Nieuws

Patiënten die na behandeling van hoofd-halskanker een vroeg stadium van een tweede, primaire longkanker ontwikkelen, krijgen in Nederland steeds vaker radiotherapie aangeboden. Het aandeel chirurgie nam bij deze patiënten tussen 1997 en 2011 juist af. Dat blijkt uit onderzoek van Alex Louie (VUmc), Ronald Damhuis (IKNL) en collega’s. Uit analyses blijkt dat er ná 2005 geen verschil in algemene overleving werd gezien tussen chirurgie en radiotherapie. Dit wijst er op dat beide behandelmogelijkheden na 2005 even effectief zijn. Volgens de onderzoekers ondersteunen de resultaten het idee dat een radicale behandeling overwogen moet worden bij een vroeg stadium van een tweede, primaire longkanker na hoofd-halskanker. 

Adjuvante chemotherapie bij patiënten met hoog-risico stadium II dikkedarmkanker lijkt alleen bij patiënten met een pathologische T4 (pT4) geassocieerd te zijn met een betere overleving. Voor de andere hoog-risicofactoren (slecht of ongedifferentieerde tumoren, een spoedoperatie of minder dan tien onderzochte lymfeklieren) is geen verband gevonden tussen adjuvante chemotherapie en toename van de overleving. Dat blijkt uit een studie van Sarah Verhoeff (Jeroen Bosch Ziekenhuis) en collega’s. De onderzoekers stellen voor om de risicofactoren bij stadium II dikkedarmkanker te herzien, zodat een adequate selectie van patiënten kan profiteren van adjuvante chemotherapie. 

Met behulp van gegevens uit de dagelijkse praktijk is het mogelijk om organisatorische, klinische en economische aspecten van medische zorg te evalueren die generaliseerbaar zijn. Het analyseren van gegevens brengt echter ook uitdagingen met zich mee. Dat is één van de conclusies die Hedwig Blommestein (IKNL) trekt in het proefschrift ‘The Added Value of Real-World Evidence’. Hierin is onder meer onderzoek gedaan naar de kosten en effectiviteit van (dure) geneesmiddelen en stamceltransplantaties bij patiënten met een hematologisch ziekte. De promotie vond plaats op vrijdag 1 april aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam.

Patiënten met alvleesklierkanker die een pancreatoduodenectomie krijgen in een medisch centrum waar deze operatie 40 keer of vaker per jaar wordt uitgevoerd, hebben minder kans om binnen 90 dagen na de operatie te overlijden. Ook de langetermijnoverleving van deze patiënten is beter bij hogere operatievolumes. Dat blijkt uit onderzoek van Lydia van der Geest (IKNL) en Bengt van Rijssen (AMC) samen met de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG). Volgens de onderzoekers staat het optimale volumeplafond nog niet definitief vast. Hiervoor is vervolgonderzoek nodig naar onder meer de case-mix, multidisciplinaire zorg, reisafstanden en voorkeuren van de patiënt.

Medewerkers van IKNL publiceerden in 2015 177 peer reviewed artikelen in wetenschappelijke tijdschriften en vakbladen. Dat is tien publicaties méér dan in 2014, een stijgende trend die zich al jaren voortzet. Deze publicaties geven een ‘real world’ beeld van de oncologische zorg. Dankzij de nauwe en vruchtbare samenwerking met medische professionals en onderzoekers van andere instellingen komt een breed palet aan onderwerpen aan de orde.

Behandeling van uitzaaiingen in het buikvlies door middel van cytoreductieve chirurgie gecombineerd met hypertherme intraperitoneale chemotherapie (CRS + HIPEC) kan bijdragen aan het verhogen van de overlevingskansen van patiënten met dikkedarmkanker. Zorgvuldige selectie van patiënten blijft echter nodig om te bepalen of deze operatie haalbaar is. Dit is één van de conclusies in het proefschrift ‘Clinical Experiences with Peritoneal Carcinomatosis’, waarop Thijs van Oudheusden (IKNL, Catharina Ziekenhuis) 8 april promoveert aan Maastricht University. Hierin gaat hij onder meer in op de pre-operatieve selectie van patiënten, CRS + HIPEC bij terugkerende ziekte en uniformiteit van behandelprotocollen. 

Het percentage vrouwen dat binnen 5 jaar na een borstkankeroperatie te maken krijgt met een lokaal recidief is in Nederland laag en in de periode tussen 2003 en 2006 verder gedaald. Dat blijkt uit onderzoek van Margriet van der Heiden en Sabine Siesling (IKNL) en collega’s. Deze bevinding is volgens de onderzoekers relevant om de kwaliteit van de borstkankerzorg in Nederland in breder perspectief te plaatsen. De waarde van het 5-jaars lokaal-recidiefpercentage als indicator voor de zorgkwaliteit op ziekenhuisniveau is echter beperkt, omdat met deze indicator niet tijdig ziekenhuizen opgespoord kunnen worden met een te hoog recidiefpercentage. Mede omdat het aantal recidieven erg laag is, zodat er geen statistisch significante verschillen tussen ziekenhuizen gevonden kunnen worden.   

Tussen 2003 en 2011 waren er nog steeds belangrijke verschillen in het klinisch beleid ten aanzien van de okselklieren van patiënten met borstkanker in Europa. Dat blijkt uit een internationale studie aan de hand van data van toonaangevende kankercentra in Europa en kwalitatief hoogwaardige population-based kankerregistraties. Volgens de onderzoekers onderstrepen de uitkomsten van deze studie de noodzaak van internationaal vergelijkende studies naar zorgpatronen binnen de oncologie. De beschikbaarheid van gestandaardiseerde data van zowel institutionele, regionale als nationale kankerregistraties dient hierbij hoge prioriteit te krijgen. Dit vraagt om coördinatie op zowel Europees als lokaal niveau.