Nieuws Longkanker

De incidentie van kleincellig longkanker, ook wel SCLC, in Nederland is de afgelopen 30 jaar aanzienlijk gedaald. Dat blijkt uit een studie van Daphne Dumoulin van het ErasmusMC en collega’s op basis van de Nederlandse Kankerregistratie, waarover onlangs gepubliceerd werd in het European Journal of Cancer. Een toenemend aandeel ouderen en vrouwen kreeg de diagnose kleincellig longkanker. De man-vrouwverhouding werd daardoor vergelijkbaar. Waarschijnlijk als gevolg van meer oudere en waarschijnlijk kwetsbaardere patiënten kregen meer patiënten alleen behandeling gericht op kwaliteit van leven (best supportive care – ofwel BSC).

Het correct diagnosticeren van atypische versus typische carcinoïden (zeldzame, neuro-endocriene tumoren van de long) enkel op basis van een preoperatief biopt blijkt lastig. Dit terwijl atypische carcinoïden een slechtere prognose hebben – die lange follow-up vereist - dan typische carcinoïden én de diagnose de omvang van de operatieve behandeling mogelijk beïnvloedt. Extra (preoperatieve) biomarkers zorgen voor betere prognostische voorspelling bij longcarcinoïden, waardoor voor een deel van de patiënten jarenlange follow-up in de toekomst mogelijk vermeden kan worden. Dit concludeert Laura Moonen (MUMC+) in haar proefschrift, onder andere op basis van gekoppelde data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en Palga. Moonens onderzoek werd gefinancierd door KWF.

Op kanker.nl is nu informatie beschikbaar over specifieke overlevingscijfers bij borstkanker, darmkanker, longkanker en prostaatkanker op basis van een aantal patiënt- en tumorkenmerken. Hiermee wordt de overleving van een vergelijkbare groep patiënten in de afgelopen jaren getoond. De informatie is op verzoek van patiëntenorganisaties gerealiseerd en kan een startpunt zijn voor het gesprek met de behandelend arts.

Over het algemeen wordt gedacht dat het goed is om zo snel als kan te starten met de behandeling van patiënten met niet-kleincellige longkanker (NSCLC). In een recente Nederlandse studie werd echter geen bewijs gevonden voor een gunstig effect van snelle start bij niet-kleincellige longkanker stadium III en IV. Dat staat te lezen in het artikel over het onderzoek van Sosse Klarenbeek van RadboudUMC en collega’s, dat zij uitvoerden op basis van data uit de Nederlandse Kankerregistratie. 

ROS1 translocatie is een zeldzame vorm van longkanker die gevoelig is voor behandeling met een eiwitremmer. In de studie van Deirdre Hekkelman-ten Berge, arts-onderzoeker in het Erasmus Medisch Centrum en radioloog in het Admiraal de Ruiter ziekenhuis, en collega's werd onderzocht hoe vaak ROS1 voorkomt in Nederland, hoe het behandeld werd en wat de praktijkresultaten waren. De tweejaars-overleving na behandeling met eiwitremmers was 53%. Progressievrije overleving was slechts 8.6 maanden en werd vooral beperkt door het optreden van uitzaaiingen in de hersenen. De onderzoekers concluderen dat bij deze patiëntengroep al op het moment van diagnose een hersenscan moet worden uitgevoerd en dat er behoefte bestaat aan nieuwe eiwitremmers die ook actief zijn in de hersenen.

Veel patiënten met longkanker hebben tijdens en na de behandeling last van bijwerkingen. Buitenlandse studies tonen aan dat het monitoren van deze bijwerkingen en vervolgens actie erop ondernemen, leidt tot een betere kwaliteit van leven, hogere therapietrouw, langere overleving en minder ziekenhuisopnames. Het Promote Pro-Lung project wil aan alle patiënten met longkanker de mogelijkheid bieden om bijwerkingen te registreren. 

Drieënzestig procent van onderzochte gerandomiseerde studies met immunotherapie bij blaas-, long- en nierkanker bevat een aanpassing aan verschillende aspecten van primaire eindpunten. Tegen de geldende richtlijnen in, werd hier slechts in een minderheid van de studies over gerapporteerd. Dit blijkt uit een vandaag gepubliceerde review in JAMA Oncology. De onderzoekers roepen vakgenoten op om veranderingen aan primaire eindpunten in onderzoek kritisch te beoordelen.

Kanker heeft een grote impact op het leven van mensen en de maatschappij. Inzichten uit data helpen om kanker te voorkomen, sneller op te kunnen sporen en beter te behandelen. Daarvoor is het samenbrengen van databronnen essentieel. Daarom gaat IKNL met andere gerenommeerde partijen in Nederland samenwerken in het HERACLES-project. Doel is om de impact van kanker te verminderen door een innovatieve, privacy-vriendelijke infrastructuur en afsprakenstelsel voor breed data delen op te zetten. De ambitie is hiermee leidend te zijn in Europa. De eerste resultaten worden medio 2023 verwacht.