Nationaal Actieplan Kanker & Leven

Gerandomiseerde trials waarin patiënten zelf mogen bepalen of zij wel of niet deelnemen aan een online interventie voor zelfmanagement, zijn niet representatief voor vergelijkbare lotgenoten. Volgens Lindy Arts (IKNL) en collega’s is daarom het belangrijk om de uitkomsten van dergelijke trials voorzichtig te interpreteren. Patiënten die deelnemen aan online interventies zijn doorgaans jonger, vaker man en hoger opgeleid vergeleken met niet-deelnemers. Juist deze laatste groep rapporteert hogere niveaus van psychische/psychologische stress.

Patiënten die na de behandeling van kanker terugkeren naar werk, hebben vaak te maken met cognitieve symptomen. Uit onderzoek van Johanna Ehrenstein (UMCG Groningen) en collega’s blijkt, dat dergelijke symptomen door patiënten worden gerapporteerd onafhankelijk van het type behandeling. Ook trad er geen verbetering op in de eerste 18 maanden na terugkeer naar hun werkomgeving. Volgens de onderzoekers is meer aandacht nodig voor de impact van cognitieve symptomen bij werkende patiënten met kanker.

Overlevenden van kanker en zorgverleners staan tijdens de coronapandemie voor uitdagingen, die van dag-tot-dag kunnen veranderen. Hoewel er onzekerheid is hoe deze pandemie zich verder gaat ontwikkelen, en welke medische aandachtspunten en technische mogelijkheden zullen ontstaan, staat vast dat veel overlevenden passende, individuele psychosociale zorg nodig hebben. Daarom is het volgens een internationale groep onderzoekers belangrijk dat de ‘cancer survivorship community’ informatie deelt die kan bijdragen aan betere zorg.

Overlevenden van dikkedarmkanker kunnen nog jaren na de behandeling last hebben van neuropathie als gevolg van chemotherapie. Uit onderzoek van Cynthia Bonhof (IKNL, Tilburg University) en collega’s blijkt dat hierbij onderscheid gemaakt moet worden tussen pijnlijke en niet-pijnlijke neuropathie, omdat uitsluitend de pijnlijke variant samenhangt met een slechtere gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Volgens de onderzoekers dienen patiënten beter geïnformeerd te worden over de impact van pijnlijke neuropathie.

In deze tijd heeft iedereen te maken met de consequenties van het coronavirus. Voor mensen die leven met en na kanker kan het een extra belasting zijn. In ieder fase kunnen er aanpassingen worden gedaan in de reguliere zorg vanwege het coronavirus. Dit kan gevoelens van angst en onzekerheid met zich meebrengen. Zorg voor de gevolgen van kanker, zoals angst en ernstige vermoeidheid, blijft mogelijk. De Verwijsgids Kanker geeft overzicht van ondersteunende behandelingen en begeleiding bij kanker op ieder moment na de diagnose.

Cumulatie van comorbiditeiten hangt bij vrouwen met baarmoederkanker sterk samen met verslechtering van de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven; niet de leeftijd van deze patiënten. Dat concluderen Inez van Walree (Diakonessenhuis Utrecht) en collega’s. Welke specifieke comorbiditeit(en) hierbij een rol spelen is niet duidelijk. Daarom adviseren zij om niet alleen tijdens de behandeling van baarmoederkanker, maar ook tijdens de follow-up meer aandacht te schenken aan vrouwen met comorbiditeiten.

Begin 2020 is het KWF-project ‘Chasing nodes, saving lives?’ van start gegaan. Per januari 2020 is Ester Olthof aangesteld als junior onderzoeker voor dit project, onder leiding van dr. Maaike van der Aa, senior onderzoeker bij IKNL. Het project, wat vier jaar zal duren, hoopt vragen te beantwoorden over de diagnostiek en behandeling van lymfekliermetastasen bij het cervixcarcinoom.

Ziekteperceptie kan zelfs jaren na de diagnose ‘kanker’ een sleutelrol vervullen in het ervaren van psychische nood en deze perceptie blijkt samen te hangen met de leeftijd van de patiënt. Dat concluderen Olga Husson (Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek) en collega’s in een studie onder overlevenden van schildklierkanker. Met name adolescenten, jongvolwassenen en oudere overlevenden kunnen kwetsbaar zijn voor het ervaren van psychische nood. Daarom is het belangrijk dat zorgverleners signalen tijdig herkennen.