Leefstijl

Overlevenden van dikkedarmkanker die hoog scoren op ‘negatieve affectiviteit’ zouden kunnen profiteren van meer patiëntgerichte zorg door het aanbieden van een op maat gesneden aanpak. Zorgverleners dienen daarbij alert te zijn op de neiging van patiënten om negatieve emoties te ervaren en hun ziekte en gedrag negatief te evalueren. Dat schrijven Olga Husson en collega’s in de Journal of Psychosocial Oncology op basis van een studie naar de invloed van type-D-persoonlijkheid. Volgens de onderzoekers is het zinvol om strategieën op lange termijn te ontwikkelen om patiënten met chronische aandoeningen beter te ondersteunen met een individuele benadering. 

De meeste overlevenden van blaaskanker hebben geen enkel idee wat de mogelijke oorzaken kunnen zijn voor de ontwikkeling van blaaskanker. Dat blijkt uit een studie van Ellen Westhof en collega-onderzoekers van Radboudumc en IKNL gepubliceerd in de European Journal of Cancer. Vastgestelde risicofactoren, zoals het roken van sigaretten, worden meestal niet herkend, zelfs niet door diegenen met deze risicofactoren. Deze uitkomst duidt op beperkte kennis onder de Nederlandse bevolking over risicofactoren voor het ontstaan van blaaskanker. Volgens de onderzoekers blijft effectieve voorlichting over de preventie van (blaas)kanker om die reden belangrijk.

Dinsdag 13 september is de tweede, geheel herziene druk van het Handboek Voeding bij Kanker gepresenteerd. Het handboek geeft een overzicht van de huidige kennis over de relatie tussen voeding en het ontstaan van kanker, over de voedingsproblematiek als kanker is ontstaan en over de mogelijkheden om via gerichte voedingsinterventie goede zorg te verlenen. Ook is er aandacht hoe voeding en leefstijl kunnen bijdragen aan kwaliteit van leven na afronding van een behandeling en gezondheidswinst op de langere termijn. 

Voeding en kanker. Het is een combinatie die bij veel mensen vragen en twijfels oproept. De website Voeding & Kanker info streeft ernaar feiten en fabels van elkaar te scheiden. Niet alleen over preventie en impact van voeding, maar ook specifieke vragen tijdens en na de behandeling van kanker. In de top 10 van meest geraadpleegde vragen en antwoorden staan onderwerpen als ‘Wat kan ik het beste eten en drinken als ik misselijk ben?’ of ‘Wat kan ik doen als ik last heb van een moeilijke stoelgang?’ En: ‘Is het normaal dat de smaak verandert?’ Klachten zijn vervelend en maken patiënten vaak ongerust. Uit reacties blijkt dat informatie op de site patiënten gerust stelt. 

Patiënten met dikkedarmkanker die tijdens hun chemotherapie deelnemen aan een bewegingsprogramma onder begeleiding van een fysiotherapeut hebben na 18 weken en na 36 weken significant minder vermoeidheidsklachten vergeleken met patiënten die reguliere zorg krijgen. Dat blijkt uit een studie van Jonna van Vulpen (Julius Centrum UMCU), Miranda Velthuis (IKNL) en collega’s. Volgens de onderzoekers is bewegen tijdens chemotherapie veilig en uitvoerbaar. Echter, vanwege het geringe aantal deelnemers (33) aan deze trial is herhaling in groter studieverband nodig om deze uitkomsten te bevestigen. 

De lagere kwaliteit van leven gevonden bij patiënten met dikkedarmkanker mét diabetes ten opzichte van patiënten met dezelfde ziekte zonder diabetes, lijkt verklaart te worden door een ongezondere leefstijl en de aanwezigheid van andere chronische ziekten. Die conclusie trekken Pauline Vissers (IKNL) en collega’s op basis van een studie onder ruim 2.600 patiënten in Zuid-Nederland. Zowel een hogere BMI, minder fysieke activiteit en roken waren gerelateerd aan een lagere kwaliteit van leven, ongeacht of iemand diabetes had of niet. Deze uitkomsten onderstrepen het belang van verbetering van de leefstijl van patiënten met dikkedarmkanker, mét en zónder diabetes.

Lichamelijke activiteit kan bijdragen aan het verbeteren van de gezondheid van overlevenden na kanker. Om bewegen onder deze groep mensen te bevorderen, is meer inzicht nodig in welke factoren daarbij een rol spelen. Margreet van Putten (IKNL) en collega’s onderzochten daarom met behulp van het patiëntenvolgsysteem PROFILES de relatie tussen symptomen, functionele en psychologische barrières en socio-demografische en klinische factoren die invloed uitoefenen op de lichamelijke activiteiten van overlevenden van dikkedarmkanker. Niet één specifieke, maar diverse groepen van barrières blijken hierbij een rol te spelen.

Veel overlevenden van dikkedarmkanker brengen veranderingen aan in hun dieet na de diagnose kanker. Ook gaan zij vaak, deels om uiteenlopende redenen, over tot het gebruik van voedingssupplementen. Aanpassing van het dieet wordt door 44% van de overlevenden gemotiveerd met 'voorkomen van herhaling van kanker', terwijl het bij voedingssupplementen vooral gaat om 'verbeteren van de gezondheid in het algemeen’. Volgens dr. Martijn Bours (Maastricht University), dr. Sandra Beijer (IKNL) en collega’s kan meer inzicht in de achterliggende drijfveren over dieet en gebruik van supplementen bijdragen aan het verbeteren van begeleidingsstrategieën.