Nieuws Huidkanker

Het aandeel patiënten gediagnosticeerd met stadium-IV-melanomen van onbekende primaire cellen (MUP) is tussen 2003 en 2016 gestegen tot meer dan de helft van de totale MUP-incidentie. De algehele overleving van deze patiënten lijkt echter significant te zijn verbeterd (van vier naar elf maanden) sinds de introductie van nieuwe therapiemogelijkheden, zo blijkt uit onderzoek van Daniëlle Verver (Erasmus MC) en collega’s. Deze bevindingen zijn zeer relevant voor de klinische praktijk. De verwachting is dat de algehele overleving van patiënten met deze ziekte verder zal aanhouden, zelfs bij patiënten met traditioneel slechtere behandeluitkomsten.
 

De incidentie van Merkelcelcarcinoom, een zeldzame en potentieel dodelijke vorm van huidkanker, vertoont al decennia een continu oplopende lijn in Nederland. Sinds 1993 is sprake van meer dan een verdrievoudiging. De overleving van patiënten met deze ziekte bleef al die jaren laag, zo blijkt uit een publicatie van Sanne Uitentuis (Amsterdam UMC) in de Journal of the American Academy of Dermatology. De studie benadrukt de noodzaak voor het introduceren van nieuwe behandelstrategieën. Volgens de onderzoekers zou de combinatie chirurgie met adjuvante radiotherapie mogelijk beter kunnen zijn dan behandeling met uitsluitend chirurgie.

De uitkomsten van behandeling met vemurafenib bij patiënten met een BRAF-mutatie en gemetastaseerd melanoom én een gunstig risicoprofiel, zijn vergelijkbaar met de resultaten gebaseerd op klinische trials. Dat concluderen Maartje Schouwenburg (LUMC) en collega’s. De onderzoekers benadrukken echter dat de resultaten van klinische trials niet generaliseerbaar zijn naar heterogene patiëntenpopulaties, omdat een meerderheid van deze patiënten in de dagelijkse praktijk een minder gunstig risicoprofiel heeft. Het combineren van prognostische factoren tot een risicoscore zou daarom een waardevolle bijdrage kunnen zijn om patiënten te stratificeren met een gunstige en slechte prognose. 

De uitkomsten van het gebruik van ipilimumab in de klinische praktijk bij de behandeling van patiënten met gemetastaseerd cutaan melanoom verschilt enigszins van de resultaten die eerder zijn gerapporteerd in fase III-trials. Dat concluderen Anouk Jochems (UMC Leiden) en collega’s op basis van een studie met gegevens van patiënten die tussen juli 2012 en juli 2015 zijn behandeld. De onderzoekers betwisten het belang niet van fase III-trials, die blijven cruciaal voor het vaststellen van de werkzaamheid van medicijnen en behandelingen. Maar gegevens uit de dagelijkse praktijk hebben een grote toegevoegde waarde om de generaliseerbaarheid van uitkomsten van behandeling met ipilimumab in de klinische praktijk te vergroten.

De incidentie van huidmelanomen is in Europa in de periode 1995 - 2012 sterk toegenomen, zowel bij mannen als vrouwen. Deze stijging is voornamelijk toe te schrijven aan dunnere tumoren. Dat blijkt uit een grote internationale studie, waaraan achttien Europese kankerregistraties deelnamen aangevuld met gegevens van meer dan 117 miljoen mensen. Volgens de onderzoekers tonen de resultaten van deze studie aan dat er in Europa extra preventieve maatregelen nodig zijn om de blootstelling aan uv-straling, met name in de kindertijd, te beperken. Daarnaast is aanvullend onderzoek nodig om vroegtijdige, doelgerichte detectie van agressieve melanomen mogelijk te maken. 

Implementatie van de 8e stadiëringseditie van het American Joint Committee on Cancer (AJCC) zal naar verwachting geen grote invloed hebben op de onderverdeling in T1a en T1b van dunne melanomen (<1.0 mm) in Nederland. Die conclusie trekken Daniëlle Verver (Erasmus MC) en collega’s in een studie met data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Daarin gingen ze na wat het effect is van classificatie volgens de 6e, 7e en de nieuwe (8e) editie voor patiënten met een dun melanoom. De onderzoekers verwachten dat het aantal patiënten met een schildwachtklierbiopsie ongeveer gelijk zal blijven en dat selectie van patiënten met een hoog risico pT1-melanoom op basis van een positieve uitslag waarschijnlijk zal verbeteren.

De chirurgische behandeling van patiënten met een melanoom (zonder afstandsmetastasen) verschilt aanzienlijk tussen de ziekenhuizen in Nederland. Deze regionale praktijkvariatie kan niet volledig worden verklaard aan de hand van verschillen in patiënt- en tumorkarakteristieken, zo blijkt uit een studie van José Verstijnen (Amphia Ziekenhuis) en collega’s. In de praktijk krijgt de helft van de melanoompatiënten met een Breslow-dikte van 1 mm of meer een schildwachtklierbiopsie, terwijl in landelijke richtlijnen wordt aanbevolen om bij al deze patiënten een schildwachtklierbiopsie te overwegen. Het is niet duidelijk of deze verschillen leiden tot ongewenste variaties in klinische uitkomsten. Dit zou nader onderzocht moeten worden, aldus de onderzoekers.

Het aantal patiënten met huidkanker is de afgelopen decennia fors gestegen in Nederland en zal naar verwachting de komende jaren blijven stijgen. Het - speciaal voor deze specifieke doelgroep georganiseerde - symposium huidkanker van 19 september 2017 ging over de vraag welke rol gespecialiseerd verpleegkundigen, verpleegkundig specialisten en/of physician assistants op het gebied van de dermato-oncologie, zowel in de eerste- als tweede lijn, kunnen spelen om deze patiënten ook in de toekomst passende zorg te kunnen bieden.