Nieuws

Het aantal patiënten dat geopereerd wordt voor alvleesklierkanker is de afgelopen jaren toegenomen. Dankzij regionale samenwerking is de kans dat een patiënt een operatie ondergaat gelijk wanneer de diagnose in een expertisecentrum of regulier ziekenhuis gesteld wordt. Dat blijkt uit een studie van Anouk Latenstein (Amsterdam UMC) en collega’s, met data uit de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Het onderzoek werd gepubliceerd in The British Journal of Surgery. 

De zorg van patiënten met alvleesklierkanker kan verbeteren door intensievere samenwerking, verdergaande centralisatie en minder praktijkvariatie. Dat is een belangrijke rode draad door het proefschrift van Anouk Latenstein (Amsterdam UMC). Ze promoveerde op 5 maart op onderzoek met o.a. data uit de Nederlandse Kankerregistratie, binnen het Dutch Pancreatic Cancer Project (PACAP), dat momenteel onderdeel is van het Deltaplan Alvleesklierkanker.

Ben Peters krijgt in 2018 de diagnose alveesklierkanker. In het rapport ‘uitgezaaide kanker in beeld’ deelt hij zijn verhaal. ‘Als ik toen had geweten wat ik nu weet, had ik andere keuzes gemaakt’.
 

Tweederde van de patiënten met alvleesklierkanker krijgt te maken met cachexie. Toch ontving tussen 2015 en 2018 maar circa de helft van deze patiënten een consult bij een diëtist. Dat blijkt uit onderzoek van Anouk Latenstein (Amsterdam UMC) en collega’s. De overleving van patiënten met en zonder cachexie was vergelijkbaar, maar daalde significant bij ernstiger (≥10%) gewichtsverlies. Volgens de onderzoekers is er meer bewustzijn nodig over cachexie en de preventie van ernstig gewichtsverlies.

Wetenschappelijk onderzoek naar de behandeling van alvleesklierkanker versnellen. Dat is het doel van het Deltaplan Alvleesklierkanker. De initiatiefnemers zijn vijftien expertisecentra verenigd in de Dutch Pancreatic Cancer Group, patiëntenplatform Living With Hope en de Maag Lever Darm Stichting. Interview met prof. dr. Marc Besselink (chirurg, Amsterdam UMC) in het kader van Pancreasdag 2020. Hij ziet diverse mogelijkheden voor efficiënter onderzoek in combinatie met PACAP en met gebruik van de Nederlandse Kankerregistratie. “Met het PACAP operationeel cohort kunnen we snel gerandomiseerde trials uitvoeren. Ook met geringe aantallen patiënten.”  

De naleving van kwaliteitsindicatoren is sinds het verschijnen van de richtlijn Pancreascarcinoom in 2013 niet tot nauwelijks verbeterd. Volgens Tara Mackay (Amsterdam UMC) en collega’s kan dit betekenen dat er vanuit klinisch oogpunt weinig ruimte is voor verbetering óf dat de naleving van de richtlijn over de jaren heen suboptimaal bleef. Mogelijk dat een landelijk implementatieprogramma, chirurgische netwerken en regionale zorgpaden kunnen bijdragen aan betere naleving van de richtlijn.

Het Innovative Partnership for Action Against Cancer Joint Action (iPAAC) heeft februari 2020 een rapport uitgebracht met aanbevelingen om de toegang tot klinische experts in verwijzende ziekenhuizen te verbeteren voor patiënten met alvleesklierkanker. In dit zogeheten Bratislava-rapport is consensus bereikt over het prioriteren van vijf domeinen. De grootste vooruitgang wordt verwacht van wetenschappelijk onderzoek gericht op preventie, risicovoorspelling en vroege detectie van alvleesklierkanker.

Alvleesklierkanker is een ziekte met een slechte prognose. Tara Mackay beschrijft in haar proefschrift een groot aantal studies met data uit het landelijke Dutch Pancreatic Cancer Project (PACAP) om de zorg voor deze patiënten op landelijk niveau te verbeteren. Ze deed onder meer onderzoek naar de impact van de tumorlocatie, nieuwe chemotherapieën, praktijkvariatie, prognostische waarden en internationale verschillen. Ook coördineerde zij de implementatie van de PACAP-1-trial in heel Nederland.