Kwaliteit van leven na eierstokkanker vooral verslechterd bij ouderen
Jaren na behandeling van eierstokkanker hebben vooral ouderen een slechtere gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven in vergelijking met overeenkomstige leeftijdsgroepen in een normpopulatie. Het verschil in gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven tussen patiënten en normpopulatie is veel minder duidelijk bij vrouwen jonger dan 70 jaar. Dat blijkt uit een studie van Inez van Walree (Diakonessenhuis Utrecht) en collega’s gepubliceerd in Gynecologic Oncology. Een mogelijke verklaring is dat oudere overlevenden een lagere psychologische reserve hebben en te maken krijgen met een geleidelijke verslechtering van orgaanfuncties.
Het doel van deze studie was de langetermijnverschillen te beoordelen in de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven (HRQoL) bij oudere overlevenden van eierstokkanker in vergelijking met zowel een normatieve populatie met dezelfde leeftijd. Hierbij is ook gekeken naar effecten van chemotherapie op de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven bij oudere en jongere overlevenden.
Opzet en resultaten
Overlevenden van eierstokkanker (n = 348) die tussen 2000 en 2010 zijn gediagnosticeerd, werden in 2012 geselecteerd uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Zij ontvingen een uitnodiging om een vragenlijst (EORTC QLQ-C30) in te vullen. Het onderzoek werd uitgevoerd met behulp van PROFILES, het patiëntenvolgsysteem van IKNL en Tilburg University. De gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven van de overlevenden werd vergeleken met een overeenkomstige leeftijden in een normatieve populatie. Zowel de groep oudere overlevenden (≥70 jaar) als de groep jongere (<70 jaar) werd vergeleken met de normpopulatie. De vragenlijst werd teruggestuurd door 191 overlevenden (55%), van wie 31% 70 jaar of ouder was (n = 59).
Vergeleken met de normatieve populatie scoorden overlevenden van 70 jaar en ouder lager op zowel algehele gezondheidsstatus als op alle functionerings(sub)schalen, behalve voor emotioneel functioneren. Ook rapporteerden zij meer symptomen. Overlevenden jonger dan 70 jaar rapporteerden alleen een slechter fysiek en cognitief functioneren in vergelijking met de normatieve populatie. De meeste verschillen waren van medium tot kleine klinische relevantie. Leeftijd leek het effect van chemotherapie te matigen op de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven.
Ervaringen oudere overlevenden
In tegenstelling tot wat de onderzoekers bij aanvang van dit onderzoek veronderstelden, ervaarden oudere overlevenden die chemotherapie hadden ontvangen, een beter fysiek functioneren en minder last van pijn en slapeloosheid, terwijl het tegenovergestelde werd gevonden bij jongere overlevenden van eierstokkanker. De onderzoekers hebben hiervoor nog geen sluitende verklaring gevonden. Een verklaring kan zijn dat oudere overlevenden een lagere psychologische reserve hebben.
Veroudering wordt in het algemeen in verband gebracht met een afname van de psychologische reserve en fysieke conditie door geleidelijke verslechtering van orgaanfuncties. In eerdere studies daarentegen is gesuggereerd dat eierstokkanker en de behandeling ervan juist een grotere impact zou hebben op jongere patiënten en dat dit te wijten zou zijn aan hogere werkgerelateerde en sociale eisen.
Conclusie en nabeschouwing
Inez van Walree (Diakonessenhuis Utrecht) en collega’s concluderen dat oudere overlevenden van eierstokkanker, in vergelijking met een normatieve populatie met vergelijkbare leeftijd, lager scoren op gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven dan jongere overlevenden. Om vast te stellen welke factoren gerelateerd zijn aan slechtere gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven bij alle oudere overlevenden van eierstokkanker en of tijdige interventies kunnen bijdragen aan verbetering van de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven, dienen toekomstige studies gericht te zijn op het hele zorgtraject, van diagnose tot en met follow-up. Dit omdat de in de huidige studie uitsluitend een selectie van langetermijnoverlevenden was vertegenwoordigd.
- Van Walree IC, Hamaker ME, van de Poll-Franse LV, Vos MC, Boll D, van Huis-Tanja LH, Ezendam NPMs. ‘Older ovarian cancer survivors report lower long-term health-related quality of life than younger survivors: A study from the population-based profiles registry.’ Gynecol Oncol. 2019 Feb 13.
- Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl
