Aantal gevallen van kanker in dertig jaar verdubbeld
Het jaarlijkse aantal mensen dat de diagnose kanker krijgt is de afgelopen drie decennia verdubbeld, van 56.000 in 1989 naar 116.000 in 2018. Dat blijkt uit de Nederlandse Kankerregistratie. De stijging wordt met name verklaard doordat de bevolking sterk is gegroeid en dan vooral het aantal ouderen, bij wie kanker het meeste voorkomt. Gecorrigeerd voor de toename van de gemiddelde leeftijd, steeg het percentage mensen dat kanker krijgt tussen 1989 en 2011 gestaag en is sindsdien op hetzelfde niveau gebleven. Huidkanker is hierop een uitzondering, er is met name in het laatste decennium een sterke stijging in het aantal mensen dat huidkanker krijgt.
Huidkanker komt steeds vaker voor
Het aantal mensen dat huidkanker krijgt, neemt toe. Zowel melanoom (meer dan 7.000) als plaveiselcelcarcinoom (bijna 14.000 nieuwe patiënten per jaar) komen steeds vaker voor. Plaveiselcelcarcinoom heeft vaak een goede prognose. Dat geldt ook voor de meeste melanomen, want deze worden meestal in een vroeg stadium gediagnosticeerd. Van de meest voorkomende vorm van huidkanker, het minder gevaarlijke basaalcelcarcinoom, beschikt de NKR nog niet over landelijke cijfers. Uv-straling van de zon (of zonnebank) in combinatie met veroudering is de belangrijkste oorzaak van huidkanker. Het gaat hierbij om blootstelling tot wel 30 jaar of langer geleden, want de invloed van risicofactoren laat zich meestal pas na een lange periode gelden. De toename van huidkanker kan deels ook worden verklaard door grotere bewustwording onder de bevolking, waardoor vaker verdachte huidafwijkingen worden onderzocht.
Borstkanker, prostaatkanker, darmkanker en longkanker
Bij vrouwen is borstkanker de meest voorkomende kankersoort met 15.000 nieuwe diagnoses in 2018. Dit is 26.6% van alle kankerdiagnoses bij vrouwen. Bij mannen komt prostaatkanker het vaakst voor met 12.500 nieuw gediagnosticeerde patiënten (20,8%).
Op de derde plaats komt bij zowel mannen als vrouwen darmkanker, met in totaal ongeveer 14.000 nieuwe patiënten in 2018. Door de invoering van het bevolkingsonderzoek in 2014 is er in de jaren erna een toename in aantal diagnoses geweest, gevolgd door een daling naar het niveau van voor de invoering. De komende jaren wordt bekeken of de overleving daadwerkelijk verbetert door de vroege opsporing in het bevolkingsonderzoek.
Ook longkanker is een veelvoorkomende kankersoort met meer dan 13.000 nieuwe patiënten in 2018. Door het dalende aantal rokers wordt op termijn een daling van het aantal nieuwe patiënten verwacht, maar helaas worden er nog steeds mensen ziek door rookgedrag van vele jaren geleden. Terwijl het aantal mannen met longkanker min of meer stabiel is ten opzichte van 2017, waren er in 2018 weer meer vrouwen met longkanker dan in de voorgaande jaren. Van de veelvoorkomende vormen van kanker heeft longkanker de laagste overleving.
Overleving
Hoewel van alle kankerpatiënten vijf jaar na de diagnose 64% nog in leven is, is dit slechts 19% bij de patiënten met longkanker. De 5-jaarsoverleving is ook relatief laag voor eierstokkanker (38%), slokdarmkanker (24%), maagkanker (23%), alvleesklierkanker (9%) en een aantal zeldzame vormen van kanker. Daarom is er extra aandacht nodig voor betere signalering, diagnostiek en behandeling van deze vormen van kanker, alsmede screening en preventie.
Nederlandse Kankerregistratie
De Nederlandse Kankerregistratie is een landelijke databank met betrouwbare gegevens over de incidentie, prevalentie en overleving van alle gevallen van kanker vanaf 1989, bijgehouden door Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Het is een onafhankelijke bron van gegevens van alle patiënten met kanker, van diagnose tot overlijden, ongeacht de behandellocatie. De database wordt gebruikt voor wetenschappelijk (epidemiologisch) onderzoek, klinische studies en voor onderzoek naar de kwaliteit van zorg. Deze gegevens leiden tot beter inzicht, effectievere interventies en uiteindelijk tot een betere zorguitkomst voor de patiënt met kanker. Voor alle kankersoorten worden de nieuwste cijfers op Wereldkankerdag, 4 februari, gepubliceerd op NKR-cijfers.
Wereldkankerdag
Op Wereldkankerdag 4 februari vragen de samenwerkende kankerorganisaties aandacht voor kanker met de slogan ‘Kanker zet je wereld op zijn kop. Kijk wat jij kunt doen.’ Kijk op www.wereldkankerdag.nl voor een overzicht van ziekenhuizen, inloophuizen en andere organisaties die open dag houden of een andere activiteit organiseren op Wereldkankerdag.
