R(H)ONDA: bouwen aan een snel-lerend zorgsysteem voor onder andere de hemato-oncologie

Opzet

R(H)ONDA heeft de ambitie om een geautomatiseerde datastroom vanuit de EPD’s via de Datagateway naar de NKR te realiseren en deze datastroom op te schalen. De Datagateway levert betrouwbare, uniforme en data aan RANK (het registratiesysteem voor NKR-data). De komende jaren wordt de geautomatiseerde datastroom opgeschaald naar een meerderheid van de ziekenhuizen. In 2021 begonnen we met onze koloperziekenhuizen Erasmus MC en Reinier de Graaf Gasthuis, al snel volgden UMC Utrecht, St. Antonius Nieuwegein en het Catharina Ziekenhuis. Vanaf 2023 sloten ook Amsterdam UMC, Bravis, Antonius Ziekenhuis Sneek en VieCuri aan.

De validatiepilots voor de geautomatiseerde datastroom zijn uitgevoerd in de hemato-oncologie in nauwe samenwerking met onze pilotziekenhuizen Erasmus MC, Reinier de Graaf Gasthuis, UMC Utrecht, St. Antonius Nieuwegein en het Catharina Ziekenhuis. Deze pilots zijn uitgevoerd in overleg met de beroepsgroep van hematologen (HOVON en NVvH), patiëntenvereniging Hematon, het Zorginstituut Nederland en het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA). Parallel hieraan voert het projectteam ook pilots uit voor andere kankersoorten zoals longkanker, borstkanker, darmkanker, CAR-T celtherapie en blaas- en nierkanker.  

Voor iedere toepassing testen we in pilots het volgende mechanisme: Via de Datagateway worden signaleringsdata (bijvoorbeeld de inzet van het dure geneesmiddel daratumumab bij patiënten met Multipel Myeloom en de datum waarop M-proteïne onderzoek heeft plaatsgevonden) uit het EPD ontsloten en binnen de beveiligde ziekenhuisomgeving aangeboden aan de datamanagers van IKNL. De data worden gevalideerd door de betrokken medisch specialisten die de data checken met wat er in het EPD staat. De datamanagers gaan met deze signaleringslijst gericht op zoek naar de uitslag van het onderzoek in het EPD en verrijken hiermee de NKR. De Datagateway maakt het voor IKNL mogelijk om realtime de NKR te vullen met een minimale kerndataset.

R(H)ONDA omvat meerdere toepassingen:

Vroege signalering: Het sneller en automatisch vullen van de NKR 

Het doel is om vroeger in het behandeltraject van de patiënt inzicht te krijgen in het effect van nieuwe, dure geneesmiddelen of andere kankertherapieën. Deze real-world data kunnen zodoende eerder aan de medische beroepsgroep (het veld) worden teruggegeven, met als doel te leren van data en de zorg voor patiënten te verbeteren. Op dit moment gebeurt dit in 5 pilotziekenhuizen; Erasmus MC, Reinier de Graaf Gasthuis, Catharina Ziekenhuis, St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein en UMC Utrecht.

De Datagateway haalt realtime data én signalering op over het vroege effect van kankertherapieën op patient record-niveau: 

Dashboard met stuurinformatie: Gericht op de inzet, toepassing, veiligheid en kosten van (nieuwe) dure geneesmiddelen

Via de remote query tool van Performation wordt volgens het Personal Health Train-principe actuele, geaggregeerde data opgehaald uit verschillende ziekenhuizen. Volgens ditzelfde principe visualiseren we in Sankey plots de opeenvolgende therapielijnen die zijn toegepast bij één kankerdiagnose, alsmede de Time To Next Treatment (surrogaatmaat voor effectiviteit van een therapie). De proof of concept-fase van dit werkpakket is succesvol doorlopen.

Innovatief trial design: Haalbaarheidsstudie naar het benutten van van realtime, real-world data uit de NKR als virtuele controle-arm in Randomised Controlled Trials

Op dit moment haalt de Datagateway in de 5 pilotziekenhuizen realtime gestructureerde data én signalering van ongestructureerde data op over het vroege effect van kankertherapieën, op patient record-niveau.

Projectteam

Het R(H)ONDA projectteam bestaat uit: prof. dr. Peter Huijgens, initiatiefnemer, bestuursadviseur IKNL; dr. Avinash Dinmohamed, wetenschappelijk-inhoudelijk projectleider, IKNL; dr. Lizette Berkx, bestuursadviseur, projectleider en contactpersoon binnen IKNL; Corine Korf, senior adviseur IKNL; dr. Ward Posthuma, hematoloog Reinier de Graaf Gasthuis, medisch adviseur IKNL; prof. dr. Jan Cornelissen, hematoloog, Erasmus MC; dr. Jurjen Versluis, hematoloog, Erasmus MC; Maarten van der Wilt, technisch directeur Performation; Niek de Wit, manager Datagateway & IT Performation; Keetje Schade, Sylvia Langhout, Sophie Kurk en Esther Berends, consultants Performation; Otto Visser, manager Registratie IKNL; Rowena van den Boogert en Merle Hafkamp, bestuursadviseurs, Juridische zaken IKNL; Lonneke Vermeulen, klinisch informaticus IKNL; Jelmer Pak, database administrator IKNL; Ingrid Punte, stafmedewerker registratie B IKNL; Ferry Lagarde, informatiearchitect; Erik Kolkman en Raphaël van Akkervelden, Software developer IKNL; Bas Harmsen, FHIR Profiling.

Samenwerking Oncode Accelerator

Het landelijk consortium Oncode Accelerator heeft de ambitie om de ontwikkeling van nieuwe kankerbehandelingen te versnellen en te verbeteren. R(H)ONDA levert een belangrijke bijdrage aan Oncode Accelerator via het (near) realtime beschikbaar maken van klinische data als minimale dataset voor het innovatieplatform patiëntcohorten. Oncode Accelerator kan hierdoor de patiënt al centraal stellen in het preklinische ontwikkelproces van medicijnen en vanaf de start van de medicijnontwikkeling gebruikmaken van beschikbare klinische data, weefsel en moleculaire data.

Opschaling generieke gegevensinfrastructuur 

Mede dankzij de miljoenensubsidie die het Nationaal Groeifonds in Oncode Accelerator investeert, werken IKNL en Performation aan het opschalen van de benodigde gegevensinfrastructuur. Naast de vijf genoemde ziekenhuizen die al langer meedoen, konden we in 2024 ook Amsterdam UMC, Bravis, Antonius Ziekenhuis Sneek en VieCuri Medisch Centrum toevoegen. Meerdere ziekenhuizen zijn enthousiast om deel te nemen en bevinden zich op dit moment in de beoordelingsfase.

Wat is de Nederlandse Kankerregistratie?

De Nederlandse Kankerregistratie (NKR) is een landelijke databank met betrouwbare gegevens van alle patiënten met kanker. Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) beheert deze databank. Met deze gegevens wordt onderzoek gedaan om de zorg te verbeteren. Voor de meest gestelde vragen en antwoorden over de NKR verwijzen wij naar deze pagina. 

Waarom werkt IKNL samen met Performation?

IKNL en Performation werken al sinds 2012 samen op IT-gerelateerde onderdelen. Performation bouwde onze datawarehouse en ontwikkelde de tool NKR Online.

De medewerkers van Performation hebben naast een achtergrond in data science vaak ook een medische achtergrond of gedegen medische kennis. Deze relevante combinatie en het feit dat we dezelfde taal spreken, bevordert ook het contact met de beroepsgroepen in het veld.

In 2021 raakten wij bekend met de Datagateway. Deze is door Performation ontwikkeld om te komen tot uniforme data definities over de verschillende EPD’s (ChipSoft HiX, Epic en Nexus) en ziekenhuizen heen. De Datagateway wordt in ziekenhuizen ingezet voor vraagstukken op het gebied van integraal capaciteitsmanagement, roostering, zorgadministratie, financiën, patient journey en data analytics.

Performation levert informatieproducten in bijna alle ziekenhuizen in Nederland. In de helft van de ziekenhuizen is inmiddels een Datagateway geïnstalleerd. 

Vier jaar geleden werd besloten om samen te werken en de ambities van R(H)ONDA te realiseren. Kort daarna werden IKNL en Performation door Oncode Accelerator gevraagd om te participeren in het consortium, omdat zij R(H)ONDA zien als het instrument om sneller over NKR-data te beschikken.

De samenwerking met Performation is vastgelegd en geformaliseerd in een Samenwerkingsovereenkomst, ondertekend in 2021, waarin heldere afspraken zijn gemaakt over geheimhouding, waarborgen rondom de datastroom richting de NKR, garanties en intellectueel eigendom. Hiernaast hebben wij gezamenlijk een Dossier Afspraken en Procedures (DAP), Service Level Agreement (SLA) en ESCROW-overeenkomst voor borging van softwarecode opgesteld en ondertekend.

Waarom de NKR automatiseren met de Datagateway van Performation: R(H)ONDA?

In de NKR wordt voor iedere patiënt met kanker op verschillende momenten in het behandeltraject een profiel geschetst dat door de datamanager is gemaakt aan de hand van gestructureerde data (zoals nier- en leverfunctie, tumormarkers) en ongestructureerde data (zoals ‘platte teksten’ in verslagen van beeldvorming, pathologie en MDO’s). Het aantal momenten waarop dat gebeurt wordt in hoge mate bepaald door aantallen patiënten en efficiëntie van data-invoer. Wenselijke momenten zijn in ieder geval; eerste diagnose, lijnen van behandelingen, evaluatie van behandellijnen en diagnose bij recidief.

De wens om het aantal tijdpunten waarop data in de NKR worden ingevoerd fors te verhogen, is ingegeven door de dringende vraag naar data voor evaluatie van nieuwe geneesmiddelen, gebruik van NKR-cohorten voor trials, het consortium Oncode Accelerator en het faciliteren van netwerkzorg. Dit verhogen van het aantal tijdpunten is alleen mogelijk door automatiseren van datastromen. Hier is een systeem voor nodig dat gestructureerde data automatisch kan overbrengen en de datamanager signaleert wanneer gedefinieerde ongestructureerde data beschikbaar zijn. Bij deze twee stromen blijft de datamanager verantwoordelijk voor het geïntegreerde profiel van de individuele patiënt in de NKR.

Wat voorheen een toekomstbeeld leek, blijkt op korte termijn realiseerbaar te zijn. Inmiddels is de Datagateway van Performation geïnstalleerd binnen de beveiligde omgeving van 32 Nederlandse ziekenhuizen. Dit bedrijf is zeer bekend met de NKR, onder andere als bouwer van het Datawarehouse en NKR Online. De Datagateway blijkt zowel geschikt voor het automatisch overbrengen van data als voor het signaleren van het beschikbaar komen van ongestructureerde data. 

Om dit ook juridisch mogelijk te maken zijn er tussen IKNL en de ziekenhuizen alsook tussen Performation en de ziekenhuizen, aanvullende afspraken gemaakt. Deze afspraken volgen de relevante ontwikkelingen en zullen waar nodig (verder) worden aangevuld of aangepast. Belangrijk is om te vermelden dat de Datagateway alleen fungeert als beveiligd doorgeefluik.

Met de ziekenhuizen die al een Datagateway hebben, worden ruim 50% van de patiënten met kanker bestreken. Voor ziekenhuizen zonder Datagateway kan deze op kosten van het Oncode Accelerator-programma worden geïnstalleerd. Oncode Accelerator koos bovengeschetste aanpassing van de NKR (bekend als R(H)ONDA) als klinisch 'uitlees-instrument' voor het ontwikkelen van nieuwe geneesmiddelen.

Met R(H)ONDA speelt IKNL in op de wens uit het veld om sneller, vaker en eerder in het zorgtraject te kunnen beschikken over NKR-data, met als doel: 
•    sneller inzicht krijgen in de inzet en effectiviteit van behandelingen
•    ondersteunen van regionalisatie en transmurale zorg
•    vroeg identificeren van specifieke cohorten
•    ondersteunen van innovatief trial design
Om zo de zorg voor oncologische patiënten verder te verbeteren.

Wat begon bij Hematologie is uitgegroeid in de ambitie om de gehele NKR te moderniseren en sneller te vullen, om sneller data aan het veld terug te kunnen geven.

Heeft de R(H)ONDA methodiek met de Datagateway zich bewezen?

Ja, R(H)ONDA is in 2021 gestart als pilot binnen de Hematologie. Het doel van de pilot was om te onderzoeken of de dataverzameling voor de NKR met de Datagateway van Performation kon worden versneld en geautomatiseerd. Hier hebben IKNL en Performation in nauwe samenwerking met hematologen uit de 5 pilotziekenhuizen aan gewerkt. 

De pilot was succesvol: met de Datagateway kunnen de data betrouwbaar en geautomatiseerd worden verzameld én veilig naar de NKR worden verstuurd. Met als resultaat dat data veel sneller beschikbaar zijn én er zelfs aanvullende, relevante data worden gevonden, bijvoorbeeld over vervolgbehandelingen of terugkeer van ziekte, dat anders voor datamanagers een tijdrovende klus was geweest (handmatig dossieronderzoek).

In 2023 gingen we vanuit de pilotfase over naar de opschalingsfase. Sindsdien zijn we bezig met de uitbreiding naar meer zorginstellingen en meer tumortypes (oncologiebrede dekking zoals in de NKR). Via Oncode Accelerator is er vanuit het Nationaal Groeifonds financiering beschikbaar om de opschaling mogelijk te maken.
 

Welke contractuele afspraken gelden voor het vullen van de NKR en de samenwerking tussen IKNL en Performation?

Afspraken rondom de selectie, abstrahering, controle en registratie in de NKR van specifieke gegevens van patiënten met kanker, afkomstig uit de elektronische patiënten dossiers (EPD):

• NKR-overeenkomst tussen IKNL en ieder Ziekenhuis in Nederland (> 30 jaar)
• Afspraken dat voor de registratie in de NKR ook gebruik gemaakt kan worden van digitale applicaties, meer specifiek de Datagateway van Performation
• Digital Data Transfer Agreement tussen IKNL en Ziekenhuis
• Afspraken voor het door middel van de Datagateway verstrekken van patiëntgegevens die onderdeel uitmaken van de NKR-itemsets aan IKNL 
• Overeenkomst van opdracht met Verwerkersovereenkomst tussen Performation en Ziekenhuis;
• Afspraken over geheimhouding, waarborgen rondom de datastroom richting de NKR, garanties en intellectueel eigendom
• Samenwerkingsovereenkomst IKNL en Performation
  
  Addenda:
• Dossier Afspraken en Procedures (DAP)
• Service Level Agreement (SLA)
• ESCROW-overeenkomst voor borging van softwarecode

Hoe werkt de Datagateway? 

De Datagateway is het realtime en real-world data platform van Performation. Deze normaliseert, valideert en verrijkt zorgdata. De software sluit aan op verschillende bronsystemen binnen zorgorganisaties en vertaalt de informatie naar een generiek landelijk datamodel. Performation heeft de Datagateway reeds in 2012 ontwikkeld met de ziekenhuizen om tot een uniform data- en definitiemodel te komen voor de informatie producten die Performation aan ziekenhuizen levert.

De Datagateway werkt autonoom en veilig binnen de infrastructuur van de zorgorganisatie.  De software wordt door Performation geïnstalleerd en onderhouden binnen de beveiligde omgeving van de zorgorganisatie, op voor dit doel ingerichte database servers. De software sluit aan op de brontabellen van de benodigde systemen en haalt de benodigde ruwe data over naar een staging area op de database servers. Op de data in de staging area worden verwerkingen uitgevoerd. Verschillen tussen gebruikte EPD’s (zoals ChipSoft, Nexus en EPIC) maar ook de verschillen in inrichting worden opgeheven. De data worden opgeschoond en verrijkt o.b.v. wet-en-regelgeving en daarnaast gecontroleerd op compleetheid. Daarna worden de data toegevoegd aan het gestandaardiseerde, landelijke data- en definitiemodel. Dit maakt een uniforme en betrouwbare datakoppeling naar de NKR mogelijk. 

Voor meer vragen over de Datagateway verwijzen wij graag naar de pagina over R(H)ONDA op de website van Performation.
 

Wat doet de Datagateway voor de NKR?

De Datagateway, die binnen de beveiligde ziekenhuisomgeving is (of wordt) geïnstalleerd maakt het mogelijk om dagelijks, op gestructureerde wijze, klinische data op te halen voor de NKR. Dit draagt bij aan de doelstellingen van IKNL om de NKR te moderniseren en sneller te vullen. Handmatige registraties worden, na validatie met betrokken medisch specialisten, vervangen door standaardisering en reguliere inzet van ICT. Hiermee verschuift het vak van datamanager naar validatiemanager. De doelstelling van IKNL draagt hiermee bij aan de opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en specifiek het Integraal Zorgakkoord (IZA) om veilige elektronische gegevensuitwisseling mogelijk te maken en de zorg te digitaliseren.

De Zorg Informatie Bouwstenen (ZIBs) waar IKNL en Performation gebruik van maken, bevatten een standaardisatieslag over de data die met de Datagateway is verzameld. In deze ZIBs hebben alle datavelden dus dezelfde definitie. Het voordeel voor het ziekenhuis is dat de Datagateway het ziekenhuis volledig ontzorgt in het klaarzetten van data voor de NKR.

Voor IKNL heeft de Datagateway als doel om informatie die relevant is voor de NKR, geautomatiseerd uit het EPD te verzamelen en te standaardiseren. Een ander doel is om belangrijke gebeurtenissen in het zorgtraject van oncologiepatiënten te signaleren, waarna de datamanager de uitslag in het EPD kan opzoeken en vervolgens in de NKR kan registreren. Het gaat dus om een combinatie van het automatisch vullen van gestructureerde data en het signaleren van ongestructureerde data. 

NKR-data worden door artsen, onderzoekers en door IKNL zelf gebruikt voor statistiek en wetenschappelijk onderzoek naar kanker.

Hoe worden data vanuit het ziekenhuis naar de NKR verstuurd? 

Om de NKR geautomatiseerd te vullen, worden data via HL7 FHIR R4 berichten (Fast Health Interoperability Resources) verstuurd naar IKNL. FHIR is een internationale standaard om elektronische gezondheidsgegevens op een gestandaardiseerde manier uit te kunnen wisselen.

We maken gebruik van Zorg Informatie Bouwstenen: ZIBs. Een ZIB is opgebouwd uit verschillende informatie-elementen die samen een bepaald klinisch concept definiëren, zoals diagnose of medicatiegebruik. Klinische informatie wordt gestandaardiseerd vastgelegd in ZIBs, waardoor de bouwstenen bruikbaar zijn in verschillende zorgsituaties en zorginformatiesystemen. Dit vormt de basis voor registratie aan de bron. Wij baseren ons op de Nictiz 2020 profielen en vullen deze aan met eigen ontwikkelingen waar nog geen ZIB beschikbaar is, dit koppelen wij terug aan Nictiz.

De FHIR-profielen maken wij openbaar voor gebruik door anderen om uitwisselbaarheid van zorgdata te faciliteren.

Met de keuze voor FHIR sluiten IKNL en Performation aan bij het besluit van VWS, zoals ook toegelicht in het Integraal Zorgakkoord IZA, waarin de HL7 FHIR standaard in combinatie met ZIBs is aangewezen als preferente standaard voor het uitwisselen c.q. beschikbaar stellen van zorggerelateerde informatie.

Hoe worden de data beveiligd?

IKNL gebruikt uw gegevens veilig, volgens ons beleid en de in Nederland geldende wetten en regels. We hebben verschillende technische en organisatorische veiligheidsmaatregelen genomen.

We zijn gecertificeerd voor de NEN7510. Dit is de standaard voor de beveiliging van informatie in de zorg.

We zijn ook ISO 27001 gecertificeerd, een ISO-standaard voor informatiebeveiliging. De datamanagers van IKNL kunnen alleen bij uw gegevens als het nodig is voor het doel waarvoor we de gegevens verzamelen. Zie ook onze informatie over de NKR. 

Het doel van het informatiebeveiligingsbeleid van Performation is het waarborgen van de privacy van de patiënt en de zorgmedewerker, alsmede de integriteit van Performation. Hiertoe conformeert Performation zich aan de AVG en de informatiebeveiligingsnormen ISO27001 en NEN7510. Meer informatie over privacy vindt u op de website van Performation.

Er is een Data Protection Impact Assessment (DPIA) uitgevoerd voor de geautomatiseerde datalevering.

Om welke data gaat het precies?

De in de NKR opgenomen categorieën van patiëntgegevens, betreffende alle patiënten met kanker in Nederland inclusief tumorspecifieke gegevens, zoals ook hier is te raadplegen.  

IKNL beheert het proces om wijzigingen aan te brengen aan deze itemsets. De regie hiervoor ligt bij de relevante beroepsgroepen en wetenschappelijke verenigingen. Onderdeel van dit proces is de beoordeling of de verwerking van nieuwe data-items binnen het verwerkingsdoel valt.

Doel van de verwerking: Patiëntengegevens verstrekken aan IKNL en hiermee de doelstellingen van de NKR (wetenschappelijk onderzoek en statistiek) ondersteunen en verder ontwikkelen.

Tussen Performation en het ziekenhuis wordt een verwerkersovereenkomst en verwerkingsregister afgesloten. Hierin staat dat Performation alleen de gegevens in de NKR-itemsets verwerkt.

Is bekend hoeveel data automatisch worden geregistreerd?

We werken aan het zoveel mogelijk geautomatiseerd verzamelen van (alle) gestructureerde items en ze met de Datagateway te versturen én aan het versturen van signaleringen voor ongestructureerde data. Een ruwe schatting is dat 50% van de NKR-items gestructureerde data zijn. 

Elke winst in handmatige registratie wordt geïnvesteerd in registratie op meer tijdpunten, aldus het in beeld brengen van het geheel aan therapielijnen, in plaats van alleen de primaire behandeling.

Om de betrouwbaarheid van NKR-data blijvend te garanderen, is en blijft het vullen van de NKR een optimale combinatie van validatie en registratie door hoogopgeleide datamanagers.

Wie is eigenaar van de data en de resultaten?

Wat er met de data gebeurt, is geregeld in het contract tussen de ziekenhuizen en IKNL. De data gaan naar de NKR en worden daar door IKNL beheerd. Zij worden voor diverse zaken gebruikt (statistiek en wetenschappelijk onderzoek) en daartoe uitgegeven volgens een nauwkeurige gegevensaanvraagprocedure. 

Komen data die zijn bedoeld voor de NKR, bij Performation terecht? 

Nee, de data worden niet opgeslagen binnen de Performation-omgeving en worden door Performation niet gebruikt. Performation fungeert enkel als beveiligd doorgeefluik om EPD-data ten behoeve van de NKR bij IKNL te krijgen.

De Datagateway van Performation genereert enkel en alleen de benodigde EPD-data ten behoeve van de NKR; dit gebeurt binnen de beveiligde ziekenhuisomgeving. Vervolgens worden deze data rechtstreeks vanuit de beveiligde ziekenhuisomgeving over een veilige verbinding naar de FHIR-server van IKNL verstuurd. Deze data worden automatisch geïmporteerd in het registratiesysteem van de NKR, na validatie ofwel verrijking door de NKR-datamanagers.

Waar datamanagers voorheen regelmatig in het EPD op zoek moesten gaan naar uitslagen die op verschillende plekken genoteerd konden zijn, helpt de Datagateway ook met het signaleren en presenteren van data over belangrijke gebeurtenissen in het zorgtraject van oncologiepatiënten, zodat datamanagers met een meer gerichte zoekopdracht het dossier in worden ‘gestuurd’.

Hoe houdt het ziekenhuis regie over zijn eigen data?

Voor de werking van de Datagateway zijn bepaalde tabellen nodig in de exacte databasestructuur van het EPD (meestal volstaat een replica). Het ziekenhuis kan autorisatie verlenen middels een specifiek ingerichte database-rol, waarmee alleen toegang wordt verleend tot de benodigde tabel/kolommen (pull methodiek). 

Toegang tot tabellen van ZIS-database (pull-methodiek) 
Het ziekenhuis verstrekt Performation middels een AD account met leesrechten toegang tot de database van het ZIS. Bij voorkeur is dit een replica/logship/a-synchrone-omgeving. In het geval van EPIC betreft dit de Clarity database. Het ziekenhuis kan eventueel autorisatie verfijnen door enkel de tabellen die de Datagateway mag verwerken toegankelijk te maken middels aanvullende autorisatie. Wanneer de databehoefte voor R(H)ONDA wijzigt, zullen door ziekenhuis-ICT changes moeten worden doorgevoerd. 

Een alternatieve werkwijze is dat het ziekenhuis de benodigde tabel/kolommen op de betreffende Datagateway server neerzet (push methodiek).

Hoeveel tijd kost de implementatie in een ziekenhuis dat al een Datagateway heeft voor andere doeleinden?

Hoeveel tijd kost de implementatie in een ziekenhuis dat nog geen Datagateway heeft?

Wat is de benodigde inzet vanuit het ziekenhuis bij het installeren van de Datagateway?

1. Inventarisatie: overleg tussen Performation en het ziekenhuis over de benodigde capaciteit, planning en het in orde maken van de benodigde infrastructuur door het ziekenhuis. Vanuit ICT hebben we inzet nodig van een netwerk- en systeembeheerder, allebei voor een dag.

2. Installatie en configuratie Datagateway door Performation: vanuit ICT hebben we inzet nodig van een netwerkbeheerder (‘op afroep’, alleen indien nodig), wanneer er tegen tekortkomingen in het netwerk wordt aangelopen.

3. Implementatie en validatie data-import naar NKR door Performation: validatiesessies op de eerste data verladingen; 2 tot 3 validatiesessies van een halve dag per te valideren onderdeel. In totaal komt dit uit op ongeveer 5 werkdagen. Vanuit het ziekenhuis hebben we voornamelijk inzet nodig van een BI-er (of een medewerker van de zorgregistratie met kennis van de data) en daarnaast ongeveer een dag van een arts die de data inhoudelijk kan duiden.

4. Beheer door Performation: vanuit het ziekenhuis hebben we een technisch contactpersoon nodig die beschikbaar is (‘op afroep’, alleen indien nodig) wanneer er iets misgaat het proces van data verladingen.

Kosten voor installatie van de Datagateway worden gedekt voor subsidiegelden van het Nationaal Groeifonds in het kader van Oncode Accelerator. 

Hoe verhoudt R(H)ONDA zich tot landelijke ontwikkelingen? 

In 2023 bood de toenmalige minister Ernst Kuipers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport de Tweede Kamer de Nationale Visie op het gezondheidsinformatiestelsel (pdf) aan.

De toenemende druk op de zorg vraagt om een nieuwe visie op digitalisering en informatievoorziening. Dat is nodig om nu en straks kwalitatief goede, toegankelijke en betaalbare zorg te kunnen blijven geven. Uitgangspunt is dat de nodige medische gegevens beschikbaar zijn voor burgers, patiënten, zorgverleners, mantelzorgers, onderzoekers en beleidsmedewerkers om te gebruiken voor gezondheid, preventie en/of zorg. Dit is ook vastgelegd in het Integraal Zorg Akkoord (IZA). 

Het kunnen beschikken over de juiste medische gegevens is cruciaal voor het kunnen verlenen van goede zorg. Dat is nu niet mogelijk. Dit heeft te maken met de manier waarop medische gegevens worden vastgelegd. Een patiënt heeft vaak meerdere zorgverleners, die de gegevens van de patiënt ieder in hun eigen ICT-systeem vastleggen. Die ICT-systemen zijn niet met elkaar gekoppeld en gebruiken niet dezelfde taal. Medische gegevens kunnen daardoor niet worden uitgewisseld.

Er zijn nu ook geen afspraken over het beschikbaar stellen van medische gegevens. Dit leidt ertoe dat verschillende zorgverleners steeds dezelfde data moeten invoeren en overtypen. Dit geeft een grote registratielast voor zorgverleners, maar leidt ook tot fouten en daaraan gekoppelde gezondheidsschade voor de patiënt en soms zelfs tot sterfte. De nieuwe visie gaat uit van het beschikbaar hebben van medische gegevens zodat de juiste zorg kan worden verleend.

Data moeten beschikbaar, bereikbaar en bruikbaar zijn voor het primaire zorgproces, preventie, en secundair gebruik. De benodigde medische gegevens van een patiënt moeten beschikbaar zijn met waarborgen voor patiëntveiligheid en privacy. Vertrouwen in elkaar en in het zorgvuldig gebruik van gegevens is hierbij essentieel.

IKNL en Performation geven met R(H)ONDA gezamenlijk invulling aan de nationale visie op het gezondheids-informatiestelsel, specifiek voor de oncologische zorg. Wij houden de ontwikkelingen rondom gezondheidsdata-infrastructuur in Nederland nauwlettend in de gaten.

Er wordt momenteel op meerdere plekken gewerkt aan verschillende oplossingen; Health-RI, Santeon (HIPS), CumuluZ en ook eigen dataplatforms van ziekenhuizen. We zijn ons hier bewust van en zitten ook met deze initiatieven aan tafel, we zien dit als veelbelovende ontwikkelingen en moedigen deze aan. Genoemde initiatieven zijn op dit moment nog niet zo ver om breed in gebruik te nemen. De verwachting is dat het nog zeker een aantal jaren duurt voordat dat het geval is.

De Datagateway heeft zichzelf de afgelopen jaren bewezen als gangbare techniek voor het standaardiseren en uniformeren van data voor brede doeleinden. Daarmee is R(H)ONDA een bewezen effectieve methode voor het automatiseren van de NKR. Op dit moment zijn de andere initiatieven nog niet op hetzelfde niveau van schaalbaarheid.

Hoe past R(H)ONDA in het meerjarenbeleid van IKNL? 

Het meerjarenbeleidsplan 2022-2026 (pdf) beschrijft welke uitdagingen IKNL en zijn partners in de komende jaren aangaat. IKNL wil nog meer inzichten uit data halen, meer automatisch en minder handmatig registeren, andere databronnen met de NKR verbinden en werken aan een next generation data-infrastructuur. Hierbij voorkomen we extra registratielast voor zorgprofessionals en kiezen we voor een optimale combinatie van validatie en registratie door hoogopgeleide datamanagers.

Daarnaast is de ambitie van IKNL dat de NKR niet alleen wordt gebruikt voor observationele studies, maar ook voor clinical trials. Door in toenemende mate NKR-data te gebruiken in innovatieve study designs en statistische technieken, zijn we sneller in staat de effectiviteit van nieuw geregistreerde geneesmiddelen te onderzoeken. Niet alleen in een onderzoekspopulatie maar ook door meer representatieve real-world cohorten in de dagelijkse praktijk te volgen in de NKR.

Met onder andere R(H)ONDA geven we concreet invulling aan ons meerjarenbeleid. In de Datagateway van Performation zit meer dan 10 jaar ontwikkelwerk; gebundelde kennis vanuit meer dan 30 Nederlandse ziekenhuizen op het gebied van data definities en validatie. De Datagateway is geschikt om de data van verschillende ziekenhuizen op een eenduidige manier te gebruiken, met dezelfde definities en formats. Daarom hebben wij gekozen voor deze aanpak samen met Performation.