Behandeling

Bij jonge patiënten (tot 40 jaar) wordt vaker een gevorderd stadium van endeldarmkanker met ongunstigere kenmerken waargenomen dan bij patiënten van middelbare leeftijd (41-70 jaar). Desondanks zijn de overlevingskansen van beide groepen gelijk, mede omdat een jonge leeftijd een voorspellende factor is voor een betere overleving. Dat staat te lezen in een publicatie van chirurgen van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven in samenwerking met onderzoekers van IKNL in de European Journal of Cancer. Hoewel het gebruik van adjuvante chemotherapie controversieel is, werd in deze studie een positieve correlatie gevonden met de overleving.

De zorg voor kankerpatiënten varieert per ziekenhuis. In het ene ziekenhuis pakt men het anders aan dan in het andere ziekenhuis. Hierdoor is de geleverde zorg afhankelijk van het ziekenhuis waar iemand terecht komt en dat willen we niet. Tegelijkertijd weten we steeds meer over kanker en willen we met nieuwe technologieën meer zorg op maat bieden. Dat is juist gewenste variatie. Professor dr. Sabine Siesling van de Universiteit Twente (vakgroep Health Technology & Services Research) en senior onderzoeker bij Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) onderzoekt of variatie invloed heeft op de kwaliteit en uitkomsten van de zorg. Op 24 september spreekt Siesling haar oratie uit.

Patiënten met dikkedarmkanker en levermetastasen hebben een slechte prognose. Indien chirurgie niet direct mogelijk is, kan geprobeerd worden om met systemische therapie deze metastasen zodanig te verkleinen dat resectie in tweede instantie toch haalbaar is. Welke chemotherapie hierbij het beste werkt, is tot dusver niet bekend. Ook is er internationaal nog geen consensus welke levermetastasen resectabel zijn en welke niet. Joost Huiskens, prof. Cornelis Punt, prof. Thomas van Gulik (AMC Amsterdam) en collega’s geven in een publicatie in BMC Cancer een toelichting op de CAIRO5-studie die antwoord moet gaan geven op deze en andere vragen.

De relatieve overleving van patiënten met acute myeloïde leukemie (AML) en acute promyelocyten leukemie (APL) is in Nederland tussen 1989 en 2012 verbeterd in de tijd. Dat blijkt uit een uitgebreide studie die recent is verschenen in Leukemia met data van de Nederlandse Kankerregistratie uitgevoerd door onderzoeker A. Dinmohamed (Erasmus MC) en collega’s. De verbeterde overleving heeft betrekking op patiënten in de leeftijd van 18 tot 70 jaar. De overleving van oudere patiënten met AML (boven 70 jaar) bleef echter slecht. Actieve deelname van ouderen aan klinische studies is nodig om innovatieve behandelstrategieën te verkennen.

Nederlandse hematologen, zes zorgverzekeraars, fabrikant Celgene en IKNL hebben afspraken gemaakt over het gebruik van pomalidomide (Imnovid®), een nieuw geneesmiddel, waar patiënten met multipel myeloom, een zeldzame beenmergkanker, baat bij hebben. Het gaat om afspraken over het voorschrijven, bekostigen en de prijs van dit innovatieve middel. IKNL verzamelt voor de voorschrijvende medisch specialisten, verenigd in de HOVON, gegevens over gepast gebruik van het middel en de uitkomsten voor de patiënt.

In geselecteerde patiënten met dunnedarmkanker en peritoneale metastasen bij wie een volledige, macroscopische resectie kan worden bereikt, is met behulp van cytoreductieve chirurgie en hypertherme intraperitoneale chemotherapie (CRS + HIPEC) een overleving haalbaar die vergelijkbaar is met patiënten met dikkedarmkanker en peritoneale metastasen. Die conclusie staat te lezen in een publicatie van drs. Thijs van Oudheusden (Catharina Ziekenhuis), prof. dr. Valery Lemmens (IKNL) en collega’s in Oncology/Genetics. Volgens de onderzoekers is verder onderzoek nodig naar de rol van adjuvante chemotherapie bij deze patiënten.

Er is meer aandacht nodig voor een meer geïndividualiseerde benadering van de behandeling bij patiënten met kleincellige longkanker. Die conclusie trekken dr. Mieke Aarts (IKNL) en collega’s op basis van een onderzoek naar het effect van bijkomende ziekten onder deze patiënten. Zo blijkt bijvoorbeeld een spijsverteringsziekte een gunstige invloed te hebben op de overleving van patiënten met een beperkt stadium van kleincellige longkanker, terwijl een cardiale aandoening een negatieve impact heeft. De studie werd uitgevoerd met gegevens van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) van ruim 4.000 patiënten die tussen 1995 en 2012 werden gediagnosticeerd.

In België, Nederland en Engeland is chemotherapie tussen 2003 en 2006 uitgegroeid tot de standaardbehandeling voor jongere patiënten met maligne pleura mesothelioom. Voor oudere patiënten, die momenteel de helft van deze patiëntenpopulatie uitmaken, zijn minder toxische behandelingen nodig om hun vooruitzichten te verbeteren. Ronald Damhuis (IKNL) en collega’s stellen vast dat, ondanks vele jaren van onderzoek, er nog steeds weinig bekend is over de optimale combinatie van chemotherapie, chirurgie en radiotherapie. “Op het hoogtepunt van de epidemie, is er nog tijd om antwoorden te vinden.”