Nieuws

De dag van de week waarop een slokdarmkankeroperatie plaatsvindt, heeft geen enkele invloed op de algehele overleving van patiënten met in opzet curabel slokdarmkanker. Ook is er geen relatie gevonden tussen de operatiedag en de 30-dagenmortaliteit, het aantal verwijderde lymfeklieren en het aandeel R0-resecties. Dat blijkt uit een grote population-based cohortstudie met data van de Nederlandse Kankerregistratie door Els Visser (UMC Utrecht) in samenwerking met collega’s van UMC Utrecht en IKNL. Daarmee is de suggestie in de literatuur weerlegd dat de operatiedag invloed zou hebben op de overlevingskansen van deze patiënten. 

Zeven ziekenhuizen en twee radiotherapie-instituten in Zuidwest-Nederland zijn een oncologisch samenwerkingsverband aangegaan onder de naam EMBRAZE, een acroniem voor Erasmus MC, Brabant en Zeeland. IKNL ondersteunt dit netwerk met onder andere gedetailleerde, tumorspecifieke rapportages. Mede op basis van deze informatie zijn de betrokken instellingen met elkaar in overleg gegaan over verdere intensivering van hun samenwerking. Een van de eerste resultaten is de ontwikkeling van een organisatie-overstijgend zorgpad voor patiënten met slokdarm- of maagkanker.

De Dutch Upper GI Cancer Group (DUCG) en de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG) en IKNL hebben op 7 september 2016 twee reglementen getekend waarin onderlinge werkafspraken zijn vastgelegd om met elkaar de zorg voor patiënten met slokdarm-, maag- en alvleesklierkanker verder te kunnen verbeteren. In de twee registers, het Slokdarm- en maagkankerregister en het Alvleesklierkankerregister, combineren partijen hun gegevens. Aanvullend zijn afspraken gemaakt over het gebruik van de gegevens.

De wachttijd vanaf de diagnose tot aan de behandeling heeft geen invloed op de langetermijnuitkomsten bij patiënten met slokdarmkanker die een in opzet curatieve behandeling krijgen bestaande uit neo-adjuvante therapie gevolgd door chirurgie of uitsluitend primaire chirurgie. Dat concluderen Els Visser (UMCU) en collega’s in een publicatie in Surgical Oncology. Deze bevinding slaat alleen op de wachttijd ín het ziekenhuis en niet op de totale wachttijd die aanvangt bij de eerste symptomen, bezoek aan de huisarts en vervolgens afspraak voor een endoscopie in het ziekenhuis. Deze totale wachttijd kan nog steeds invloed hebben op de langetermijnresultaten bij de behandeling van patiënten met slokdarmkanker. 

Perioperatieve chemo(radio)therapie draagt meer bij aan een betere overleving van patiënten met tumoren op de overgang van slokdarm en maag, dan de gekozen chirurgische benadering. Die conclusie trekken Marijn Koëter (Catharina Ziekenhuis, Eindhoven) en collega’s op basis van een studie met population-based data van de Nederlandse Kankerregistratie (NKR) over de periode 2005 – 2012. De studie geeft, gelet op de inclusie van een groot aantal patiënten en de observationele opzet, een goed beeld van de dagelijkse, klinische praktijk.

Slokdarm-, alvleesklier- en eierstokkanker zijn ‘moeilijke’ tumorsoorten, zowel wat betreft vroege ontdekking als behandeling, waardoor de prognose voor deze tumorsoorten nog steeds slecht is. Het nieuwste KWF-signaleringsrapport over vroege ontdekking schetst mede op basis van de NKR de stand van de wetenschap en klinische praktijk. Conclusie: er zijn kleine maar belangrijke aangrijpingspunten om vroege ontdekking bij deze tumorsoorten te bevorderen.

Centralisatie van slokdarmkankeroperaties in gespecialiseerde ziekenhuizen heeft geleid tot een daling van de sterfte onder patiënten met slokdarmkanker. In Nederland ligt de norm momenteel op minimaal 20 resecties per ziekenhuis per jaar. Uit onderzoek van Daniel Henneman (LUMC) en collega’s blijkt dat vergroting van het ziekenhuisvolume naar 40 en 60 operaties per jaar geassocieerd wordt met een daling van de sterfte binnen 6 maanden na operatie, waarna een plateau wordt bereikt. Dit betekent volgens de onderzoekers dat de huidige volumenorm van minimaal 20 operaties in Nederland nog te laag is en hoger zou moeten liggen. 

De overleving van patiënten met slokdarmkanker op middellange en lange termijn is positief geassocieerd met zowel tumorgerelateerde factoren (negatieve lymfeklieren en adenocarcinoomhistologie) als niet-tumorgerelateerde factoren (chirurgie, neo-adjuvante therapie en vrouwelijk geslacht). Die conclusie staat te lezen in een publicatie van Pauline Bus (UMC Utrecht) en collega's in de Journal of Surgical Oncology. Hoewel niet duidelijk is op welke wijze histologie en geslacht de overleving van deze patiënten beïnvloeden, kan kennis van deze factoren relevant zijn bij de klinische besluitvorming.