Behandeling

Patiënten met dikkedarmkanker hebben te maken met een tijdsinterval van circa 34 dagen tussen verwijzing en start behandeling. Voor patiënten met endeldarmkanker kan dit oplopen tot circa 50 dagen. De tijd die nodig is voor histologische bevestiging, het compleet afronden van het diagnostisch onderzoek en een bespreking in een multidisciplinair overleg dragen allen bij aan deze vertraging. Dat blijkt uit een onderzoek van Lydia van der Geest (IKNL) en collega's naar de tijdsduur van het diagnoseproces bij ruim 3.000 patiënten in West-Nederland tussen 2006 en 2008.

De kans dat patiënten complicaties krijgen na een longkankeroperatie op vrijdag is aanzienlijk groter dan op andere dagen. Het aantal operaties dat een ziekenhuis jaarlijks verricht, speelt hierbij geen rol, zo blijkt uit onderzoek van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). ‘De afgelopen jaren is de nadruk gelegd op concentratie van complexe kankerchirurgie onder het motto ‘practice makes perfect’. Maar in dit geval blijkt de oorzaak eerder bij de organisatie van de postoperatieve zorg te liggen dan bij de vaardigheden van de chirurg’, zegt IKNL-onderzoeker dr. Ronald Damhuis.

Centralisatie van slokdarmkankeroperaties in gespecialiseerde ziekenhuizen heeft geleid tot een daling van de sterfte onder patiënten met slokdarmkanker. In Nederland ligt de norm momenteel op minimaal 20 resecties per ziekenhuis per jaar. Uit onderzoek van Daniel Henneman (LUMC) en collega’s blijkt dat vergroting van het ziekenhuisvolume naar 40 en 60 operaties per jaar geassocieerd wordt met een daling van de sterfte binnen 6 maanden na operatie, waarna een plateau wordt bereikt. Dit betekent volgens de onderzoekers dat de huidige volumenorm van minimaal 20 operaties in Nederland nog te laag is en hoger zou moeten liggen. 

Implementatie van een multidisciplinair zorgpad voor borstkanker leidt tot betere naleving van de nationale richtlijnen en kan bijdragen aan het verbeteren van de zorg voor deze patiënten. Zo werden significante verbeteringen gezien in het aantal HER2/neu-bepalingen. Ook nam het aantal schildwachtklierprocedures toe. Het verminderen van het gelijktijdig inzetten van radiotherapie en chemotherapie, een van de beoogde doelen van het zorgpad, werd eveneens behaald. Dat blijkt uit een studie van Jolanda van Hoeve (IKNL) in samenwerking met collega's van UMC Groningen, Universiteit Groningen en Universiteit Twente.

Voordat centralisatie van chirurgie voor patiënten met spierinvasieve blaaskanker werd geïntroduceerd, waren een hogere leeftijd en ernstige comorbiditeit onafhankelijke voorspellers voor het onthouden van een cystectomie. Dit vanwege de grote kans op medische complicaties na de behandeling. Cystectomie wordt echter geassocieerd met een betere overleving. Dr. Katja Goossens-Laan en collega's stellen dat centralisatie van chirurgische behandeling wellicht een oplossing is voor de mogelijke onderbenutting van medische zorg voor ouderen en patiënten met ernstige comorbiditeit.

Indicatoren maken kwaliteit kankerzorg Europa zichtbaar, dit gebeurt op basis van gegevens uit nationale en regionale kankerregistraties. De belangrijkste indicatoren die de verschillen in overleving kunnen verklaren en de kwaliteit van de kankerzorg aantonen zijn: stadium bij diagnose, tijd tussen diagnose en behandeling, en het volgen van kankerrichtlijnen. In Nederland verzamelt IKNL al deze gegevens.

De opsporing en behandeling van kanker in Zuidoost-Europa blijft achter ten opzichte van Noordwest-Europa. Met name de incidentie en sterfte van tabakgerelateerde kankers nemen nog steeds toe. Dat geldt eveneens voor de sterftecijfers van tumoren die met behulp van bevolkingsonderzoek opgespoord kunnen worden. Deze feiten zorgen ervoor dat sprake is van een suboptimaal niveau van de kankerbestrijding in Zuidoost-Europa, zo blijkt uit een publicatie van Ariana Znaor et al. in the European Journal of Cancer. Deze publicatie komt voort uit het EUROCOURSE, een project dat gecoördineerd is door Integraal Kankercentrum Zuid (IKZ).