Nieuws Huidkanker

Zaterdag 20 mei 2017 wordt voor de vijfde keer de nationale Huidkankerdag gehouden door de beroepsvereniging van dermatologen (NVDV), patiëntenverenigingen en andere betrokkenen. Uit cijfers van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) blijkt dat het aantal patiënten met huidkanker de afgelopen vijftien jaar sterk is gestegen. In de meeste gevallen gaat het om goed te genezen basaalcel- en plaveiselcelcarcinomen. Het aantal patiënten met een melanoom, de meest agressievere vorm van huidkanker, laat echter ook een sterk opgaande lijn zien.   

Oudere patiënten (90+) met een histologisch bevestigd basaalcelcarcinoom en een beperkte levensverwachting hebben een vergelijkbare levensverwachting als mensen met dezelfde leeftijd uit de algemene bevolking. Dat blijkt uit een studie van dermatoloog Rick Waalboer-Spuij (Elisabeth-Twee Steden Ziekenhuis, Erasmus MC) en collega’s uitgevoerd met data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Hoewel de onderzoekers hadden verwacht dat Nederlandse artsen een beperkte levensverwachting mee zouden wegen in hun besluitvorming, zagen ze geen significant verschillen. Extra onderzoek kan uitwijzen of dit niet ook leidt tot onnodige behandeling van ouderen.

Sinds de introductie van het 7e stadiëringssysteem van de American Joint Committee on Cancer (AJCC) is het aantal schildwachtklierbiopsieën in Nederland gestegen bij patiënten met een pT1-melanoom. Dit heeft echter niet geleid tot het vinden van meer positieve biopten. Ook is er geen verbetering zichtbaar in de overleving (die de 100% al benaderde) bij diverse subgroepen met pT1-melanomen in de periode 2003-2009 en 2010-2014. Die conclusies trekken Charlotte Oude Ophuis (Erasmus MC) en collega’s in een studie met data van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Volgens de onderzoekers zou uitvoering van schildwachtklierbiopsies bij deze patiënten heroverwogen dienen te worden.

Ex-patiënten die behandeld zijn vanwege prostaatkanker of een melanoom, hebben uiteenlopende voorkeuren als het gaat om specifieke zorgverleners tijdens de follow-up. Deze voorkeuren hangen onder andere samen met leeftijd, opleidingsniveau, geslacht en tevredenheid met de huisarts. Dat blijkt uit onderzoek van Lotte Huibertse (IKNL) en collega’s met behulp van het patiëntenvolgsysteem PROFILES. Volgens de onderzoekers geeft de gevonden variatie in voorkeuren aan dat er behoefte is aan follow-up-trajecten die meer zijn toegesneden op kankergerelateerde problemen. Daarnaast is er een dringende noodzaak om patiënten beter te informeren over (toekomstige) veranderingen in de nazorg. 

Voor de rubriek 'Klopt dit wel?' van de Volkskrant schreven we een antwoord op de vragen: 'Krijgen echt meer mensen huidkanker? Waarom dan en hoe weten we dat? Hoe onderscheiden we de verschillende oorzaken voor stijgingen en dalingen? Bijkomende vraag gerelateerd aan de vakanties van 40 jaar geleden: hoeveel jaar na een verbranding kan zich huidkanker ontwikkelen?'

Patiënten met een hoge nevus-dichtheid, een melanoom in situ, oudere patiënten en patiënten die meer dan tien jaar in de buitenlucht hebben gewerkt, lopen meer kans op het ontwikkelen van een tweede, primair melanoom. Dat staat in een publicatie van Melinda Schuurman (IKNL) en collega’s in de British Journal of Dermatology. Volgens de huidige richtlijn hoeft aan deze patiënten standaard geen follow-up aangeboden te worden. Aangezien deze studie aantoont dat zij een hogere kans hebben op het krijgen van een ander melanoom, zou uitbreiding van de follow-up overwogen kunnen worden. Zo’n besluit leidt wel tot toename van de werkdruk. Om die reden zou de haalbaarheid en kosteneffectiviteit hiervan eerst nader onderzocht moeten worden. 

Er zou meer onderzoek gedaan moeten worden naar basaalcelcarcinoom bij de alleroudsten (80 jaar en ouder). In deze toekomstige studies dient specifiek aandacht te zijn voor de relatie tussen het bepalen van de prognose en kwaliteit van leven van deze patiënten op zowel korte als langere termijn. Dat stellen onderzoekers van Radboudumc in samenwerking met IKNL op basis van een uitgebreide literatuurstudie. Volgens de onderzoekers zijn de epidemiologische en klinisch-pathologische gegevens in de bestaande literatuur te schaars en te heterogeen om dermatologen adequate ondersteuning te bieden bij klinische besluitvorming in de dagelijkse praktijk.

Het verlagen van de follow-up frequentie bij patiënten met stadium IB-II melanoom heeft geen negatief effect op het mentaal welbevinden van deze patiënten. Ook is de detectie van recidieven één jaar na diagnose bij een aangepast follow-up schema vergelijkbaar met de recidiefdetectie gevonden bij de in de huidige richtlijn aanbevolen frequentie. Dat blijkt uit een gezamenlijke studie van onderzoekers van UMC Groningen, IKNL, Isala Zwolle, Antoni van Leeuwenhoek Amsterdam en UMC Leiden. De resultaten suggereren dat een lagere frequentie veilig kan worden aanbevolen in evidence-based richtlijnen. Verder zagen de onderzoekers een significante daling van de ziekenhuiskosten bij verlaagde follow-up.