Nieuws Eierstokkanker

In de behandeling van eierstokkanker zijn veel afwegingen die gemaakt kunnen worden. Er is geen ideale behandeling voor uitgezaaide eierstokkanker en de behandelkeuzes hebben een grote impact op de kwaliteit van leven. Het is daarom belangrijk dat patiënten volledig en eenduidig worden voorgelicht over de voor- en nadelen, en mogelijke uitkomsten van de behandelopties. Pas dan kan de patiënte bewust een afweging maken wat het beste past bij haar situatie en dit meewegen in het behandelbesluit. Voor deze gezamenlijke besluitvorming is nu een keuzehulp beschikbaar. 

Patiënten met endometrium- en ovariumcarcinoom rapporteren een verbeterde gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven binnen zes maanden na initiële behandeling. Dat schrijven Nathalie Zandbergen en collega’s in een publicatie in Acta Oncologica. Sommige subgroepen hebben mogelijk extra ondersteuning nodig, omdat zij in de loop van de tijd minder kans hebben op verbetering van hun kwaliteit van leven. Het gaat hierbij om patiënten met meerdere comorbiditeiten, met een gevorderd tumorstadium en patiënten die behandeld zijn met chemotherapie.

Het standaard aanbieden van een (na)zorgplan aan álle patiënten met eierstok- of baarmoederkanker lijkt niet zinvol. Patiënten die actief op zoek zijn naar informatie over hun ziekte kunnen daar baat bij hebben. Echter, bij patiënten die medische informatie liever vermijden kan een (na)zorgplan zelfs leiden tot schadelijke effecten. Dat blijkt uit het proefschrift ‘Survivorship care planning. For women with a gynecological cancer: does information heal or hurt?’ van Belle de Rooij (IKNL, Tilburg University). Volgens de promovenda dienen (na)zorgplannen veel beter afgestemd te worden op de informatiebehoeften van individuele patiënten. 

Een aanzienlijk deel van de vrouwen met eierstokkanker heeft na de behandeling last van gastro-intestinale symptomen. Hoge niveaus van dergelijke symptomen blijken samen te hangen met een lagere gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven en hogere niveaus van angst en depressieve klachten. Volgens Mark Rietveld (Radboudumc) en collega’s dienen zorgverleners zich daarom meer bewust te zijn van de impact van gastro-intestinale symptomen en deze vrouwen -indien nodig- door te verwijzen voor ondersteunende zorg. Effectieve instrumenten zijn onder andere cognitieve gedragstherapie en motiverende interviews, vooral bij vrouwen bij wie deze symptomen herinneringen oproepen aan eierstokkanker.

IKNL voert in samenwerking met medisch oncologen en in opdracht van AstraZeneca een onderzoek uit om het gebruik van olaparib in kaart te brengen. De NKR in combinatie met een aanvullende itemlijst geeft inzicht in de population-based toepassing van olaparib in Nederland. Sinds 2015 is olaparib van AstraZeneca geregistreerd als monotherapie voor BRCA-gemuteerd platinumgevoelig recidief van hooggradig sereus epitheliaal ovariumcarcinoom. 

Uit onderzoek met gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) blijkt dat een langer tijdsinterval tussen chirurgie en chemotherapie geassocieerd is met een slechtere overleving voor patiënten met gevorderde eierstokkanker (ovariumcarcinoom). Dit geldt zowel voor patiënten die met neoadjuvante chemotherapie zijn behandeld, als voor patiënten die initieel geopereerd zijn zonder chemotherapie voorafgaand aan de operatie. Het onderzoek is uitgevoerd door Maite Timmermans, arts-onderzoeker bij IKNL en collega’s. Het is het eerste onderzoek naar de wachtperiode tussen debulking en chemotherapie met Nederlandse data van ovariumcarcinoom patiënten. 

In 2016 heeft IKNL een regiorapportage geïntroduceerd voor het endometriumcarcinoom. Deze rapportage is bedoeld om binnen een regio met elkaar in gesprek te gaan over de kwaliteit van zorg. Met behulp van figuren wordt per ziekenhuis de stand van zaken gepresenteerd voor specifieke aspecten van de geleverde zorg. Het gaat hierbij onder meer over het aantal diagnoses en behandelingen, maar ook frequentie van adjuvante behandeling bij endometriumcarcinoom en doorverwijzingen binnen en buiten de regio. De regiorapportages zijn in alle regio’s in Nederland besproken. 

Chemotherapie-geïnduceerde perifere neuropathie heeft ernstige consequenties voor de kwaliteit van leven van (ex-)patiënten met eierstokkanker die eerder chemotherapie kregen. Uit onderzoek van Cynthia Bonhof (Tilburg University, IKNL) en collega’s blijkt dat motorische perifere neuropathiesymptomen twaalf maanden na de behandeling significant verbeterden, maar dat sensorische perifere neuropathiesymptomen bleven bestaan. Volgens de onderzoekers dient in toekomstige studies de focus te liggen op de invloed van verschillende behandelingen op het optreden van chemotherapie-geïnduceerde perifere neuropathie en het voorkomen en verminderen van deze symptomen.