Nieuws HPB-tumoren

Patiënten met niet-uitgezaaid pancreascarcinoom hebben een grotere kans op het krijgen van een in opzet curatieve operatie wanneer de primaire diagnose is gesteld in een ziekenhuis dat pancreaschirurgie uitvoert. Indien de diagnose is gesteld in een niet-pancreascentrum is de kans op een operatie aanzienlijk kleiner. Het centrum van diagnose was niet geassocieerd met een verbeterde langetermijnoverleving indien gecorrigeerd voor de hogere kans op resectie in de pancreascentra. Dat blijkt uit een studie van Maikel Bakens (Catharina Ziekenhuis, IKNL) en collega’s die onlangs is verschenen in de British Journal of Surgery.  

Patiënten met pancreascarcinoom hebben een slechte prognose. Per jaar komen er in Nederland circa 2.300 nieuwe patiënten bij met deze ziekte, van wie circa 900 met een lokaal irresectabele tumor. Deze patiënten hebben geen afstandsmetastasen, maar wel een te uitgebreide vaatbetrokkenheid voor resectie. In de PELICAN-studie, een initiatief van de multidisciplinaire werkgroep Dutch Pancreatic Cancer Group (www.dpcg.nl), wordt gerandomiseerd onderzoek gedaan in meerdere centra naar radiofrequente ablatie als nieuwe behandeling voor lokaal irresectabel pancreascarcinoom. Doel is een betere behandeling en overleving van pancreascarcinoom.

Patiënten met dikkedarmkanker en levermetastasen hebben een slechte prognose. Indien chirurgie niet direct mogelijk is, kan geprobeerd worden om met systemische therapie deze metastasen zodanig te verkleinen dat resectie in tweede instantie toch haalbaar is. Welke chemotherapie hierbij het beste werkt, is tot dusver niet bekend. Ook is er internationaal nog geen consensus welke levermetastasen resectabel zijn en welke niet. Joost Huiskens, prof. Cornelis Punt, prof. Thomas van Gulik (AMC Amsterdam) en collega’s geven in een publicatie in BMC Cancer een toelichting op de CAIRO5-studie die antwoord moet gaan geven op deze en andere vragen.

De huidige richtlijn adviseert pathologische bevestiging van alvleeskliertumoren alvorens tot behandeling met chemotherapie wordt overgegaan. Echter het verkrijgen van weefsel kan moeilijk zijn, met name in het geval van lokaal voortgeschreden tumoren. De mediane overleving van patiënten zonder pathologische bevestiging suggereert dat een ruime meerderheid ook invasieve alvleesklierkanker had. Nienke Bernards en collega’s stellen daarom dat behandeling in een geselecteerde groep patiënten zonder pathologische bevestiging gerechtvaardigd lijkt.

Slokdarm-, alvleesklier- en eierstokkanker zijn ‘moeilijke’ tumorsoorten, zowel wat betreft vroege ontdekking als behandeling, waardoor de prognose voor deze tumorsoorten nog steeds slecht is. Het nieuwste KWF-signaleringsrapport over vroege ontdekking schetst mede op basis van de NKR de stand van de wetenschap en klinische praktijk. Conclusie: er zijn kleine maar belangrijke aangrijpingspunten om vroege ontdekking bij deze tumorsoorten te bevorderen.

Hoewel de concentratie van de behandeling van galweg- en galblaascarcinomen in volle gang is, verloopt de afstemming tussen de ziekenhuizen over diagnostiek en behandeling niet altijd optimaal. Met de ontwikkeling van een ziekenhuisoverstijgend zorgpad willen partijen dit verbeteren. Op 11 februari 2015 hebben enkele ziekenhuizen en IKNL de plannen voor dit transmurale en multidisciplinaire zorgpad ondertekend.

Steeds meer patiënten met alvleesklierkanker presenteren zich met gemetastaseerde ziekte. Hoewel het gebruik van palliatieve chemotherapie tussen 1993 en 2010 is toegenomen, bleef de mediane overleving van deze patiënten onveranderd rond de 10 weken. Nienke Bernards (IKNL) en collega’s stellen dat in toekomstige studies moet worden nagegaan of recent geïntroduceerde, nieuwe behandelingen een positieve impact hebben op de overleving van deze patiënten.

In de afgelopen tien jaar hebben steeds meer ziekenhuizen zorg geleverd aan patiënten met primaire leverkanker, zo blijkt uit cijfers uit onze Nederlandse Kankerregistratie. Deze trend staat haaks op het advies in de nieuwe Nederlandse richtlijn om de zorg aan patiënten met primaire leverkanker te concentreren in gespecialiseerde ziekenhuizen.