Aantal patiënten met huidkanker blijft stijgen en legt steeds grotere druk op de zorg

Druk op de zorg 

De stijging van diagnoses huidkanker heeft grote gevolgen voor ziekenhuizen. Jaarlijks krijgen bijna 75.000 mensen deze diagnose. Gemiddeld zijn er per ziekenhuis 1.085 nieuwe huidkankerpatiënten per jaar. Veel patiënten blijven langdurig onder controle, omdat huidkanker vaak terugkeert. Op dit moment leven bijna een half miljoen mensen (487.867) die de afgelopen 10 jaar de diagnose huidkanker kregen. Dit betekent dat in deze periode per ziekenhuis gemiddeld 7.071 patiënten in behandeling zijn (of zijn geweest). 

Het is dus hard nodig om de stijging af te remmen, aan de ene kant door meer in te zetten op het voorkomen van de ziekte (door preventie), maar ook door te investeren in innovatie in bijvoorbeeld het diagnosticeren van risicogroepen, zelfdetectie, behandelingen en nacontroles en aandacht voor de organisatie van zorg.

Als er één patiëntengroep is die we als dermatologen veel zien, dan zijn het wel mensen met huidkanker. Dit betreft zowel mensen met nieuwe plekken als mensen die op nacontrole komen. We proberen steeds vaker predictiemodellen te gebruiken om te voorspellen wie er een hoger risico heeft op bijvoorbeeld uitzaaiingen of opeenvolgende huidkankers. We moeten ook nadenken over het inzetten van slimme technologieën (met bijvoorbeeld AI) om mensen thuis al te ondersteunen in het zelf beoordelen van huidplekken.

Dr. Marlies Wakkee Dermatoloog Erasmus MC, voorzitter domeingroep oncologie Nederlandse Vereniging van Dermatologie en Venereologie (NVDV)

Het toenemende gebruik van dure geneesmiddelen, zoals immunotherapie en doelgerichte therapie, heeft geleid tot aanzienlijke gezondheidswinst, maar ook tot verdere kostenstijgingen. Terwijl immunotherapiegebruik bij stadium IV-melanoom blijft toenemen, wordt bij stadium III sinds 2019 een lichte daling waargenomen. De inzet van doelgerichte therapieën is gelijk gebleven bij stadium IV en neemt licht toe bij stadium III.

Het is belangrijk dat we beter kunnen voorspellen welke huidkankersoorten een hogere kans hebben op uitzaaiing, zodat we die nauwkeuriger kunnen volgen. Maar de meeste afspraken betreffen laagrisico huidkanker; de BCC’s. Ook daar is nog veel winst te behalen in efficiëntie op het gebied van diagnostiek, (niet-invasieve) behandeling en het verminderen van controles.

Prof. dr. Klara Mosterd Dermatoloog Maastricht UMC+

Meer feiten en cijfers uit de rapportage

• Niet-melanoom huidkanker 
  De meeste diagnoses huidkanker zijn basaalcelcarcinoom (BCC), dat bijna nooit uitzaait. Het betreft hier ruim 51.000 nieuwe diagnoses per jaar. Daarna wordt plaveiselcarcinoom (PCC) het meest vastgesteld, met bijna 15.000 nieuwe patiënten per jaar. Hoewel de absolute aantallen nieuwe diagnoses bij BCC en PCC stijgen, zijn deze aantallen na correctie voor vergrijzing en bevolkingsgroei relatief gelijk gebleven. De kans om aan deze soorten huidkanker te overlijden is klein. Wel ontstaan er bij deze kankersoorten bij een kwart tot de helft van de patiënten nieuwe huidkankers, waardoor een patiënt vaak langdurig onder controle is en meerdere behandelingen nodig heeft. 
• Melanoom  
  Het aantal patiënten met melanoom, een gevaarlijke vorm van huidkanker, blijft zowel in absolute aantallen als gecorrigeerd voor de gegroeide bevolking en de vergrijzing licht stijgen: bij ruim 8.000 mensen wordt deze diagnose jaarlijks gesteld, met de grootste toename onder 80-plussers. De overleving 10 jaar na de diagnose is sinds 2004 gestegen van 82% naar 89% van de patiënten. De afgelopen jaren zijn innovatieve middelen, zoals doelgerichte therapie en immunotherapie, steeds vaker ingezet om de kansen van deze patiënten te verbeteren.

De online rapportage biedt een geactualiseerd overzicht van de ontwikkelingen in huidkankerincidentie, sterfte, overleving en behandelingen tot en met 2022 en is een update van het rapport 'Huidkanker in Nederland' uit 2019.

Tijd voor actie: preventie en efficiëntere zorgorganisatie  

Om de toename van huidkanker af te remmen is effectieve primaire preventie nodig. Minder blootstelling aan de zon en zonnebank kunnen de stijging van huidkanker stoppen. Dit leidde in 2021 tot het Nationaal Actieplan Huidkanker. Ook binnen de Nederlandse Kanker Agenda is het een van de doelen om het aantal mensen dat veilige zongewoonten toepast in het jaar 2032, met minimaal 15% te verhogen. Om dit doel te bereiken, worden op nationaal én lokaal niveau initiatieven ontplooid. Sinds 2023 voert het Nationaal Huidfonds, in opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de campagne ‘Voorkom Huidkanker’. Deze campagne richt zich specifiek op risicogroepen zoals ouders en kinderen, buitensporters, buitenwerkers en zonnebankgebruikers.  

Ook op lokaal niveau wordt preventie versterkt. Gemeenten en GGD’en gebruiken inzichten uit de Nederlandse Kankeratlas (2023) om gerichte interventies te ontwikkelen. Zo blijkt uit de atlas dat huidkanker vaker voorkomt in regio’s als Noord- en Zuid-Holland en Zeeland.

Deze inspanningen benadrukken de noodzaak om de focus te verschuiven van reactieve zorg naar primaire preventie. Naast bewustwording en gedragsverandering blijft het ook belangrijk om in te zetten op innovatieve diagnostiek en behandelingen.