Inkomen beïnvloedt stadium en behandeling van longkanker bij diagnose: vaker uitgezaaide tumor bij hoger inkomen
Mensen met een hoger inkomen blijken bij diagnose van niet-kleincellig longkanker vaker een gemetastaseerde tumor te hebben dan mensen met een lager inkomen. Tegelijkertijd ontvangen mensen met een midden- of hoger inkomen vaker een tumorgerichte behandeling, waaronder immunotherapie. Dat blijkt uit onderzoek van IKNL en verschillende Nederlandse ziekenhuizen, gepubliceerd in het International Journal of Cancer.
Eerste onderzoek binnen universeel zorgsysteem
Het onderzoek van IKNL is het eerste dat in een land met een universeel zorgsysteem de relatie tussen inkomen, stadium bij diagnose en behandeling met moderne therapieën voor niet-kleincellig longkanker in kaart brengt. Daarbij is rekening gehouden met de performance status (ECOG-PS) van patiënten, een maat voor hun algemene conditie. Deze stratificatie is niet eerder in vergelijkbaar onderzoek uitgevoerd.
De studie maakt gebruik van gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Daarmee konden onderzoekers analyseren hoe het inkomen samenhangt met zowel het stadium waarin longkanker wordt vastgesteld, als met de kans op behandeling.
Verschillen in stadium bij diagnose
De analyses laten zien dat mensen met een hoger inkomen een grotere kans hebben om bij diagnose stadium IV-longkanker te hebben. Dit verband blijft bestaan na correctie voor leeftijd, geslacht en performance status. Een mogelijke verklaring is dat longkanker bij mensen met een lager inkomen vaker toevallig wordt ontdekt, bijvoorbeeld tijdens onderzoeken naar andere aandoeningen. Daardoor wordt de ziekte in die groep mogelijk eerder vastgesteld. De onderzoekers benadrukken dat dit nader onderzoek vergt en dat er nog geen definitieve verklaring is voor het gevonden patroon.
Toegang tot behandeling
Naast de verschillen in stadium blijken mensen met een midden- of hoger inkomen vaker behandeld te worden voor longkanker. Al deze associaties waren zichtbaar bij patiënten met performance status 0 of 1. De hogere kans op systemische therapie was zichtbaar binnen beide groepen van performance status (ECOG-PS 0–1 en ECOG-PS 2+). Volgens de onderzoekers bevestigt dit dat sociaaleconomische factoren ook binnen een stelsel met gelijke toegang tot zorg invloed kunnen hebben op de behandeling.
Belang voor beleid en klinische praktijk
De resultaten laten zien dat inkomensverschillen in Nederland, ondanks universele zorgdekking, doorwerken in zowel het stadium waarin longkanker wordt vastgesteld als de kans op behandeling. De onderzoekers zien de uitkomsten als een signaal dat verder onderzoek en beleidsaandacht nodig zijn om sociaaleconomische ongelijkheid in de oncologische zorg te verminderen. Vervolgonderzoek moet duidelijk maken welke mechanismen deze verschillen veroorzaken. Denk aan verschillen in leefstijl, gezondheidsgedrag, diagnostische trajecten of verwijzingen. De inzichten kunnen bijdragen aan beleid en richtlijnen die gericht zijn op gelijke kansen voor alle patiënten, ongeacht sociaaleconomische achtergrond.
Meer weten?
Lees de publicatie: Eijkelboom AH, d'Hooghe JNS, van der Sangen M, et al. Income inequalities, tumor stage and treatment among patients with non-small cell lung cancer: A population-based study in the Netherlands of vraag het artikel in zijn volledigheid op via bibliotheek@iknl.nl.
Neem voor vragen over het onderzoek contact op met Anouk Eijkelboom via a.eijkelboom@iknl.nl.
Pers: neem voor meer informatie, data, grafieken en interviewverzoeken contact op met Marjon Kranenbarg, persvoorlichter bij IKNL (06 14717424).
