Aandacht voor behoeften overlevenden kanker tijdens COVID-19-pandemie
Overlevenden van kanker en zorgverleners staan tijdens de coronapandemie voor uitdagingen, die van dag-tot-dag kunnen veranderen. Hoewel er onzekerheid is hoe deze pandemie zich verder gaat ontwikkelen, en welke medische aandachtspunten en technische mogelijkheden zullen ontstaan, staat vast dat veel overlevenden passende, individuele psychosociale zorg nodig hebben. Daarom is het volgens een internationale groep onderzoekers belangrijk dat de ‘cancer survivorship community’ informatie deelt die kan bijdragen aan betere zorg.
De COVID-19-pandemie heeft een grote en verstorende invloed op het leven van overlevenden van kanker, inclusief patiënten die momenteel onder behandeling zijn, hun behandeling hebben afgerond en mensen die genezen zijn van kanker. Het gaat hierbij wereldwijd om circa 17 miljoen overlevenden van kanker. Op dit moment is er helaas nog maar beperkt bewijs over de (psychosociale) impact van COVID-19 op overlevenden van kanker.
Mogelijkheden en aandachtspunten
De verwachting is dat er op korte termijn aanbevelingen volgen nu de pandemie blijft voortduren. In een publicatie in de Journal of Cancer Survivorship gaat een internationale groep onderzoekers, onder wie Saskia Duijts (IKNL & Amsterdam UMC, locatie VUmc) in op de gevolgen van COVID-19 en mogelijkheden en aandachtspunten voor het verlenen van (psychosociale) zorg aan overlevenden van kanker.
Uit beschikbare data blijkt dat COVID-19 invloed heeft op mensen van alle leeftijden, maar het risico op serieuze medische complicaties lijkt groter te zijn bij ouderen en mensen met een reeds bestaande medische conditie, waaronder kanker. Circa tweederde van de overlevenden van kanker is 65 jaar of ouder en heeft te maken met late effecten en langetermijneffecten van medische behandelingen. In het bijzonder overlevenden die een beenmergtransplantatie kregen of immunosuppressietherapie hebben gehad of nog volgen, hebben potentieel een verhoogd risico op complicaties.
Risico’s bespreken
Er is momenteel geen bewijs dat overlevenden van kanker andere voorzorgsmaatregelen moeten nemen vergeleken met de bestaande aanbevelingen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) voor de algemene bevolking. Echter, het is belangrijk dat artsen individuele risico’s met hun patiënten bespreken, rekening houdend met specifieke onderliggende kenmerken, en aangeven of, wanneer en waar zij terecht kunnen voor medische ondersteuning.
De onderzoekers benadrukken verder dat deze pandemie een disproportionele, psychosociale impact kan hebben op overlevenden van kanker. Deze mensen hebben vaak unieke, emotionele behoeften ten aanzien van angst (voor terugkeer van kanker) of depressie, maar ervaren ook druk door veranderde familieomstandigheden, interpersoonlijke relaties, werk- en financiële omstandigheden. Het is belangrijk dat artsen zich bewust zijn van de negatieve consequenties van het advies ‘sociale afstand’ te houden voor mensen die al onder psychische druk staan.
Steun en interventies op afstand
Online ondersteuning kan zinvol zijn voor mensen die zich geïsoleerd voelen of in psychische nood verkeren. E-health interventies hebben veelbelovende resultaten laten zien in het bevorderen van fysieke activiteit en psychosociale ondersteuning bij overlevenden van kanker. Het kan bijdragen aan zelfmanagement en controle tijdens deze pandemie. Dat neemt niet weg dat het bieden van hoogwaardige zorg aan overlevenden van kanker een uitdaging kan zijn, inclusief het realiseren van toegang tot de expertise van meerdere specialisten en disciplines. Deze ontwikkelingen vragen om prioritering en verdeling van beschikbare bronnen.
Mogelijk biedt de pandemie ook een kans om monitoring op afstand, en door patiënten gerapporteerde uitkomsten, uit te breiden. Artsen kunnen helpen door het herkennen en normaliseren van verhoogde niveaus van angst en bezorgdheid voor terugkeer van de ziekte en door, bij ernstige klachten, passende verwijzing aan te bieden voor psychosociale ondersteuning.
Uitdagingen
COVID-19 heeft de zorg voor overlevenden van kanker veranderd en kan leiden tot innovaties. Desondanks blijven er nog veel uitdagingen over, waaronder het trainen van overlevenden en zorgverleners om deel te nemen aan consulten op afstand (telemedicine), verschillen in toegang tot internet en mobiele netwerken, en de relatief lage bekendheid van overlevenden met digitale gezondheidsportalen.
- Nekhlyudov L, Duijts S, Hudson SV, Jones JM, Keogh J, Love B, Lustberg M, Smith KC, Tevaarwerk A, Yu X, Feuerstein M. Addressing the needs of cancer survivors during the COVID-19 pandemic. J Cancer Surviv. 2020 Apr 25.
- Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl
