Epidemiologie

Tumoren van de speekselklieren zijn relatief zeldzaam. Het pleiomorf adenoom is de meest voorkomende speekselkliertumor. Tot dusver was er weinig bekend over de incidentie en de kans op recidief. Uit een observationele studie van Matthijs Valstar (Antoni van Leeuwenhoek) en collega’s blijkt dat de incidentie van pleiomorf adenoom hoger is bij vrouwen dan bij mannen. Dit sekseverschil heeft volgens de onderzoekers mogelijk te maken met een onderliggend hormonaal mechanisme. De kans op het krijgen van een recidief na een pleiomorf adenoom is laag. Dat geldt eveneens voor het risico op een secundaire, maligne transformatie. 

De zorg voor patiënten met glandulaire, vulvaire maligniteiten in Nederland kan worden verbeterd door meer onderzoek te verrichten naar de oncogenese en biologische kenmerken van deze tumoren. Die conclusie staat te lezen in een publicatie in Gynecologic Oncology van Michelle van der Linden (Radboudumc) en collega’s uit dat zelfde ziekenhuis in samenwerking met IKNL. Volgens de onderzoekers zouden histologische monsters standaard herzien moeten worden door een gynaeco-patholoog. Ook benadrukken ze het belang van behandeling in een gespecialiseerd gynaecologisch centrum, vanwege de kleine aantallen patiënten en het grote aantal subtypen.

Maart is darmkankermaand. Darmkanker is één van de meest voorkomende vormen van kanker in Nederland. Jaarlijks wordt bij ruim 15.000 mensen darmkanker geconstateerd. Darmkanker komt vooral voor bij ouderen. In 2015 was 46% van de patiënten met darmkanker 70 jaar of ouder op het moment van diagnose en 31% had een leeftijd van 75 jaar of ouder. Ongeveer een derde van deze tumoren is gelokaliseerd in de endeldarm. Darmkanker komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. 

Het geven van radiotherapie aan patiënten met endeldarmkanker leidt niet tot een verhoogde incidentie van tweede tumoren in het bekken. Het lijkt zelfs een beschermend effect te hebben op de ontwikkeling van tweede tumoren; vooral bij prostaatkanker. Die conclusie staat te lezen in een publicatie van Anouk Rombouts (Radboudumc) en collega’s in Annals of Oncology uitgevoerd met data van de Nederlandse Kankerregistratie. Daarin onderzochten zij tevens de kans dat patiënten na behandeling van endeldarmkanker een secundaire tumor in het bekken ontwikkelen. Vergeleken met de algemene Nederlandse populatie was deze kans marginaal verhoogd, namelijk een toename van 28 extra casussen per 10.000 personen per jaar.

PALGA, IKNL en Nictiz hebben onlangs een intentieverklaring ondertekend om de PALGA thesaurus te koppelen aan SNOMED CT. Het project draagt bij aan de ambitie om te streven naar eenheid van taal in de gezondheidszorg. Dit houdt in dat de vastgelegde gegevens in PALGA makkelijk uit te wisselen zijn met EPD’s van ziekenhuizen, multidisciplinaire overleggen (MDO’s) en de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). 

Patiënten met een hoge nevus-dichtheid, een melanoom in situ, oudere patiënten en patiënten die meer dan tien jaar in de buitenlucht hebben gewerkt, lopen meer kans op het ontwikkelen van een tweede, primair melanoom. Dat staat in een publicatie van Melinda Schuurman (IKNL) en collega’s in de British Journal of Dermatology. Volgens de huidige richtlijn hoeft aan deze patiënten standaard geen follow-up aangeboden te worden. Aangezien deze studie aantoont dat zij een hogere kans hebben op het krijgen van een ander melanoom, zou uitbreiding van de follow-up overwogen kunnen worden. Zo’n besluit leidt wel tot toename van de werkdruk. Om die reden zou de haalbaarheid en kosteneffectiviteit hiervan eerst nader onderzocht moeten worden. 

De Nederlandse pathologen en het Pathologisch Anatomisch Landelijk Geautomatiseerd Archief (PALGA) bouwen aan een landelijke platform voor uitwisseling van digitale beelden voor diagnostische toepassingen. Vandaag werd een contract gesloten met SECTRA voor het ontwikkelen van dit platform. Het initiatief, dat wereldwijd uniek is, zorgt ervoor dat onderlinge consultatie en herbeoordeling bij verwijzen van patiënten makkelijker en sneller zal gaan. Het project wordt mede-ondersteund door IKNL. 

De incidentie van pancreascarcinoom in Nederland, zoals vastgelegd in de Nederlandse Kankerregistratie, is waarschijnlijk een onderschatting van het werkelijke aantal patiënten met deze ziekte. Dat schrijven Jesse Fest (Erasmus MC) en collega’s van Erasmus MC en IKNL in de European Journal of Cancer. De onderschatting van de incidentie is volgens de onderzoekers geen exclusief Nederlands verschijnsel. Ook in andere EU-landen, waaronder België, IJsland en Zweden, is de incidentie van pancreascarcinoom lager dan de gerapporteerde sterfte. Een gevolg van een te laag ingeschatte incidentie is dat de toch al slechte overleving van deze patiënten juist wordt overschat.