Nieuws over prostaatkanker

IKNL is begin 2017 gestart met het eQuiPe-project, een onderzoek naar de kwaliteit van leven en kwaliteit van zorg zoals patiënten met gevorderde kanker én hun naasten dit ervaren. Het gaat hierbij om een prospectieve, observationele cohortstudie die openstaat voor deelname door zowel patiënten als hun naasten. Primair komen in aanmerking patiënten die gediagnosticeerd zijn met een gevorderd stadium (IV) van long-, dikkedarm-, hoofd-hals-, prostaat- of borstkanker (met metastasen in meerdere orgaansystemen) en pancreas- of slokdarmkanker. Doel is met deze kennis de palliatieve zorg verder te optimaliseren. De eerste resultaten van een kwalitatieve voorstudie worden in dit nieuwsbericht gepresenteerd.

Een aanzienlijk deel van de opbrengst van Ride for the Roses gaat dit jaar naar wetenschappelijk onderzoek naar het effect van voeding en beweging om bijwerkingen te beperken tijdens hormonale behandeling van prostaatkanker. Het onderzoek wordt uitgevoerd door Sandra Beijer en Maarten Overkamp (IKNL) in samenwerking met Maastricht UMC, Máxima MC en Jeroen Bosch Ziekenhuis. 

Ex-patiënten die behandeld zijn vanwege prostaatkanker of een melanoom, hebben uiteenlopende voorkeuren als het gaat om specifieke zorgverleners tijdens de follow-up. Deze voorkeuren hangen onder andere samen met leeftijd, opleidingsniveau, geslacht en tevredenheid met de huisarts. Dat blijkt uit onderzoek van Lotte Huibertse (IKNL) en collega’s met behulp van het patiëntenvolgsysteem PROFILES. Volgens de onderzoekers geeft de gevonden variatie in voorkeuren aan dat er behoefte is aan follow-up-trajecten die meer zijn toegesneden op kankergerelateerde problemen. Daarnaast is er een dringende noodzaak om patiënten beter te informeren over (toekomstige) veranderingen in de nazorg. 

Eerstelijnstherapie met de middelen abiraterone en enzalutamide levert het beste bewijs voor verlenging van de progressievrije en algehele overleving bij chemotherapie-naïeve patiënten met gemetastaseerde, castratie-resistente prostaatkanker. Dat blijkt uit de systematische review van Michiel Poorthuis en Robin Vernooij (IKNL) en collega’s van VUmc en AMC. Op basis van wensen en voorkeuren van individuele patiënten kunnen ook andere behandelingen overwogen worden. Het bepalen van de volgorde en combineren van behandelopties blijft volgens de onderzoekers een uitdaging bij deze patiënten.

Bijwerkingen die mannen na behandeling van prostaatkanker ervaren, hangen vooral samen met de medische behandeling die zij hebben gekregen. Andere risicofactoren zijn complicaties tijdens de biopsie, aanwezigheid van comorbiditeit(en) en fysiek functioneren voor de behandeling. Dat blijkt uit een grote, population-based studie van onderzoekers van de Universiteit Twente, IKNL en collega’s uit Ierland en Noord-Ierland gepubliceerd in de European Journal of Cancer Care. De uitkomsten van deze studie kunnen worden gebruikt om patiënten en artsen beter te informeren over de risico’s op het ontstaan van bijwerkingen bij specifieke behandelingen.

Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij Nederlandse mannen. Ruim 10.000 mannen krijgen jaarlijks deze diagnose. Meestal zijn dit ouderen: 45% van de patiënten is 70 jaar of ouder en 27% is ouder dan 75 jaar. De relatieve overleving van deze oudere patiënten met prostaatkanker is lager dan die van jongere patiënten. Dit komt deels doordat de oudere patiënten vaker gediagnosticeerd worden met een hoger ziektestadium en minder gunstige Gleason graad. In het kader van Movember, prostaatkankermaand zet IKNL de actuele cijfers op een rij.

Drie oncologische professionals hebben namens IKNL afgelopen juni het diagnostisch proces geëvalueerd van het Prostaatcentrum zuidwest Nederland. Het centrum is een samenwerking tussen het topklinische Franciscus Gasthuis &Vlietland (Rotterdam / Berkel en Rodenrijs) en Erasmus Medisch Centrum. Door middel van dit samenwerkingsverband streeft het Prostaatcentrum naar een snelle, efficiënte en multidisciplinaire benadering van diagnostiek en behandeling van patiënten met prostaatkanker.

Mannen met prostaatkanker die de voorkeur geven aan een passieve rol tijdens de besluitvorming over hun behandeling zijn achteraf minder tevreden over de informatie die ze over hun ziekte hebben ontvangen. Ook ervaren zij de ontvangen informatie als ‘minder behulpzaam’. Volgens Maarten Cuypers (Tilburg University) en collega’s geven deze uitkomsten aan dat de informatie die in de huidige praktijk wordt verstrekt niet goed aansluit op de behoeften van deze patiënten. Om de patiëntgerichte zorg voor deze mannen te optimaliseren, is het van belang om meer rekening te houden met hun rolvoorkeuren en maatwerk te bieden in de informatievoorziening.