Epidemiologie

Wereldwijd zijn er grote verschillen in de overleving van diverse kankersoorten. Dat blijkt uit een internationale studie op basis van gegevens van bijna 26 miljoen patiënten afkomstig van 279 kankerregistraties in 67 landen. Zo nam de 5-jaarsoverleving voor borstkanker of colorectale kanker toe in de meeste ontwikkelde landen en in Zuid-Amerika. Verbetering van de overleving van baarmoederhals- en eierstokkanker bleef echter de afgelopen 15 jaar beperkt. Opvallend is verder dat patiënten met maagkanker in Zuidoost-Azië een hogere overleving hebben, waarschijnlijk het gevolg van vroege, intensieve diagnostiek en radicale chirurgie. Mogelijk kunnen hier belangrijke lessen uit getrokken worden

Prof. dr. Valery Lemmens, hoofd van de afdeling Onderzoek van IKNL, houdt vrijdag 5 juni 2015 zijn inaugurele rede bij de aanvaarding van de bijzondere leerstoel Kankersurveillance aan Erasmus MC in Rotterdam. Volgens prof. Lemmens staat de zorg in Nederland de komende jaren voor grote uitdagingen vanwege het stijgend aantal patiënten met kanker, de oplopende leeftijd van deze patiënten en het aantal overlevenden dat een beroep zal blijven doen op de zorg. Voorafgaand aan de oratie van prof. Lemmens vindt een symposium plaats.

Zaterdag 30 mei is het Huidkankerdag. De incidentie van huidkanker is in 25 jaar met 250% toegenomen. In 1989 kregen in totaal 15.000 mensen een vorm van huidkanker, in 2014 was dat aantal bijna 53.000.  Het is één van de weinige vormen van kanker die vaker voorkomt bij vrouwen dan bij mannen. Dat blijkt uit cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). IKNL licht de verschillende soorten huidkanker toe en geeft de cijfers.

Het aantal mensen met kanker én diabetes type 2 is in Nederland sterk toegenomen. Inmiddels heeft bijna één op de vijf kankerpatiënten op het moment van kankerdiagnose ook al diabetes. Dit gegeven was aanleiding voor een proefschrift naar de relatie tussen kanker en diabetes, waarop Marjolein Zanders (IKNL) vrijdag 6 februari 2015 promoveert aan Tilburg University. Diabetespatiënten lijken ook vaker te overlijden na de diagnose kanker dan kankerpatiënten zonder diabetes. Zanders onderzocht de verschillen in behandeling en medicijngebruik om hierin meer inzicht te krijgen.

Het aantal mensen met kanker én diabetes type 2 neemt sterk toe. De afgelopen 15 jaar is het aantal patiënten met deze combinatie in Nederland zelfs verdubbeld. Dit gegeven was aanleiding voor arts-onderzoeker Marjolein Zanders (IKNL) om onderzoek te doen naar de relatie tussen kanker en diabetes. Het proefschrift laat onder meer zien dat patiënten met dikkedarmkanker én diabetes minder vaak chemotherapie krijgen dan patiënten zonder diabetes. Daarnaast hebben deze patiënten de neiging minder trouw te zijn in het gebruik van glucoseverlagende middelen. Het gebruik van cholesterolverlagers lijkt bij te dragen aan een verbetering van de overlevingskans. 

Het aantal patiënten met een hersentumor is de afgelopen twintig jaar iets toegenomen. Tegelijk is ook de overleving licht verbeterd, vooral door nieuwe diagnose- en behandelmogelijkheden. Dit blijkt uit de meest recente gegevens uit de NKR (Nederlandse Kankerregistratie). Met een nieuwe en uitgebreidere registratie biedt IKNL straks nog meer zicht op de complexe zorg voor deze ziekte.

Steeds meer patiënten met alvleesklierkanker presenteren zich met gemetastaseerde ziekte. Hoewel het gebruik van palliatieve chemotherapie tussen 1993 en 2010 is toegenomen, bleef de mediane overleving van deze patiënten onveranderd rond de 10 weken. Nienke Bernards (IKNL) en collega’s stellen dat in toekomstige studies moet worden nagegaan of recent geïntroduceerde, nieuwe behandelingen een positieve impact hebben op de overleving van deze patiënten.

De incidentie van kanker aan de keratinocyten (plaveiselcelcarcinoom en basaalcelcarcinoom) is in Nederland tussen 1989-1993 en 2004-2008 verdubbeld. Als gevolg daarvan hebben steeds meer patiënten gedurende langere tijd te maken met functiebeperkingen. Ook moeten zij levensjaren inleveren. Deze uitkomsten tonen volgens Loes Hollestein (Erasmus MC) en collega’s aan dat deze kankersoort een grote last vormt voor de samenleving. Gelet op de verwachte toename van de incidentie van deze kankersoort vormt het beheersen van deze ziektelast een grote uitdaging.