Tijdige integratie palliatieve zorg in álle domeinen reguliere zorg nodig
Het aantal mensen met een levensbedreigende ziekte in Nederland neemt toe. Voor al deze mensen is palliatieve zorg - die je krijgt als je weet dat je niet meer kunt genezen - van groot belang. Om hoogwaardige palliatieve zorg op het juiste moment, op de juiste plek en door de juiste zorgverlener te realiseren is tijdige integratie van palliatieve zorg in álle domeinen van reguliere zorg nodig. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van IKNL-onderzoeker Dr. Manon Boddaert, die hierop op 15 maart 2023 promoveerde. Het onderzoek geeft inzicht in de meerwaarde, beschikbaarheid én toegankelijkheid van palliatieve zorg in Nederland. Daarnaast beschrijft het de totstandkoming van het nationale Kwaliteitskader Palliatieve Zorg Nederland en presenteert het daaruit de essenties om zorgverleners te ondersteunen in het bieden van hoogwaardige palliatieve zorg.
Het onderzoek, dat Boddaert deed bij het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), bestond uit twee opeenvolgende landelijke enquêtes, waarin de ontwikkeling, beschikbaarheid en toegankelijkheid in kaart werd gebracht van gespecialiseerde teams palliatieve zorg in Nederlandse ziekenhuizen. Ook is via administratieve databases de relatie tussen palliatieve zorg en mogelijke niet-passende zorg in de laatste maand van het leven onderzocht bij mensen die overleden met kanker. Voor de totstandkoming van het kwaliteitskader is een knelpuntenanalyse en een literatuurstudie gedaan en werden vertegenwoordigers van patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars breed bevraagd.
Handvatten tot betere en vanzelfsprekende samenwerking
‘Het proefschrift van Manon Boddaert geeft beleidsmakers en zorgverleners handvatten tot betere en vanzelfsprekende samenwerking tussen betrokken zorgverleners. Daarmee opent het de deur tot laagdrempelige toegankelijkheid van palliatieve zorg voor alle patiënten en hun naasten’,
aldus Prof. Dr. Yvette van der Linden, hoogleraar Palliatieve Geneeskunde bij het LUMC en IKNL.
Aantal palliatieve zorg teams gegroeid, verwijzingen blijven laag
Het onderzoek wees uit, dat de beschikbaarheid van specialistische teams palliatieve zorg is gegroeid. In 2017 hadden bijna alle ziekenhuizen (94%) in Nederland een team. Echter, het aantal verwijzingen naar de teams blijft laag. De meeste mensen met kanker kregen geen generalistische of specialistische palliatieve zorg, of zij kregen dit pas in de laatste weken of dagen van hun leven. Patiënten en hun naasten zelf ervaren daarbij knelpunten in de communicatie met hun zorgverleners en in het krijgen van informatie. Daarnaast zien zij mogelijkheden tot verbetering in de coördinatie en continuïteit van zorg en in de deskundigheid van de zorgverleners op dit gebied. Dit terwijl het onderzoek ook laat zien dat het tijdig bieden van generalistische of specialistische palliatieve zorg aan patiënten met kanker hand in hand gaat met aanzienlijk minder mogelijk niet-passende zorg in de laatste levensfase.
Kwaliteitskader, publiekscampagnes, onderwijs en samenwerking
Voor hoogwaardige palliatieve zorg moet de gezondheidszorg zich richten op tijdige integratie van palliatieve zorg in alle domeinen van reguliere zorg, zo concludeert Boddaert in het onderzoek. De acht essenties van het Kwaliteitskader Palliatieve Zorg Nederland adresseren de genoemde knelpunten en vormen een zorgpad dat kan dienen als een praktische richtlijn voor zorgverleners, managers en beleidsmakers. Daarnaast is het nodig dat burgers geïnformeerd worden over de mogelijkheden van palliatieve zorg, bijvoorbeeld via publiekscampagnes. Specifieke onderwijsprogramma’s moeten de kennis van palliatieve zorg bij alle zorgverleners verbeteren. Door samenwerking tussen zorgorganisaties in een zorgketen zal bovendien een optimale continuïteit van hoogwaardige palliatieve zorg geborgd worden.
‘Als samenleving moeten we dit willen, zodat we tot de dood met zoveel mogelijk kwaliteit kunnen leven’ - aldus Boddaert.
Meer informatie
Lees het volleidge proefschrift 'Quality Palliative Care for All - Want it! - Towards Death while Alive'
