Nationaal Actieplan Kanker & Leven

Prof. dr. Valery Lemmens, hoofd afdeling Onderzoek van Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL), nam vrijdag 5 juni in zijn inaugurele rede het monitoren van de Nederlandse kankerzorg onder de loep. Hoewel we steeds meer registreren, wil dat nog niet zeggen dat dit transparantere informatie oplevert over de kwaliteit van de zorg. Onder het motto ‘Veel cijfers zijn niet wat ze lijken’ gaf prof. Lemmens een reeks voorbeelden van de misverstanden en legde hij uit wat nader onderzoek vraagt.
 

Patiënten met dikkedarmkanker met een Type D persoonlijkheid en/of een hoge negatieve affectiviteit ondervinden een significant negatief effect op hun gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Deze kenmerken hebben ook effect op de ziektespecifieke gezondheidstoestand van deze patiënten. Volgens Floortje Mols (IKNL, Tilburg University) en collega’s is het daarom belangrijk dat zorgverleners deze persoonlijkheidskenmerken betrekken in hun zorgverlening, omdat deze van grote invloed kunnen zijn op de ziektelast en aan de behandeling gerelateerde effecten die patiënten ervaren. Beter inzicht hierin kan zorgverleners bijvoorbeeld helpen bij het geven van doelgerichte informatie over late neveneffecten.

Het aantal mensen met kanker én diabetes type 2 neemt sterk toe. De afgelopen 15 jaar is het aantal patiënten met deze combinatie in Nederland zelfs verdubbeld. Dit gegeven was aanleiding voor arts-onderzoeker Marjolein Zanders (IKNL) om onderzoek te doen naar de relatie tussen kanker en diabetes. Het proefschrift laat onder meer zien dat patiënten met dikkedarmkanker én diabetes minder vaak chemotherapie krijgen dan patiënten zonder diabetes. Daarnaast hebben deze patiënten de neiging minder trouw te zijn in het gebruik van glucoseverlagende middelen. Het gebruik van cholesterolverlagers lijkt bij te dragen aan een verbetering van de overlevingskans. 

Deze studie heeft tot doel de relatie op lange termijn te onderzoeken tussen lichaamsbeweging en de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven onder overlevenden die behandeld zijn voor dikkedarmkanker. Personen die tussen 2000 en 2009 waren gediagnosticeerd met dikkedarmkanker en opgenomen in de kankerregistratie kwamen in aanmerking om deel te nemen aan deze studie. Allen ontvingen op drie momenten een uitnodiging om een Profiel-vragenlijst in te vullen met een interval van 1 jaar. Het effect van lichaamsbeweging op gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven werd in de tijd geschat met behulp van longitudinale analysetechnieken.

Overlevenden van dikkedarmkanker met een relatief lage gezondheidsgeletterdheid en kennis over gezond gedrag, hebben een slechtere kwaliteit van leven en vaker last van angstige en depressieve gevoelens. Dit hangt mede samen met minder lichaamsbeweging en een hogere rookfrequentie. Volgens Olga Husson en collega's dienen zorgverleners bij het geven van informatie en leefstijladvies rekening te houden met het niveau van geletterdheid van de patiënt om ervoor te zorgen dat de informatie aankomt en leefstijladviezen worden opgevolgd.

Bijna de helft van de patiënten die behandeld zijn met oxaliplatine of taxanen kunnen mediaan 6,5 maanden na de beëindiging van de behandeling last hebben van chemotherapie-geïnduceerde perifere neuropathie (CIPN). Dit uit zich onder meer in gevoelloosheid en tintelingen in handen en voeten. CIPN kan grote invloed hebben op de kwaliteit van leven van deze mensen en de impact daarvan neemt toe gelet op de gestegen overleving na behandeling van kanker. Volgens Tonneke Beijers (MMC Veldhoven) en collega's is er daarom meer onderzoek nodig om de gevolgen van neurotoxiciteit op de kwaliteit van leven te beoordelen. 

De IKNL-basisrichtlijn Herstel na kanker geeft aanbevelingen voor de nazorg in het eerste jaar na afloop van de behandeling. Uw doel daarbij is niet alleen het detecteren van nieuwe kankermanifestaties, maar ook het signaleren, begeleiden en behandelen van de gevolgen van de kankerbehandeling bij uw patiënt.

Onderzoeker dr. Nicole Ezendam (IKNL, locatie Eindhoven) heeft een fellowship van KWF Kankerbestrijding ontvangen om onderzoek te doen naar ‘Veranderingen in de nazorg na kanker – het perspectief van de patiënt’. Het gaat om een persoonsgebonden subsidie van circa 400.000 euro met een looptijd van 4 jaar in het kader van wetenschappelijk onderzoek naar psychosociale oncologie. Voor dit onderzoek gaat ze onder meer stage lopen in Nederland, Denemarken en de Verenigde Staten.