Gevolgen van kanker

In de behandelfase van kanker maar ook daarna ligt de focus vaak op overleven. Maar velen kampen met de (late) gevolgen van kanker en de behandeling. Het is belangrijk dat hier vanaf het eerste moment oog voor is.
Om dit voor elkaar te krijgen is tijdens het congres Kanker & Leven op 11 september jl. het Nationaal Actieplan Kanker & Leven gepresenteerd. Een kleine terugblik van onderwerpen die op het congres de revue passeerden.

Jaarlijks krijgen 38.000 mensen in Nederland te horen dat zij uitgezaaide kanker hebben, dat blijkt uit het rapport ‘Uitgezaaide kanker in beeld’ dat Integraal Kankercentrum Nederland vandaag uitbrengt. Uitgezaaide kanker is niet meer per definitie een doodvonnis, toch is voor de grootste groep patiënten het vooruitzicht amper verbeterd de afgelopen tien jaar. Bovendien is vooraf vaak niet duidelijk of een behandeling zal aanslaan. Zorgverleners kunnen veel betekenen in het verbeteren van de kwaliteit van leven, ook in de laatste maanden van het leven. Door te bespreken wat belangrijk is voor de patiënt kan de behandeling daar op aangepast worden.

De ziekte kanker heeft niet alleen negatieve gevolgen voor het persoonlijk leven van (ex-)patiënten, maar vaak ook op het hebben van werk. Wanneer (ex-)patiënten hun werk verliezen kan dit op significante wijze bijdragen aan het ontstaan van financiële problemen. Volgens Floortje Mols (Tilburg University, IKNL) en collega’s zouden onderzoekers, zorgprofessionals, arbeidsfunctionarissen én patiënten meer moeten samenwerken om deze complexe problematiek op te lossen.

19 september is het de Dag van de Diëtist. In een interview met Herma ten Have, oncologiediëtist en lid van de Landelijke Werkgroep Diëtisten Oncologie (LWDO), wordt duidelijk wat de oncologiediëtist voor patiënten met kanker kan betekenen. Zij is opgenomen in de Verwijsgids Kanker en is net als alle opgenomen diëtisten gespecialiseerd in de oncologie.

Patiëntorganisaties, zorgprofessionals en onderzoekers hebben tijdens het Congres Kanker & Leven op 11 september 2020 het Nationaal Actieplan Kanker & Leven gepresenteerd. Veel mensen kampen met de (late) gevolgen van kanker. Leven met en na kanker gaat over meer dan overleven. Het gaat ook over leven. Over zinvol en zo optimaal mogelijk meedoen in de maatschappij tijdens en na de behandeling van kanker. Daarom dit Nationaal Actieplan Kanker & Leven.

Een hoge fysieke vermoeidheidscore bij aanvang van de behandeling blijkt bij overlevenden van borst- en dikkedarmkanker significant samen te hangen met een lager activiteitenniveau vier jaar na deelname aan de bewegingstrial (PACT-studie). Ook sociaalecologische omstandigheden spelen hierbij een rol. Dat blijkt uit een studie van Anouk Hiensch (UMC Utrecht) en collega’s. Volgens de onderzoekers is het essentieel dat artsen en fysiotherapeuten doelgerichte ondersteuning bieden ook aan patiënten met veel vermoeidheid.

Een fors deel van patiënten met gelokaliseerde en lokaalgevorderde prostaatkanker rapporteert twee jaar na diagnose last te hebben van urine-incontinentie en erectiestoornissen. Dit geldt vooral voor patiënten die een prostatectomie hebben ondergaan. Dit blijkt uit een population-based studie van Robin Vernooij (IKNL) en collega’s op basis patiënt gerapporteerde data. Het deel van patiënten  met deze klachten zoals gerapporteerd in deze studie is groter dan eerder is gerapporteerd op basis van klinische trials. Dit onderschrijft het belang van studies in ongeselecteerde patiëntpopulaties, uit de dagelijkse klinische praktijk

Van de kankerpatiënten die worden gediagnosticeerd in de werkende leeftijd (40-50%) keert 89% binnen 24 maanden terug naar werk. Een van de voornaamste problemen die patiënten rapporteren op het werk zijn cognitieve klachten. Vanuit individueel, sociaal en economisch perspectief is het belangrijk om werkende kankerpatiënten met deze klachten te ondersteunen om de impact hiervan te verminderen. In de i-WORC-trial onderzoeken Kete Klaver (AVL) en collega’s of een online cognitief revalidatieprogramma hierbij kan helpen.