Nieuws

Professor Jan Willem Coebergh heeft als internationaal expert op het gebied van ‘cancer surveillance’ een grote bijdrage geleverd aan het maatschappelijk debat over het ontstaan, preventie, en behandeling van kanker. Daarom  zal de Federa, Stichting Federatie van Medisch Wetenschappelijke Verenigingen, de maatschappelijke FederaPrijs 2015 uitreiken aan professor Coebergh. Dit gebeurt op vrijdag 25 september op de FederaDag in Enschede.

Bij jonge patiënten (tot 40 jaar) wordt vaker een gevorderd stadium van endeldarmkanker met ongunstigere kenmerken waargenomen dan bij patiënten van middelbare leeftijd (41-70 jaar). Desondanks zijn de overlevingskansen van beide groepen gelijk, mede omdat een jonge leeftijd een voorspellende factor is voor een betere overleving. Dat staat te lezen in een publicatie van chirurgen van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven in samenwerking met onderzoekers van IKNL in de European Journal of Cancer. Hoewel het gebruik van adjuvante chemotherapie controversieel is, werd in deze studie een positieve correlatie gevonden met de overleving.

Patiënten met een dikkedarmtumor met expressie van het HLA klasse I-antigeen hebben een betere, totale overleving na inname van een lage dosis aspirine. Verhoogde PTGS2-expressie of aanwezigheid van een gemuteerde PIK3CA-tumor voorspelt geen voordeel van aspirine, zo blijkt uit onderzoek van Marlies Reinders en collega's. In een recente publicatie in JAMA Internal Medicine bepleiten ze het zoeken naar voorspellende biomarkers voor HLA klasse I die een bijdrage kunnen leveren aan het individualiseren van de therapie en verminderen van de impact van toxische effecten bij deze patiënten.

De totale overleving van patiënten met borstkanker die een re-excisie ondergingen, wijkt niet significant af van de overleving van vrouwen die uitsluitend een primaire, borstsparende operatie kregen. Dat blijkt uit een studie van Elvira Vos (Erasmus MC) en collega’s. Volgens de onderzoekers ondersteunt deze uitkomst de aanbeveling van SSO / ASTRO-richtlijn om een re-excisie uit te voeren bij ‘inktsporen op de tumor’. Aangezien er geen bewijs is voor een specifieke veilige marge die verder gaat dan ‘geen inkt op tumor’, stellen ze voor de zoektocht naar een ideale, negatieve snijmarge te beëindigen.

Algemeen wordt aangenomen dat patiënten met kanker aan de bovenlip een slechtere overlevingskans hebben dan patiënten met kanker aan de onderlip. Uit onderzoek van Nienke Pietersma en collega’s blijkt dat de totale en relatieve 5-jaarsoverleving voor kanker aan de bovenlip en onderlip vergelijkbaar waren in de periode 1989-2009. Ook de relatieve 10-jaarsoverleving was nagenoeg hetzelfde met 94 procent voor de bovenlip en 90 procent voor de onderlip.

De laatste twee decennia worden bij patiënten met primair gemetastaseerde dikkedarmkanker steeds vaker longmetastasen gedetecteerd. Een toenemend aandeel patiënten kreeg in deze periode systemische therapie en/of onderging een metastasectomie. Mede daardoor is de overleving van deze patiënten aanzienlijk verbeterd. De keerzijde is echter dat de prognose aan deze patiënten diverser is geworden. Dat blijkt uit een studie van Lydia van der Geest en collega’s in het wetenschappelijk blad Clinical & Experimental Metastasis.

Chirurgische resectie vormt de basis voor de oncologische behandeling van in potentie curabele vormen van dikkedarmkanker. Toch heeft een groot deel van patiënten ten tijde van de operatie -hoewel niet zichtbaar- minimale residuen van de ziekte. Immunosuppressie, een effect dat optreedt tijdens chirurgie, kan invloed hebben op zowel de terugkeer van de ziekte als de overleving van deze patiënten. Jeroen Vogelaar en collega’s deden literatuuronderzoek naar de relatie tussen epidurale anesthesie en overleving van patiënten na dikkedarmkankerchirurgie en concluderen dat de relatie tussen beiden niet duidelijk is.

In landen met een lage incidentie van hepatocellulair carcinoom (zoals Nederland) kunnen de uitkomsten van resectie of behandeling met sorafenib verschillen per ziekenhuistype. Uit onderzoek van Lydia van der Geest (IKNL), Suzanne van Meer (UMCU) en collega’s blijkt dat de postoperatieve sterfte en mortaliteit op langere termijn hoger is in niet-academische ziekenhuizen. Ook de behandeling met Sorafenib wordt in niet-universitaire ziekenhuizen geassocieerd met een hogere langetermijnsterfte. Het behandelvolume blijkt geen onafhankelijk voorspeller voor de uitkomsten van de behandeling.