Nieuws Darmkanker

Onderzoekers van IKNL, Radboudumc (IQ healthcare) en Vumc (EMGO+ Institute for Health and Care Research)  werken samen aan een onderzoek naar zorg in de laatste levensfase bij mensen met long- of darmkanker. Het onderzoek vindt plaats binnen het programma ‘Zinnige Zorg’ van het Zorginstituut Nederland.  

Patiënten met kanker én diabetes ervaren een lagere kwaliteit van leven en hebben meer last van allerlei bijkomende klachten. Ook hebben deze patiënten een 30 procent hogere kans om te overlijden dan patiënten met dikkedarmkanker zonder diabetes. Dat blijkt uit het proefschrift waarop IKNL-onderzoeker Pauline Vissers vrijdag 22 januari 2016 promoveerde aan Tilburg University. Volgens de promovenda speelt een ongezonde(re) leefstijl een belangrijke rol bij deze patiënten. “Daarnaast maken patiënten met kanker én diabetes zich mogelijk meer zorgen over de ziekte kanker en schenken zij daardoor minder aandacht aan het omgaan met hun diabetes. Het gevolg is dat er meer aan diabetes gerelateerde complicaties kunnen ontstaan.”

Systemische therapie lijkt ook bij patiënten met metachrone peritoneale metastasen van colorectale oorsprong bij te dragen aan een verbetering van de overleving. Dat blijkt uit een studie van Thijs van Oudheusden (Catharina Ziekenhuis, IKNL) en collega’s. De onderzoekers spreken van een ‘veelbelovende’ behandeling, waarvan de resultaten vooralsnog ‘voorzichtig geïnterpreteerd dienen te worden’. Dit vanwege de beperkte opzet van de studie. Aanvullend klinisch onderzoek is nodig om daar meer zekerheid over te geven. 

De lagere kwaliteit van leven gevonden bij patiënten met dikkedarmkanker mét diabetes ten opzichte van patiënten met dezelfde ziekte zonder diabetes, lijkt verklaart te worden door een ongezondere leefstijl en de aanwezigheid van andere chronische ziekten. Die conclusie trekken Pauline Vissers (IKNL) en collega’s op basis van een studie onder ruim 2.600 patiënten in Zuid-Nederland. Zowel een hogere BMI, minder fysieke activiteit en roken waren gerelateerd aan een lagere kwaliteit van leven, ongeacht of iemand diabetes had of niet. Deze uitkomsten onderstrepen het belang van verbetering van de leefstijl van patiënten met dikkedarmkanker, mét en zónder diabetes.

Het effect van adjuvante chemotherapie op de kans op een afstandsrecidief of overlijden bij patiënten met stadium III rectumcarcinoom verschilt naar neo-adjuvante behandeling. Dat blijkt uit een studie van Felice van Erning (IKNL) in samenwerking met specialisten uit het Catharina Ziekenhuis (Eindhoven), Maastricht UMC en het Admiraal de Ruyter Ziekenhuis (Goes/Vlissingen). Volgens de onderzoekers kan adjuvante chemotherapie met name overwogen worden bij patiënten die voldoende fit waren om kortdurende neo-adjuvante radiotherapie te ondergaan of die geen neo-adjuvante behandeling hebben gekregen.  

Cumulatieve blootstelling aan statines na diagnose van dikkedarmkanker is geassocieerd met een lagere, totale sterfte. Dat blijkt uit observationeel onderzoek van dr. Marjolein Zanders (IKNL) en collega’s op basis van data van patiënten met dikkedarmkanker én diabetes. Deze uitkomst suggereert dat statines bij gebruikers van glucoseverlagende medicijnen, onafhankelijk van het gebruik van metformine en aspirine geassocieerd is met een lagere sterfte. Er werd geen effect van het gebruik van metformine en aspirine gevonden op de overleving. Volgens de onderzoekers zijn er gerandomiseerde studies nodig om de associatie tussen statines en mortaliteit diepgaander te onderzoeken.

Lichamelijke activiteit kan bijdragen aan het verbeteren van de gezondheid van overlevenden na kanker. Om bewegen onder deze groep mensen te bevorderen, is meer inzicht nodig in welke factoren daarbij een rol spelen. Margreet van Putten (IKNL) en collega’s onderzochten daarom met behulp van het patiëntenvolgsysteem PROFILES de relatie tussen symptomen, functionele en psychologische barrières en socio-demografische en klinische factoren die invloed uitoefenen op de lichamelijke activiteiten van overlevenden van dikkedarmkanker. Niet één specifieke, maar diverse groepen van barrières blijken hierbij een rol te spelen.

Patiënten met darmkanker die binnen 8 weken na de operatie starten met adjuvante chemotherapie laten een betere, totale 5-jaarsoverleving zien in vergelijking met patiënten die ná 8 weken of later met deze behandeling beginnen. Dat blijkt uit een eerste, grote landelijke studie van Amanda Bos (IKNL) en collega’s die recent is gepubliceerd in de European Journal of Cancer. Aangezien er geen negatief effect op de overleving werd waargenomen bij starten van de chemotherapie tussen 5 en 8 weken na de operatie, kan deze tijd nuttig worden besteed aan het herstellen van de operatie en voorbereiding op de volgende stap in het behandelproces.