Meer aandacht en zorg nodig voor palliatieve zorgverleners
Burn-out symptomen bij circa 1 op 5 zorgverleners in de palliatieve zorg
Uit Dijxhoorns systematisch literatuuronderzoek naar het voorkomen van burn-out symptomen, bleek dat ongeveer 1 op de 5 zorgverleners in de palliatieve zorg burn-out klachten ervaarden. Bovendien hadden de mensen die deze zorg verleenden in een algemene setting (zoals een ziekenhuis) een hogere mate van burn-out symptomen dan zorgverleners in een hospice.
In haar proefschrift stelt Dijxhoorn voor het ABC-model te gebruiken om gelaagd te kijken naar de ondersteuning van zorgverleners in het omgaan met deze emotionele impact. Dit model legt primair de focus op het besteden van Aandacht (A) aan de emotionele impact voor alle zorgverleners. Als ‘Aandacht’ alleen niet voldoende is, moeten Begeleiding (B) en Crisisinterventie (C) beschikbaar zijn. Het model benadrukt de gedeelde verantwoordelijkheid voor het omgaan met de emotionele impact, waarbij organisaties een cruciale rol spelen bij het creëren van de noodzakelijke voorwaarden voor individuen en teams.
Aandacht voor de emotionele impact van palliatieve zorg is noodzakelijk
Naast het literatuuronderzoek naar burn-out symptomen keek Dijxhoorn eveneens naar interventies ter voorkoming van een burn-out. Deze waren voornamelijk gericht op individuele zorgverleners met burn-out klachten en lieten beperkte verbeteringen zien. Ze vond geen studies gericht op interventies gericht op veranderingen binnen een team of organisatie en in de systematische review zaten geen cijfers over Nederland. Daarom nam ze een vragenlijst af bij alle leden van Palliactief, de Nederlandse vereniging voor professionele palliatieve zorg. Hieruit bleek dat ruim tweederde (71%) van deze zorgverleners een zekere tot hoge mate van burn-out symptomen ervaarden en dat zelfs 7% zich al eens vanwege een burn-out had ziekgemeld.
Voorkoming burn-out vergt meer dan een individuele aanpak
Bijna alle leden van Palliactief (97%) gaven aan zelf activiteiten te ondernemen om de emotionele impact van hun werk te beheersen. Ook gaf 23% aan extra ondersteuning nodig te hebben vanuit hun team of organisatie. Vooral tijd om impactvolle gebeurtenissen met collega's te kunnen bespreken en een veilige teamomgeving, werden genoemd. Het belang van interventies op team- en organisatieniveau bleek ook uit de interviewstudies die Dijxhoorn uitvoerde onder artsen, verpleegkundigen en verzorgenden die werkzaam waren in ziekenhuizen, thuiszorg of verpleeghuizen. Hoewel het verlenen van palliatieve zorg intensief is, geeft het ook veel voldoening, gaven de professionals in de interviews aan. Ook gaven zij aan dat ze zich door de werkzaamheden bewuster worden van wat belangrijk is, in het leven.
De resultaten van Dijxhoorns onderzoek benadrukken dat zorgverleners naast voldoening, ook uitdagingen en emotionele stress ervaren bij het verlenen van palliatieve zorg. Het evenwicht van zorgverleners in de palliatieve zorg is een gedeelde verantwoordelijkheid van het hele systeem en alle personen en partijen die daarbij horen. Het is belangrijk om deze beroepsgroep de komende jaren zo gezond mogelijk te houden. Bij de totstandkoming van het Kwaliteitskader palliatieve zorg Nederland werd ‘persoonlijke balans’ niet voor niets als een belangrijk thema benoemd. Om als zorgverlener goede zorg te kunnen blijven leveren, is bewustwording van de emotionele impact die het leveren van palliatieve zorg kan hebben erg belangrijk.
Bronnen:
• Anne-Floor Q Dijxhoorn, Linda Brom, Yvette M van der Linden, Carlo Leget, Natasja JH Raijmakers. Prevalence of burnout in healthcare professionals providing palliative care and the effect of interventions to reduce symptoms: A systematic literature review. Palliat Med. 2020 Oct 16.
• Dijxhoorn AQ, Brom L, van der Linden YM, Leget C, Raijmakers NJ. Healthcare professionals' work-related stress in palliative care: a cross-sectional survey. J Pain Symptom Manage. 2021 Apr 14:S0885-3924(21)00284-0. doi: 10.1016/j.jpainsymman.2021.04.004.
• Dijxhoorn AFQ, Brom L, van der Linden YM, et al. Prevalence of burnout in healthcare professionals providing palliative care and the effect of interventions to reduce symptoms. A systematic literature review. Palliative Medicine 2022.
• Dijxhoorn AFQ, Raijmakers NJ, van der Linden YM, Leget C, Brom L Clinicians’ perceptions of the emotional impact of providing palliative care: A qualitative interview study, Cambridge University Press, 19 August 2022.
Eerdere berichtgeving over dit onderzoek:
• Circa een op vijf zorgverleners in palliatieve zorg heeft burn-out-symptomen
• Voorkomen van burn-out bij zorgprofessionals in palliatieve zorg vergt meer dan individuele aanpak
• Ondersteun zorgprofessionals bij emotionele impact rond het verlenen van palliatieve zorg
• Kennissynthese 'De evenwichtige zorgverlener in de palliatieve zorg' (Palliaweb)
Proefschrift en meer informatie:
Het proefschrift van Floor Dijxhoorn wordt binnenkort via het Expertisecentrum Palliatieve Zorg van het Leids Universitair Medisch Centrum gepubliceerd en zal in dit bericht worden opgenomen. Neem voor meer informatie contact op met dr. Natasja Raijmakers of dr. Linda Brom. Meer informatie over de publicaties is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl.
