Nieuws Darmkanker

Patiënten met endeldarmkanker zijn in Nederland tussen 2005 en 2015 steeds vaker behandeld met lokale excisie of een totale mesorectale excisie (TME) als primaire behandeling. Lokale excisie lijkt een veilige optie te zijn voor patiënten met stadium pT1 en pT2 endeldarmkanker met vergelijkbare resultaten op lange termijn als na TME-chirurgie. Dat blijkt uit onderzoek van Mareille Verseveld (Franciscus Gasthuis, Erasmus MC) en collega’s met gegevens van bijna 6.200 patiënten uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). De onderzoekers wijzen er op dat níet onomstotelijk is vastgesteld dat lokale excisie altijd veilig is bij patiënten met pT2 endeldarmkanker.

Onder zeer oude patiënten (85 jaar en ouder) met colorectale kanker blijft het sterftecijfer hoog in het eerste jaar na de behandeling. Dat concluderen Amanda Bos (IKNL) en collega’s in een studie met gegevens van ruim 52.000 patiënten uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) die tussen 2008 en 2013 zijn geopereerd. Hoewel de leeftijdsgebonden overlevingsverschillen verdwenen na correctie voor sterfte door andere oorzaken, zagen de onderzoekers gunstige trends in de tijd ten aanzien van de 1-jaarsmortaliteit na colorectale chirurgie. Deze bevinding onderstreept dat de overleving van ouderen na een ingrijpende operatie beïnvloedbaar is.

De verschillen in postoperatieve mortaliteit tussen oudere en jongere patiënten met colorectale kanker zijn tussen 2005 en 2016 sterk afgenomen in Nederland. Dat blijkt uit een publicatie van Nelleke Brouwer (Radboudumc) en collega’s in de European Journal of Cancer. In de laatste onderzoeksperiode (2015-2016) was de postoperatieve relatieve 1-jaarsoverleving voor oudere en jongere patiënten vrijwel gelijk. Deze informatie is van groot belang voor artsen en patiënten bij het samen kiezen voor een chirurgische behandeling. Volgens de auteurs is er geen noodzaak meer om chirurgie bij oudere patiënten met colorectale kanker te vermijden, mits er adequate, preoperatieve screening op kwetsbaarheid plaatsvindt én gedeelde besluitvorming.

Overlevenden van dikkedarmkanker die de aanbevelingen van het World Cancer Research Fund en American Institute for Cancer Research naleven, hebben een betere algehele gezondheidstoestand, functioneren beter en hebben minder last van vermoeidheid. Fysieke activiteit levert hieraan de grootste bijdrage, concluderen Merel van Veen (IKNL) en collega’s op basis van een PROFILES-studie. Een opmerkelijke bevinding is dat overlevenden die de aanbevelingen in hoge mate navolgden en hun dieet na de diagnose vaker hadden aangepast, juist minder vaak een voedingsadvies hadden ontvangen.
 

Het gebruik van gestandaardiseerde, gestructureerde verslagen door pathologen draagt bij aan verbetering van de zorg voor patiënten met darmkanker. Dat concluderen Caro Sluijter (Radboudumc, PALGA) en collega’s op basis van een studie met gegevens van bijna 73.000 patiënten. De gestandaardiseerde pathologieverslagen waren vollediger en van hogere kwaliteit vergeleken met traditionele pathologieverslagen. Dit heeft volgens de onderzoekers significante effecten op het geven van adjuvante therapie en de uitkomsten van behandeling, vooral bij patiënten met stadium II darmkanker met een hoog risico.

Het bepalen van het aantal potentieel verloren levensjaren ten gevolge van een ziekte (years of life lost; YLL) is een nieuwe methode om de prognose van patiënten te schatten en biedt aanknopingspunten voor gedeelde besluitvorming tussen arts en patiënt. Een patiënt van 80 jaar en ouder met dikkedarmkanker sterft bijvoorbeeld gemiddeld 2,2 jaar eerder in vergelijking tot leeftijdsgenoten uit de algemene bevolking. Voordat met dit model betrouwbare, individuele prognoses aan patiënten gegeven kunnen worden, is aanvullend onderzoek nodig. Met name naar de impact van comorbiditeiten en kwetsbaarheid (frailty), concludeert een internationale groep onderzoekers in de World Journal of Surgery.

De Dutch Peritoneal Oncology Group (DPOG) en IKNL zullen vanaf 2019 hun samenwerking intensiveren door een landelijke HIPEC-registratie te realiseren. De DPOG is een landelijke multidisciplinaire werkgroep die als doel heeft om de behandeling van peritoneale maligniteiten te verbeteren door het uitvoeren van multidisciplinair wetenschappelijk onderzoek. In de HIPEC-registratie zullen aanvullende gegevens die betrekking hebben op de behandeling geregistreerd worden door de datamanagers van IKNL voor patiënten met peritoneaal metastasen (uitzaaiingen in het buikvlies) ten gevolge van een colorectaal carcinoom. 

Er zijn nog veel hiaten in de kennis over de diagnostiek en behandeling van darmkanker (CRC) in een vroeg stadium (T1) zoals dat wordt opgespoord in het bevolkingsonderzoek. Door het bevolkingsonderzoek (BVO) wordt darmkanker vaker in een vroeg stadium gediagnosticeerd: van 17% T1 CRC bij diagnose voor de start van het BVO betreft dit nu 40%. Het gebrek aan kennis rondom optimale behandeling van deze vroege tumoren heeft een groep medisch specialisten doen besluiten om samen kwalitatief hoogstaand onderzoek te doen naar de diagnostiek en behandeling. Zij hebben zich verenigd in de ‘T1 CRC-werkgroep’, waar inmiddels 51 ziekenhuizen bij zijn aangesloten.