID, de Wilt JHW, Verhoeven RHA.: ‘An overview of 25 years of incidence, treatment and outcome of colorectal cancer patients.’ Int J Cancer. 2018 Aug 10.
• Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl