Nieuws baarmoederkanker

We moeten meer doen om gynaecologische kanker en de gevolgen ervan te voorkomen. Dat zegt prof. dr. Ruud Bekkers, gynaecoloog bij Catharina Ziekenhuis Eindhoven en sinds een half jaar hoogleraar aan de Universiteit Maastricht. ‘Preventie betekent het aantal kankerpatiënten verminderen. Voor het voorkomen van baarmoederhalskanker werkt de HPV-vaccinatie heel goed. Ook bij eierstokkanker lijkt er een kans te zijn door opportunistisch verwijderen van eileiders bij vrouwen met een voltooide kinderwens. Preventie gaat ook over de gevolgen van de kanker zo beperkt mogelijk houden. We moeten blijven zoeken naar minder belastende behandeling met minder late gevolgen.

Cumulatie van comorbiditeiten hangt bij vrouwen met baarmoederkanker sterk samen met verslechtering van de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven; niet de leeftijd van deze patiënten. Dat concluderen Inez van Walree (Diakonessenhuis Utrecht) en collega’s. Welke specifieke comorbiditeit(en) hierbij een rol spelen is niet duidelijk. Daarom adviseren zij om niet alleen tijdens de behandeling van baarmoederkanker, maar ook tijdens de follow-up meer aandacht te schenken aan vrouwen met comorbiditeiten.

Over de afgelopen jaren is te zien dat patiënten met ovariumcarcinoom steeds vaker volgens de richtlijn zijn behandeld. Dit heeft nog niet geresulteerd in verbetering in 10-jaarsoverleving, er is wel een geleidelijk langere overleving in de eerste jaren na de diagnose. Dat blijkt uit het landelijke rapport over het ovariumcarcinoom. Dit rapport geeft een overzicht van incidentie en behandeling van epitheliale ovariumcarcinoom, de meest voorkomende vorm van ovariumcarcinoom. De toegepaste behandelingen worden weergegeven per ziekenhuisregio en vergeleken met het landelijk gemiddelde. 

Gynaecologische oncologie telt momenteel 15 gynaecologische oncologische richtlijnen. De richtlijnen zijn van de NVOG (Nederlandse vereniging Obstetrie en Gynaecologie). In 2018 en 2019 heeft de NVOG SKMS-financiering ontvangen om negen gynaecologische oncologische richtlijnen te reviseren. De revisie van richtlijnen was een langlopend en kostbaar proces. De wens van de pijler oncologie van de NVOG was om dit proces te herstructureren met als doel: snelle en zorgvuldige actualisatie van richtlijnen en actuele, state-of-the-art richtlijnen conform richtlijn criteria 2.0. Deze werkwijze is vastgelegd en per april 2018 geaccordeerd door de commissie kwaliteitsdocumenten van de NVOG.

De inclusie van klinische studies kan versnellen als de studie-informatie gemakkelijk vindbaar is voor zorgprofessionals en patiënten. Daarom is een overzicht van gynaecologische oncologische trials voor gynaecologen beschikbaar op de DGOG-website en voor patiënten op Kanker.nl. Voor patiënten is studie-informatie beschikbaar in toegankelijke teksten op Kanker.nl om te bespreken met hun arts. Het doel van deze verbeterde studie-overzichten is dat meer patiënten mee kunnen doen aan studies naar nieuwe of verbeterde behandelmogelijkheden. 

Overlevenden van kanker die ten tijde van de diagnose al hart- en vaatziekten hadden, rapporteren vaker een negatief effect op hun gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven. Het gaat hierbij onder meer om hun algehele kwaliteit van leven, fysiek functioneren en symptomen als vermoeidheid en dyspneu. Dat concluderen Dounya Schoormans (CoRPS, Tilburg University) en collega’s in Acta Oncologica. Volgens de onderzoekers is het belangrijk dat zorgverleners extra aandacht schenken aan deze kwetsbare groep overlevenden. Daarbij dient ook rekening gehouden te worden met mogelijke progressie van cardiovasculaire aandoeningen, aangezien oncologische behandelingen cardiotoxisch kunnen zijn.

Patiënten met endometrium- en ovariumcarcinoom rapporteren een verbeterde gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven binnen zes maanden na initiële behandeling. Dat schrijven Nathalie Zandbergen en collega’s in een publicatie in Acta Oncologica. Sommige subgroepen hebben mogelijk extra ondersteuning nodig, omdat zij in de loop van de tijd minder kans hebben op verbetering van hun kwaliteit van leven. Het gaat hierbij om patiënten met meerdere comorbiditeiten, met een gevorderd tumorstadium en patiënten die behandeld zijn met chemotherapie.

Het standaard aanbieden van een (na)zorgplan aan álle patiënten met eierstok- of baarmoederkanker lijkt niet zinvol. Patiënten die actief op zoek zijn naar informatie over hun ziekte kunnen daar baat bij hebben. Echter, bij patiënten die medische informatie liever vermijden kan een (na)zorgplan zelfs leiden tot schadelijke effecten. Dat blijkt uit het proefschrift ‘Survivorship care planning. For women with a gynecological cancer: does information heal or hurt?’ van Belle de Rooij (IKNL, Tilburg University). Volgens de promovenda dienen (na)zorgplannen veel beter afgestemd te worden op de informatiebehoeften van individuele patiënten.