Nieuws

Oudere patiënten met kanker (70 jaar en ouder) zijn goed in staat om een zelfgerapporteerde G8-vragenlijst in te vullen voor het bepalen van hun kwetsbaarheid (frailty). De uitkomsten hiervan zijn vergelijkbaar met de oorspronkelijke G8 die door zorgprofessionals wordt afgenomen. Dit geldt echter niet voor zelfgerapporteerde screenings door geriatrische patiënten, zo blijkt uit onderzoek van geriater Inez van Walree (Diakonessenhuis Utrecht) en collega’s. De uitkomsten van dit onderzoek geven aan dat een zelfgerapporteerde G8-screening door een oudere kankerpatiënt een goed alternatief kan zijn in de klinische praktijk. Het biedt ook mogelijkheden voor inzet van zelfgerapporteerde screenings in bijvoorbeeld klinische trials.

Pathologisch onderzoek van een hoger aantal lymfeklieren hangt samen met een accuratere lymfeklierstadiëring bij stadium I tot II alvleesklierkanker. Deze bevinding kan volgens een groep Duitse en Nederlandse onderzoekers het verband met de overleving grotendeels verklaren. Echter, zo benadrukken zij in een publicatie in Annals of Surgery, de uitkomsten van deze observationele studie suggereren géén causaliteit en moedigen ook géén uitgebreidere lymfadenectomie aan voordat hiervoor aanvullend bewijs is verkregen via gerandomiseerd onderzoek. De studie geeft wél aan dat 11 onderzochte lymfeklieren als minimum zou moeten gelden en 19 onderzochte lymfeklieren waarschijnlijk het optimale afkappunt is.

Het gebruik van chemotherapie is bij patiënten met vroeg stadium hormoonreceptorgevoelige borstkanker tussen 2013 - 2016 aanzienlijk gedaald, terwijl de inzet van genexpressieprofielen toenam. Dat blijkt uit een studie van Julia van Steenhoven (Diakonessenhuis, UMCU) en collega’s. De daling in chemotherapie trad op in een periode dat er geen wijziging plaatsvond in de landelijke richtlijn Borstkanker (2012). In internationale richtlijnen werd echter al voorzichtig geadviseerd om minder chemotherapie te geven aan geselecteerde patiënten (ER+/HER2-). Deze studie weerspiegelt de toenemende terughoudendheid tot het geven van aanvullende chemotherapie aan geselecteerde patiënten met een vroeg stadium van borstkanker. 

De Nederlandse richtlijn prostaatkanker is sinds najaar 2018 omgezet in beslisbomen in Oncoguide, een digitale beslisondersteuning. Dit systeem begeleidt specialisten op basis van patiënt- en tumorkenmerken stap-voor-stap naar een behandeladvies. Oncoguide geeft een behandeladvies op basis van de landelijke richtlijn, waarvan uiteraard met goede argumenten vanaf kan worden geweken. Uit de beslisbomen volgt een informatiestandaard die eenheid van taal creëert. Daarmee kunnen zorgprofessionals data eenvoudiger met elkaar delen en hergebruiken.

De incidentie van Merkelcelcarcinoom, een zeldzame en potentieel dodelijke vorm van huidkanker, vertoont al decennia een continu oplopende lijn in Nederland. Sinds 1993 is sprake van meer dan een verdrievoudiging. De overleving van patiënten met deze ziekte bleef al die jaren laag, zo blijkt uit een publicatie van Sanne Uitentuis (Amsterdam UMC) in de Journal of the American Academy of Dermatology. De studie benadrukt de noodzaak voor het introduceren van nieuwe behandelstrategieën. Volgens de onderzoekers zou de combinatie chirurgie met adjuvante radiotherapie mogelijk beter kunnen zijn dan behandeling met uitsluitend chirurgie.

Tot een paar jaar geleden werden verschillende termen en histopathologische classificaties gebruikt voor het indelen van mucineuze appendixtumoren, waaronder de mucineuze adenocarcinomen, en pseudomyxoma peritonei (PMP, een zeldzame vorm van buikvlieskanker). Een belangrijke stap was het bereiken van consensus over de histopathologische classificatie van deze tumoren door de Peritoneal Surface Oncology Group International. Laura Legué (Catharina Ziekenhuis, IKNL) en collega’s gaan in een publicatie in Clinical Colorectal Cancer dieper in op deze classificatie met voorzichtige aanbevelingen voor de kliniek, mede omdat de huidige classificatie onvoldoende houvast kan geven voor de clinicus.

De risicostratificatie in de eerstelijn en naleving van richtlijnen in zowel de eerste- als tweedelijn bij actinische keratose, een voorstadium van plaveiselcelcarcinoom, kan efficiënter. Dat stellen Eline Noels (Erasmus MC, IKNL) en collega’s in de British Journal of Dermatology. Ze signaleren onder meer onderbenutting en niet-passende behandelingen bij patiënten met actinische keratose, hoge verwijscijfers vanuit de eerstelijn gecombineerd met uitgebreide follow-ups in de tweedelijn. Volgens de onderzoekers kunnen inspanningen gericht op betere risicodifferentiatie en naleving van richtlijnen nuttig zijn om de efficiëntie bij actinische keratose te verhogen.

De genprofieltest wordt in Nederland zowel binnen als buiten de kaders van de richtlijn Mammacarcinoom ingezet. Dat concluderen Kay Schreuder (IKNL, UTwente) en collega’s aan de hand van onderzoek met data uit de Nederlandse Kankerregistratie. In alle klinische risicocategorieën werd een meerderheid van de patiënten ingedeeld in een genomisch laag of intermediair risicoprofiel en was de naleving van het resultaat van de genprofieltest hoog. In geval van een discrepantie tussen het genomisch en klinisch risico, werden de patiënten behandeld in overeenstemming met de uitslag van de test. De onderzoekers signaleren dat het gebruik van de genprofieltest heeft geleid tot een afname van het gebruik van chemotherapieën.