Meer onderzoek nodig naar impact kanker én diabetes
Er is meer onderzoek nodig naar patiëntgerapporteerde uitkomsten bij mensen met kanker én diabetes. Die aanbeveling doen Pauline Vissers (IKNL) en collega’s naar aanleiding van een literatuurstudie. Uit het geringe aantal beschikbare studies blijkt dat patiënten met kanker én diabetes vaker klachten rapporteren, met name met betrekking tot kwaliteit van leven, vergeleken met patiënten met één van beide ziekten. Vanwege het beperkt aantal studies kunnen hieraan nog geen sterke conclusies worden verbonden. In toekomstige studies is daarom meer aandacht nodig voor patiëntgerapporteerde uitkomsten, zoals depressie, zelfzorg en zelfmanagement.
Het doel van deze systematische literatuurstudie was om een overzicht te geven van de huidige, wetenschappelijke literatuur over mogelijke effecten van kanker en diabetes op patiëntgerapporteerde uitkomsten en aanbevelingen te doen voor toekomstige studies. Hiervoor werd de database doorzocht van MEDLINE, The Cochrane Library, CINAHL en PsycINFO vanaf het begin tot januari 2015. Geïncludeerd werden alle studies naar patiëentgerapporteerde uitkomsten bij patienten met zowel kanker als diabetes. Alle geïncludeerde studies werden daarnaast onafhankelijk beoordeeld op methodologische kwaliteit door twee onderzoekers.
Slechtere uitkomsten bij kanker én diabetes
Van de 3.553 geïdentificeerde studies voldeden slechts 10 studies aan de inclusiecriteria. Deze studies werden beoordeeld als zijnde van hoge (40%) of voldoende (60%) methodologische kwaliteit. Acht van de 10 studies waren gericht op de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven, functioneren of symptomen. In twee studies werd diabetes zelfmanagement geëvalueerd.
Uit deze studies komt naar voren dat de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven en het functioneren van patiënten met zowel kanker als diabetes lager is en dat zij vaker last hebben van symptomen in vergelijking met patiënten met uitsluitend kanker of diabetes. Daarnaast liet één studie zien dat patiënten met diabetes tijdens de behandeling met chemotherapie minder zelfmanagementactiviteiten uitvoerden.
Pauline Vissers en collega’s stellen vast dat de combinatie kanker én diabetes leidt tot slechtere, patiëntgerapporteerde uitkomsten van behandelingen in vergelijking met patiënten met één van deze ziekten. Doordat de studies erg heterogeen zijn en er slechts 10 studies werden geïdentificeerd , kunnen aan deze bevindingen echter geen sterke conclusies worden verbonden. Toekomstige studies zijn nodig, aangezien dit onderzoeksgebied tot dusver grotendeels is genegeerd.
Andere patiëntgerapporteerde uitkomsten
Aangezien de meeste studies tot dusver gericht zijn op de gezondheidsgerelateerde kwaliteit van leven van patiënten met kanker én diabetes en het wetenschappelijk bewijs voor andere uitkomsten schaars is, dient toekomstig onderzoek vooral gericht te zijn op de impact van beide ziekten op andere patiëntgerapporteerde uitkomsten, zoals depressie, zelfzorg en zelfmanagement.
-
Vissers PA, Falzon L, van de Poll-Franse LV, Pouwer F, Thong MS: ‘The impact of having both cancer and diabetes on patient-reported outcomes: a systematic review and directions for future research’.
-
Meer informatie over deze publicatie is verkrijgbaar via bibliotheek@iknl.nl
