Nieuws Longkanker

Samen met het regionaal oncologisch netwerk A.R.T.Z. heeft IKNL in de eerste helft van 2019 een pilot uitgevoerd om de longkankerzorg binnen het oncologisch netwerk te evalueren. Aan de hand van een nieuw ontwikkeld referentiekader met 10 normen voor de organisatie van een oncologisch (tumorspecifiek) zorgnetwerk en data uit de NKR zijn de effecten van de samenwerking in kaart gebracht. 

In 2017 zijn chirurg Frank van den Broek (rechts) en arts-onderzoeker Jelle Bousema (links) vanuit Máxima MC (MMC) in Veldhoven en Eindhoven gestart met de MEDIASTrial. Hierin wordt onderzocht of de belastende mediastinoscopie waarmee bij patiënten met niet-kleincellige longkanker naar lymfeklieruitzaaiingen wordt gezocht achterwege kan blijven als bij endosonografie geen lymfkliermetastasen zijn gevonden. Ondertussen doen 22 Nederlandse en 1 Belgisch ziekenhuis mee en zijn 259 van de beoogde 360 patiënten geïncludeerd in de studie. De eerste resultaten worden eind 2020 verwacht. 

Ongeveer 20% van de registraties in de Dutch Lung Cancer Audit voor longartsen (DLCA-L) komt uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en dit aandeel groeit jaarlijks. IKNL levert de registraties pas door aan DLCA-L, als de desbetreffende longarts de data heeft gevalideerd. Dat gebeurt in een zogenoemd validatiegesprek. Karla Wennekes, datamanager bij IKNL, voert deze gesprekken regelmatig. Volgens haar zijn ze essentieel voor een goede kwaliteit van de registratie.

De toepassing van curatieve radiotherapie bij longkanker varieert tussen landen. Waar in Engeland een kwart van de patiënten met stadium I niet-kleincellig longkanker (NSCLC) niet actief behandeld werd, was dat 8% in Nederland. Bij stadium IIIA waren de verschillen nog groter. In Nederland werd 45% van de patiënten behandeld met chemoradiotherapie tegen 11% in Engeland. Dat blijkt uit een vergelijking tussen data uit de National Lung Cancer Audit en de Nederlandse Kankerregistratie.  

In Nederland krijgen patiënten met niet-kleincellig longcarcinoom, stadium III of IV, verschillende behandeladviezen, afhankelijk van het MDO waarin hun situatie wordt besproken. Een hoge leeftijd en de fysieke conditie van een patiënt lijken een belangrijke reden te zijn om af te wijken van de landelijke richtlijn. Dat blijkt uit een recente studie van Candiff et al, waarin 3 casussen werden besproken in 8 MDO’s.  

Vroegtijdige interventie op patiënt-gerapporteerde symptomen kan bijdragen aan kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg. In de SYMPRO-lung trial melden patiënten via een app eventuele symptomen en therapietrouw. De app is onderdeel van PROFIEL, het patiëntenvolgsysteem van IKNL en Tilburg University. De inclusie van deze trial is recent gestart in 12 ziekenhuizen onder leiding van dr. Annemarie Becker (Amsterdam UMC, locatie VU), in samenwerking met onderzoekers van het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis en IKNL.

Patiënten met niet-kleincellige longkanker (NSCLC) en synchrone hersenmetastasen die verwezen worden voor een gamma-knife-behandeling, zijn doorgaans jonger en hebben een lager tumorstadium. Dat concluderen Deirdre ten Berge (Gamma Knife Center, Tilburg) en collega’s in Clinical Oncology. Doordat met gamma-knife-behandeling een hoog niveau van lokale controle kan worden bereikt, biedt deze techniek aanzienlijke kansen voor aanvullende behandeling van de primaire longtumor. Extra onderzoek is nodig om na te gaan of meer patiënten met niet-kleincellige longkanker en hersenmetastasen potentieel baat kunnen hebben bij een gamma-knife-behandeling.

Patiënten met dikkedarmkanker of longkanker in de laatste levensfase maken in Nederland veel gebruik van intensieve ziekenhuiszorg. Dit kan volgens Yvonne de Man (Radboudumc) en collega’s duiden op overmatig gebruik van zorg, in het bijzonder spoedeisende hulp, intensive care en aantal CT-scans. Het geven van chemotherapie of radiotherapie in de laatste levensmaand blijkt significant samen te hangen met een toename van intensieve zorg. Tegelijkertijd signaleren de onderzoekers dat het aantal palliatieve consultaties bij deze patiënten laag is. Ze adviseren patiënten duidelijker te informeren over de intensiteit van ziekenhuiszorg, ruimere inzet van palliatieve consulenten en meer aandacht te geven aan ‘advanced care planning’.