HOVON-IKNL-data bevestigen waarde van ctDNA-monitoring bij lymfoom
Wat is onderzocht?
In deze studie, uitgevoerd door HOVON (Stichting Hemato-Oncologie Volwassenen Nederland) met datamanagement door IKNL, werd bij patiënten met diffuus grootcellig B-cel lymfoom op elf tijdspunten bloed afgenomen om MRD te bepalen met een ultragevoelige ctDNA-test (CLARITY™).
De eerste analyse keek naar de waarde van MRD op basis van ctDNA aan het einde van de behandeling. Een positieve test na de eerste behandeling gaf een veel nauwkeuriger beeld van het risico op terugkeer van ziekte dan een PET-CT.
De tweede analyse onderzocht de MRD-waarden tijdens en na de behandeling (follow-up) bij 166 patiënten. Een negatieve ctDNA-test na één kuur chemotherapie hing samen met een zeer goede prognose: geen van deze patiënten kreeg de ziekte terug. Tijdens follow-up bleek een negatieve test samen te hangen met de kans op slechts 3% terugkeer binnen één jaar, terwijl een positieve test een nagenoeg 80% kans op recidief binnen 30 maanden voorspelde.
Belangrijkste resultaten
- Snelle daling van ctDNA na één kuur voorspelt een gunstige uitkomst.
- ctDNA-status na afronding van de behandeling geeft een nauwkeuriger risico-inschatting dan PET-CT.
- Negatieve ctDNA-test tijdens follow-up correleert met 97% ziektevrije overleving na 12 maanden.
- Positieve ctDNA test tijdens follow-up correleert met 79% kans op recidief binnen 30 maanden.
Waarom is dit relevant?
Deze bevindingen tonen aan dat ctDNA niet alleen een gevoelige methode is om minimale restziekte op te sporen, maar ook een instrument om behandelstrategieën dynamisch aan te passen. Door ziekte op moleculair niveau te detecteren, kunnen behandelingen beter worden afgestemd op de individuele patiënt. Dit opent de deur naar meer gepersonaliseerde zorg en gerichte follow-up, waardoor sneller kan worden ingegrepen bij risico’s en onnodige behandelingen worden vermeden. Daarmee sluit ctDNA-monitoring aan bij de beweging naar datagedreven en adaptieve zorg, zoals beschreven in het Integraal Zorgakkoord.
Impact voor de praktijk
Het is de verwachting dat de test in 2026 als eerste in de VS beschikbaar komt. Voor hematologen en onderzoekers betekent dit dat ctDNA-monitoring in de toekomst kan worden geïntegreerd in standaardzorg en toekomstige klinische studies. Het biedt dan mogelijkheden voor vroegtijdige risicostratificatie, therapie-intensivering of juist afbouw, en draagt bij aan een betere prognose en minder belasting voor patiënten.
Meer weten?
Neem voor vragen over het onderzoek contact op met internist-hematoloog en klinisch onderzoeker Martine Chamuleau via m.chamuleau@amsterdamumc.nl of senior advisor Corine Korf-Van Vliet via c.korf-vanvliet@iknl.nl.
Lees het volledige artikel: Prospective Validation of Circulating Tumor DNA Measurable Residual Disease After First-Line Therapy in Large B-Cell Lymphoma. Dit artikel is open access gepubliceerd en dus voor iedereen beschikbaar. Of vraag het artikel in zijn volledigheid op via bibliotheek@iknl.nl.
CLARITY™ is ontwikkeld door Foresight Diagnostics, een spin-off van Stanford University en recent overgenomen door Natera. Meer informatie over deze test.
