Nieuws Eierstokkanker

Gynaecologische oncologie telt momenteel 15 gynaecologische oncologische richtlijnen, allen eigendom van de NVOG. In 2018 en 2019 heeft de NVOG SKMS-financiering ontvangen om negen gynaecologische oncologische richtlijnen te reviseren. Inmiddels zijn we met vijf richtlijnen zover dat de modules deze maand voor commentaar worden aangeboden aan de betrokken wetenschappelijke verenigingen.

We moeten meer doen om gynaecologische kanker en de gevolgen ervan te voorkomen. Dat zegt prof. dr. Ruud Bekkers, gynaecoloog bij Catharina Ziekenhuis Eindhoven en sinds een half jaar hoogleraar aan de Universiteit Maastricht. ‘Preventie betekent het aantal kankerpatiënten verminderen. Voor het voorkomen van baarmoederhalskanker werkt de HPV-vaccinatie heel goed. Ook bij eierstokkanker lijkt er een kans te zijn door opportunistisch verwijderen van eileiders bij vrouwen met een voltooide kinderwens. Preventie gaat ook over de gevolgen van de kanker zo beperkt mogelijk houden. We moeten blijven zoeken naar minder belastende behandeling met minder late gevolgen.

Het blijft een uitdaging voor artsen om te bepalen welke oudere vrouwen (70+) met gevorderde eierstokkanker fit genoeg zijn voor de standaardbehandeling en welke (kwetsbare) vrouwen meer baat hebben bij een aangepaste behandelstrategie. In de GERSOC-trial, een studie die momenteel plaatsvindt in meer dan twintig Nederlandse ziekenhuizen, wordt bewijs verzameld over de bijdrage die een geriatrisch assessment kan leveren aan de besluitvorming rond de behandeling van oudere patiënten met gevorderde eierstokkanker.

Peri-operatieve verandering in CA125-niveau (kankerantigen 125) na primaire chirurgie is een onafhankelijke prognostische factor voor het schatten van de algehele overleving van patiënten met gevorderde epitheliale eierstokkanker. Die conclusie trekken Maite Timmermans (IKNL) en collega’s in de European Journal of Obstetrics & Gynecology and Reproductive Biology aan de hand van gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Om de prognose van deze patiënten beter te kunnen voorspellen, pleiten zij voor een gecombineerd model, waarbij de restziekte wordt beoordeeld door een gynaecoloog aangevuld met het vaststellen van verandering van het peri-operatief CA125-niveau.

Over de afgelopen jaren is te zien dat patiënten met ovariumcarcinoom steeds vaker volgens de richtlijn zijn behandeld. Dit heeft nog niet geresulteerd in verbetering in 10-jaarsoverleving, er is wel een geleidelijk langere overleving in de eerste jaren na de diagnose. Dat blijkt uit het landelijke rapport over het ovariumcarcinoom. Dit rapport geeft een overzicht van incidentie en behandeling van epitheliale ovariumcarcinoom, de meest voorkomende vorm van ovariumcarcinoom. De toegepaste behandelingen worden weergegeven per ziekenhuisregio en vergeleken met het landelijk gemiddelde. 

Gynaecologische oncologie telt momenteel 15 gynaecologische oncologische richtlijnen. De richtlijnen zijn van de NVOG (Nederlandse vereniging Obstetrie en Gynaecologie). In 2018 en 2019 heeft de NVOG SKMS-financiering ontvangen om negen gynaecologische oncologische richtlijnen te reviseren. De revisie van richtlijnen was een langlopend en kostbaar proces. De wens van de pijler oncologie van de NVOG was om dit proces te herstructureren met als doel: snelle en zorgvuldige actualisatie van richtlijnen en actuele, state-of-the-art richtlijnen conform richtlijn criteria 2.0. Deze werkwijze is vastgelegd en per april 2018 geaccordeerd door de commissie kwaliteitsdocumenten van de NVOG.

De incidentie van kiemceltumoren en sexcord-stromaceltumoren, beide zeldzame vormen van niet-epitheliale eierstokkanker, is de afgelopen decennia niet significant veranderd. Dat blijkt uit onderzoek van Olga van der Hel (IKNL) en collega’s aan de hand van gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). De meeste patiënten met niet-epitheliale tumoren worden in een vroeg stadium gediagnosticeerd. Dat is volgens de onderzoekers de verklaring voor de goede prognose van deze patiënten, een prognose die tijdens de onderzoeksperiode nog enigszins toenam. Primaire sarcomen van de eierstok zijn nog zeldzamer, maar patiënten met deze ziekte hebben daarentegen nog steeds een slechte prognose.

De inclusie van klinische studies kan versnellen als de studie-informatie gemakkelijk vindbaar is voor zorgprofessionals en patiënten. Daarom is een overzicht van gynaecologische oncologische trials voor gynaecologen beschikbaar op de DGOG-website en voor patiënten op Kanker.nl. Voor patiënten is studie-informatie beschikbaar in toegankelijke teksten op Kanker.nl om te bespreken met hun arts. Het doel van deze verbeterde studie-overzichten is dat meer patiënten mee kunnen doen aan studies naar nieuwe of verbeterde behandelmogelijkheden.