Nieuws over prostaatkanker

Eerstelijnstherapie met de middelen abiraterone en enzalutamide levert het beste bewijs voor verlenging van de progressievrije en algehele overleving bij chemotherapie-naïeve patiënten met gemetastaseerde, castratie-resistente prostaatkanker. Dat blijkt uit de systematische review van Michiel Poorthuis en Robin Vernooij (IKNL) en collega’s van VUmc en AMC. Op basis van wensen en voorkeuren van individuele patiënten kunnen ook andere behandelingen overwogen worden. Het bepalen van de volgorde en combineren van behandelopties blijft volgens de onderzoekers een uitdaging bij deze patiënten.

Bijwerkingen die mannen na behandeling van prostaatkanker ervaren, hangen vooral samen met de medische behandeling die zij hebben gekregen. Andere risicofactoren zijn complicaties tijdens de biopsie, aanwezigheid van comorbiditeit(en) en fysiek functioneren voor de behandeling. Dat blijkt uit een grote, population-based studie van onderzoekers van de Universiteit Twente, IKNL en collega’s uit Ierland en Noord-Ierland gepubliceerd in de European Journal of Cancer Care. De uitkomsten van deze studie kunnen worden gebruikt om patiënten en artsen beter te informeren over de risico’s op het ontstaan van bijwerkingen bij specifieke behandelingen.

Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij Nederlandse mannen. Ruim 10.000 mannen krijgen jaarlijks deze diagnose. Meestal zijn dit ouderen: 45% van de patiënten is 70 jaar of ouder en 27% is ouder dan 75 jaar. De relatieve overleving van deze oudere patiënten met prostaatkanker is lager dan die van jongere patiënten. Dit komt deels doordat de oudere patiënten vaker gediagnosticeerd worden met een hoger ziektestadium en minder gunstige Gleason graad. In het kader van Movember, prostaatkankermaand zet IKNL de actuele cijfers op een rij.

Drie oncologische professionals hebben namens IKNL afgelopen juni het diagnostisch proces geëvalueerd van het Prostaatcentrum zuidwest Nederland. Het centrum is een samenwerking tussen het topklinische Franciscus Gasthuis &Vlietland (Rotterdam / Berkel en Rodenrijs) en Erasmus Medisch Centrum. Door middel van dit samenwerkingsverband streeft het Prostaatcentrum naar een snelle, efficiënte en multidisciplinaire benadering van diagnostiek en behandeling van patiënten met prostaatkanker.

Mannen met prostaatkanker die de voorkeur geven aan een passieve rol tijdens de besluitvorming over hun behandeling zijn achteraf minder tevreden over de informatie die ze over hun ziekte hebben ontvangen. Ook ervaren zij de ontvangen informatie als ‘minder behulpzaam’. Volgens Maarten Cuypers (Tilburg University) en collega’s geven deze uitkomsten aan dat de informatie die in de huidige praktijk wordt verstrekt niet goed aansluit op de behoeften van deze patiënten. Om de patiëntgerichte zorg voor deze mannen te optimaliseren, is het van belang om meer rekening te houden met hun rolvoorkeuren en maatwerk te bieden in de informatievoorziening.

De tumorspecifieke kwaliteitskaders voor long-, prostaat-, mamma- en colorectaalcarcinoom zijn door IKNL geactualiseerd aan de hand van de laatste normen en richtlijnen. De kwaliteitskaders zijn een hulpmiddel voor zorgprofessionals en zorginstellingen om na te gaan of zij (nog) voldoen aan de geldende normen voor organisatie van de oncologische zorg. Ook kunnen de kwaliteitskaders helpen om de samenwerking tussen professionals binnen de organisatie te versterken en de samenhang in de hele keten te verbeteren. IKNL biedt hiervoor een webbased vragenlijst aan.

IKNL heeft diverse formats ontwikkeld voor de zorgpaden long-, prostaat-, mamma-, ovarium- en colorectaalcarcinoom en een niet-tumorspecifiek format. Deze formats zijn onlangs geactualiseerd. In samenwerking met AMC, Erasmus MC, OLVG en VUmc heeft IKNL ook een format ontwikkeld voor het zorgpad ‘Verdenking perihilair cholangiocarcinoom’. Tumorspecifieke, transmurale zorgpaden dragen bij aan het optimaliseren van een continu zorgproces, waarbij overdrachtsmomenten naadloos op elkaar aansluiten.  

Medio 2014 is in negentien Nederlandse ziekenhuizen een trial gestart naar het gebruik van een web-based keuzehulp bij gedeelde besluitvorming voor patiënten met een vroeg stadium van prostaatkanker. In het vakblad Trials zetten Maarten Cuypers (Tilburg Universitiy) en collega’s uiteen hoe de studie is opgezet en welke afwegingen daarbij een rol hebben gespeeld. De primaire uitkomstmaat van de studie is gericht op het toetsen van verschillen van inzicht rond de behandelkeuze. Maar er zal ook worden gekeken naar secundaire aandachtspunten bij gedeelde besluitvorming, zoals kennis, tevredenheid over de informatievoorziening en de rol binnen de besluitvorming.