Nieuws

Er is een nieuw blended-learning-pakket (b-learning) beschikbaar voor specialisten in de palliatieve zorg/trainer, bijvoorbeeld voor leden van een team palliatieve zorg in het ziekenhuis. Met dit pakket kunnen zij kennis, vaardigheden en verdieping bieden aan generalisten die in aanraking komen met palliatieve zorg. Hiermee is de generalist in staat goede palliatieve zorg te verlenen op de gebieden die in de b-learning aan de orde komen. De b-learning is ontwikkeld door IKNL als lidorganisatie van PZNL en sluit aan op de e-learnings van begingoedzorggoed.nl ontwikkeld door MSD Academy Medical.

Veel mensen krijgen na de behandeling van kanker te maken met vervelende bijwerkingen of emotionele klachten. Helaas is niet iedereen daar goed op voorbereid. Daarom is er steeds meer aandacht voor het geven van de juiste informatie over de ziekte, behandelingen en mogelijke klachten in de toekomst. Ook de federatie van kankerpatiëntenorganisaties NFK wees recent weer op het belang hiervan. Maar de toepassing hiervan luistert wellicht nauw, dat blijkt uit onderzoek van Tilburg University en IKNL. Patiënten met een hoge informatiebehoefte hebben zeker baat bij deze informatie, maar bij anderen kan het leiden tot meer angst en zorgen.

Trefzekere zorg voor iedere patiënt met kanker, nu en in de toekomst. Dat is de gezamenlijke missie van de Taskforce Oncologie en het landelijke programma ‘Naar regionale oncologienetwerken’. Wat dat betekent en wat er voor nodig is, hebben zij beschreven in de Agenda Oncologische Netwerkzorg 2019-2022 die ze op 19 december 2018 hebben overhandigd aan minister Bruins van Medische Zorg en Sport.

Het aanbieden van een (na)zorgplan lijkt een gunstig effect te hebben op patiënten met een gynaecologische kanker met een informatiezoekende instelling die gedetailleerde informatie over hun ziekte wensen te ontvangen. Bij patiënten die medische informatie bij voorkeur vermijden, kan een (na)zorgplan zelfs schadelijke effecten veroorzaken. Volgens Belle de Rooij (IKNL) en collega’s is er daarom meer maatwerk nodig bij het aanbieden van (na)zorgplannen. Bijvoorbeeld door de informatie- en zorgbehoeften van patiënten te peilen met een eenvoudige reeks vragen. Aanvullend onderzoek is nodig om te bepalen of dit maatwerk gericht moet zijn op dosering van medische informatie of ook op fysieke en psychologische aspecten.

In 2018 zijn er in Europa naar schatting 3,9 miljoen nieuwe gevallen van kanker (inclusief melanomen, maar exclusief andere soorten huidkanker) en overlijden er 1,9 miljoen mensen aan de gevolgen van kanker. Dat blijkt uit cijfers van het European Cancer Information System (ECIS), een informatiesysteem van de Europese Unie waaraan alle kankerregistraties in Europa meewerken. De meest voorkomende vormen zijn borstkanker (523.000), darmkanker (500.000), longkanker (470.000) en prostaatkanker (450.000). Bij elkaar opgeteld vertegenwoordigen deze vier kankersoorten de helft van de totale kankerincidentie in Europa. Longkanker is met 388.000 sterfgevallen in 2018 veruit de belangrijkste doodsoorzaak door kanker.

De kans op een lokaal of regionaal recidief is in het algemeen klein bij patiënten met borstkanker in Nederland. Toch blijken specifieke subtypen borstkanker belangrijke voorspellers te zijn voor de recidiefvrije 10-jaarsoverleving. Marissa van Maaren (IKNL) en collega’s tonen met gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie aan dat patiënten met subtype ‘luminal A’ de laagste recidiefpercentages vertonen, maar dat dit subtype samen met ‘luminal B’ ook later in de follow-up nog terugkeert. Bij subtype ‘HER2-positief’ of ‘triple-negatief’ is de neiging tot recidivering het grootst in het tweede jaar na diagnose, waarna dit sterk afneemt. Deze informatie is belangrijk voor het bespreken van de meest optimale behandeling en inrichting van de follow-up.

Hoewel op basis van bekende vals-negatieve percentages van de schildwachtklierprocedure (5% tot 7%)  een vergelijkbaar percentage patiënten het risico loopt op een regionaal recidief in de oksel blijkt die laatste kans na 5 jaar 50% lager te liggen. Dat blijkt uit een studie van Marleen Roos (Diakonessenhuis Utrecht) en collega’s met gegevens uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Om de invloed van aanvullende behandelingen op de regionale recidiefkans uit te schakelen werd het onderzoek uitgevoerd in een groep patiënten, bij wie radiotherapie en systemische therapie geen rol konden spelen.

De uitkomsten van behandeling van subgroepen patiënten met niet-kleincellig longkanker (chirurgisch stadium pT3N0) verschilt aanzienlijk. Bij de overgang van de TNM-7 classificatie naar TNM-8 is de indeling aangepast, maar de nieuwe indeling sluit niet goed aan bij de resultaten in Nederland. Uit onderzoek van Hans Blaauwgeers (OLVG, Amsterdam) en collega’s blijkt dat patiënten met een tumordiameter van meer dan 7 cm in combinatie met pariëtale pleurale invasie (zogeheten ‘gemengde groep’) een aanzienlijk slechtere 3- en 5-jaarsoverleving hebben vergeleken met patiënten met uitsluitend een tumordiameter van meer dan 7 cm, of met pleurale invasie of met ‘afzonderlijke tumoren in dezelfde lob’.