Nieuws over prostaatkanker

Door de COVID-19-pandemie lag het aantal kankerdiagnoses in de eerste maanden van dit jaar 20 tot 25% lager dan gebruikelijk op basis van voorlopige diagnoses in de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Gedurende de zomermaanden lag het totaal aantal diagnoses weer grotendeels op een te verwachten peil. Maar, geldt dit ook voor prostaat- en teelbalkanker, de twee tumoren die deze maand centraal staan in het kader van Movember?

Radium-223-therapie is in Nederland tussen 2014-2018 voornamelijk ingezet als tweede- en derdelijnsbehandeling bij patiënten met uitgezaaide castratie-resistente prostaatkanker na doelgerichte therapie. Dat blijkt uit onderzoek van Malou Kuppen (Erasmus School of Health Policy and Management) en collega’s. Derdelijnsbehandeling met radium-223 hing samen met een slechtere overleving. Later starten met radium-223 had geen invloed op compleetheid van de behandeling en optreden van symptomatische skelet-gerelateerde gebeurtenissen.

Urologen vragen in Nederland zelden om een herbeoordeling van prostaatkankerbiopten. Ondanks de hoge mate van overeenstemming tussen pathologen, leidt herbeoordeling bij één op de acht patiënten met gelokaliseerde prostaatkanker tot aanpassing van de risicoclassificatie. Dat concluderen Bo van Santvoort (IKNL) en collega’s. Volgens de onderzoekers kan wijziging van de risicoclassificatie bij een niet te verwaarlozen minderheid patiënten leiden tot wijziging van de behandeling.

Een uitgebreide literatuurstudie door Robin Vernooij (IKNL) en collega’s laat zien dat een prostaatectomie voordeel oplevert boven ‘waakzaam wachten’ bij gelokaliseerde prostaatkanker. Echter vanwege de afname van de kwaliteit van leven (verhoogd risico op urine-incontinentie en erectieproblemen) blijft zorgvuldige selectie van patiënten en gezamenlijke besluitvorming belangrijk.

Een fors deel van patiënten met gelokaliseerde en lokaalgevorderde prostaatkanker rapporteert twee jaar na diagnose last te hebben van urine-incontinentie en erectiestoornissen. Dit geldt vooral voor patiënten die een prostatectomie hebben ondergaan. Dit blijkt uit een population-based studie van Robin Vernooij (IKNL) en collega’s op basis patiënt gerapporteerde data. Het deel van patiënten  met deze klachten zoals gerapporteerd in deze studie is groter dan eerder is gerapporteerd op basis van klinische trials. Dit onderschrijft het belang van studies in ongeselecteerde patiëntpopulaties, uit de dagelijkse klinische praktijk

Patiënten met ductaal carcinoom in situ en een vroeg stadium van prostaat-, borst-, huid-(melanoom), zaadbal- of schildklierkanker hebben in Nederland een vergelijkbare overleving als mensen uit de algemene bevolking gecorrigeerd voor leeftijd, geslacht en kalenderjaar. Dat concluderen Avinash Dinmohamed (IKNL) en collega’s met gegevens van ruim 225.000 patiënten uit de Nederlandse Kankerregistratie. In de Journal of Hematology & Oncology stellen zij dat overdiagnose en gezondheidsverschillen in Nederland minder groot zijn dan in de VS.

De Nederlandse Vereniging voor Urologie (NVU) heeft IKNL gevraagd om vanaf 1 augustus 2020 de kwaliteitsregistratie uit te voeren voor de prostatectomieën en cystectomieën in Nederlandse ziekenhuizen. Kwaliteitsregistraties zijn belangrijk voor het monitoren van de kwaliteit van zorg. IKNL gaat op basis van de verzamelde data een rapportage opstellen voor de NVU, waarin inzicht wordt gegeven in de geleverde zorg en op basis waarvan eventuele kwaliteitsverbeteringstrajecten kunnen worden geïnitieerd.

De Nederlandse Kankerregistratie (NKR) verzamelt per kankersoort gegevens over diagnostiek, medische behandelingen en uitkomsten van zorg. Deze datasets worden steeds aangepast en geactualiseerd op basis van ontwikkelingen in de kankerzorg. Hiervoor onderhoudt IKNL intensief contact met medisch specialisten en onderzoekers.