Palliatieve fase bij darmkanker
Met goede zorg en begeleiding kunnen zorgprofessionals veel betekenen voor mensen die niet meer van darmkanker zullen genezen. Hierbij maken de patiënt, diens naasten en de zorgprofessional keuzes rond behoud of bevorderen van de kwaliteit van leven en levensverlenging. Daarnaast richten behandelaars zich op klachten die horen bij de laatste levensfase van een patiënt met kanker.
Palliatieve zorg is zorg die zich richt op de kwaliteit van leven van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening of kwetsbaarheid. Het doel van palliatieve zorg is om een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven te realiseren, door bijvoorbeeld het voorkomen of verlichten van lijden.
Markering laatste levensfase
Om bekend te raken met de waarden, wensen en behoeften van de patiënt, is het van belang de start van de palliatieve fase te markeren. Hiervoor stelt de behandelend arts zichzelf bijvoorbeeld de zogenoemde 'surprise question': ‘Zou het mij verbazen als deze patiënt binnen een jaar overlijdt?’ Als dat de arts niet verbaast, is dat een signaal om bijtijds met de patiënt in gesprek te gaan over zijn vooruitzichten en wensen voor verdere behandeling, begeleiding en zorg. Voor optimale zorg in de laatste levensfase zijn goede afspraken nodig tussen de betrokken zorgprofessionals. Hulpmiddelen voor markering vindt u op Palliaweb.
Richtlijnen
De behandeling in de palliatieve fase bestaat uit ziektegerichte palliatieve zorg en symptoomgerichte palliatieve zorg. Op pallialine.nl vindt u richtlijnen over symptoomgerichte palliatieve zorg, onder andere pijn en vermoeidheid in de palliatieve fase.
Richtlijn Ileus
Ileus, een afsluiting van het darmkanaal, komt voor bij patiënten met darmkanker, met name wanneer de patiënt ongeneeslijk ziek is. De herziene richtlijn is beschikbaar op Pallialine, waar ook de samenvatting staat. Deze samenvatting is tevens te vinden in de app PalliArts, waar ook de medicatie staat. Het samenvattingskaartje is te bestellen of te downloaden via de IKNL-shop.
Om verpleegkundigen en artsen te ondersteunen bij de diagnostiek en behandeling van ileus in de palliatieve fase, is een praktische digitale beslisboom ontwikkeld. De beslisboom is gebaseerd op de multidisciplinaire richtlijn Ileus in de palliatieve fase en is de eerste richtlijn voor de palliatieve zorg die is omgezet in een digitale beslisboom.
Als zorgverlener kunt u patiëntkenmerken invoeren en de stappen in de beslisboom doorlopen. Dit leidt tot aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling van ileus. De richtlijn is te raadplegen via Pallialine en Oncoguide. Oncoguide is ook te downloaden als app op de tablet.
Verbetersignalement
IKNL heeft bijgedragen aan het verbetersignalement Zorg in de laatste levensfase bij mensen met longkanker of darmkanker van Zorginstituut Nederland (ZIN). De studie had als doel om inzicht te krijgen in de omvang van de behoefte aan palliatieve zorg bij patiënten met long- of darmkanker.
Proactieve zorgplanning
Om zorg te bieden die aansluit bij de behoeften van de patiënt is het nodig om de persoonlijke doelen van de patiënt over zorg tijdig te bespreken en zo nodig bij te stellen. Naast behandelingen als palliatieve chemotherapie of radiotherapie zijn er nog andere mogelijkheden voor het bieden van zorg. Het inzichtelijk maken van de mogelijkheden geeft medisch specialisten een basis om samen met de patiënt keuzes te maken die passend zijn bij de wensen en behoeften van de patiënt.
Handvatten en hulpmiddelen rondom praten over wensen
Door te praten over wat kwaliteit van leven is voor de patiënt kan betere passende zorg worden aangeboden. Maar hoe ga je nu dat gesprek aan over wat iemand belangrijk vindt? Hoe geef je een patiënt prognostische informatie als het inschatten van de levensverwachting lastig is? En wanneer geef je een patiënt informatie over het levenseinde? Op Palliaweb vindt u handvatten en hulpmiddelen te vinden voor effectieve communicatie, gezamenlijke besluitvorming en proactieve zorgplanning.
De laatste levensfase
Goede communicatie en afstemming van zorg tussen zorgverleners in de gehele zorgketen is een andere voorwaarde voor het leveren van zorg die is afgestemd op de wensen en behoeften van de patiënt. Patiëntenorganisatie NFK ontwikkelde hiervoor 'Praten over de laatste levensfase', met o.a. een gesprekskaart voor patiënten.
Onderzoek
Hoe ervaren mensen met gevorderde kanker én hun naasten hun kwaliteit van leven en de kwaliteit van de zorg? Deze vraag staat centraal in de eQuiPe-studie, die IKNL sinds 2017 gestart is. Het gaat hierbij om mensen die gediagnosticeerd zijn met verschillende vormen van uitgezaaide kanker, waaronder darmkanker.