Nieuws Darmkanker

Er lijkt geen reden te zijn om patiënten met dikkedarmkanker adjuvante chemotherapie te onthouden voor wat betreft langetermijneffecten op hun gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven of ziektespecifieke symptomen. Dat concluderen drs. Simone Verhaar (TweeSteden Ziekenhuis), prof. dr. Lonneke van de Poll (IKNL) en collega’s op basis van een studie onder 1.600 overlevenden van dikkedarmkanker die tussen januari 2000 en juni 2009 werden gediagnosticeerd. De bevindingen gelden zowel voor patiënten ouder als jonger dan 70 jaar, en ongeacht of zij uitsluitend chirurgie of een combinatie van chirurgie en adjuvante chemotherapie kregen.

Kiembaandeleties in het FOCAD-tumorsuppressor-gen zijn geassocieerd met een gematigde, erfelijke aanleg voor het ontwikkelen van polyposis en dikkedarmkanker. Alle patiënten met deleties in het FOCAD-gen, vertoonden een persoonlijke of familiaire voorgeschiedenis van polyposis. Dat blijkt uit onderzoek van Robbert Weren (Radboudumc, Afdeling Human Genetics, Nijmegen) in samenwerking met collega’s in binnen- en buitenland. 

Patiënten met een dikkedarmtumor met expressie van het HLA klasse I-antigeen hebben een betere, totale overleving na inname van een lage dosis aspirine. Verhoogde PTGS2-expressie of aanwezigheid van een gemuteerde PIK3CA-tumor voorspelt geen voordeel van aspirine, zo blijkt uit onderzoek van Marlies Reinders en collega's. In een recente publicatie in JAMA Internal Medicine bepleiten ze het zoeken naar voorspellende biomarkers voor HLA klasse I die een bijdrage kunnen leveren aan het individualiseren van de therapie en verminderen van de impact van toxische effecten bij deze patiënten.

Medisch-oncologen die adjuvante chemotherapie voorschrijven aan oudere patiënten met stadium III dikkedarmkanker hanteren hierbij schema’s die in lijn liggen met de klinische richtlijnen. De variatie in motieven om bijvoorbeeld niet te verwijzen of niet te behandelen of een consult aan te vragen bij een geriater, duiden echter op een hoge mate van complexiteit rond de besluitvorming en onderstrepen de behoefte aan specifieke kennis. Volgens Felice van Erning (IKNL) en collega’s is het daarom belangrijk dat oudere patiënten, met of zonder comorbiditeit, worden verwezen naar een medisch-oncoloog en dat bij twijfel een geriater wordt geraadpleegd.

De laatste twee decennia worden bij patiënten met primair gemetastaseerde dikkedarmkanker steeds vaker longmetastasen gedetecteerd. Een toenemend aandeel patiënten kreeg in deze periode systemische therapie en/of onderging een metastasectomie. Mede daardoor is de overleving van deze patiënten aanzienlijk verbeterd. De keerzijde is echter dat de prognose aan deze patiënten diverser is geworden. Dat blijkt uit een studie van Lydia van der Geest en collega’s in het wetenschappelijk blad Clinical & Experimental Metastasis.

Chirurgische resectie vormt de basis voor de oncologische behandeling van in potentie curabele vormen van dikkedarmkanker. Toch heeft een groot deel van patiënten ten tijde van de operatie -hoewel niet zichtbaar- minimale residuen van de ziekte. Immunosuppressie, een effect dat optreedt tijdens chirurgie, kan invloed hebben op zowel de terugkeer van de ziekte als de overleving van deze patiënten. Jeroen Vogelaar en collega’s deden literatuuronderzoek naar de relatie tussen epidurale anesthesie en overleving van patiënten na dikkedarmkankerchirurgie en concluderen dat de relatie tussen beiden niet duidelijk is.

Na implementatie van een regionaal zorgpad rectumcarcinoom neemt het aantal patiënten dat preoperatief wordt besproken in een multidisciplinair overleg (mdo) significant toe. Ook de doorlooptijden tussen eerste biopt tot aan het mdo werden significant korter. Met name legt het zorgpad een basis voor verdere samenwerking tussen professionals in de regio in de zorg voor patiënten met een rectumcarcinoom. Dat blijkt uit een studie van IKNL op basis van data van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) en Dutch Surgical Colorectal Audit (DSCA).

Het aantal chirurgische resecties bij patiënten met gastro-intestinale tumoren is tussen 2008 en 2012 gedaald in vergelijking met de periode 1995 – 1998. Dat blijkt uit onderzoek van dr. Arlène Speelman (IKNL) in samenwerking met chirurgen van het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. De daling was te zien bij patiënten met maagkanker, dikkedarmkanker, een rectale tumor of periampullaire tumor. Het aantal resecties bij patiënten met alvleesklierkanker nam in recente jaren juist toe. De dalende resectietrend bij de meeste gastrotumoren wordt onder meer toegeschreven aan nieuwe behandelingen, betere diagnostiek en betere selectie van patiënten.