Nieuws

Ziekteperceptie kan zelfs jaren na de diagnose ‘kanker’ een sleutelrol vervullen in het ervaren van psychische nood en deze perceptie blijkt samen te hangen met de leeftijd van de patiënt. Dat concluderen Olga Husson (Nederlands Kanker Instituut-Antoni van Leeuwenhoek) en collega’s in een studie onder overlevenden van schildklierkanker. Met name adolescenten, jongvolwassenen en oudere overlevenden kunnen kwetsbaar zijn voor het ervaren van psychische nood. Daarom is het belangrijk dat zorgverleners signalen tijdig herkennen.

De pilot Aanpassingsstoornis bij kanker is verlengd tot 1 september 2021. Dit betekent dat meer mensen met kanker gebruik kunnen maken van deze zorg en verwijzers ((huis)artsen, bedrijfsartsen, POH-GGZ (via de huisarts) en verpleegkundige specialisten) mensen met kanker met een vermoeden op een aanpassingsstoornis anderhalf jaar langer kunnen verwijzen voor een behandeling in het kader van de pilot.

Dit voorjaar is een landelijke inventarisatie van de nazorg voor patiënten met borstkanker gestart waarin IKNL, BVN, V&VN Oncologie en de Santeon ziekenhuizen nauw samenwerken. Doordat de overlevingskansen van vrouwen na borstkanker de afgelopen jaren aanzienlijk verbeterd zijn, is aandacht nodig voor de zorg voor de gevolgen van kanker. Goede nazorg en nacontrole betekent dat patiënten en ex-patiënten de zorg ontvangen die ze nodig hebben, zodat late gevolgen van de behandeling worden voorkomen of tijdig worden herkend. Echter, onduidelijk is hoe deze nazorg efficiënt en doelmatig ingezet kan worden, rekening houdend met de wensen van de patiënt.

Met kortdurende psychologische hulp kunnen partners van mensen met kanker hun zorgende rol beter volhouden. Vooral de mantelzorger voor patiënten met complexe problemen legt grote druk op gezinsleden, waardoor er risico is op uitval en daardoor grotere problemen voor de patiënt en het gezin. Door de draagkracht van deze mantelzorgers te vergroten, kunnen zij de zorg voor hun naaste beter hanteren en langer volhouden. In Amsterdam is kortdurende ondersteuning beschikbaar voor partners van mensen met een hersentumor dankzij verwijzing vanuit het ziekenhuis naar een gespecialiseerd centrum voor psychosociale zorg. Een efficiënte manier om gespecialiseerde zorg en ondersteuning vanuit de WMO te bieden aan een specifieke doelgroep. 

Veel patiënten die kanker hebben (gehad) hebben te kampen met de gevolgen van de ziekte of de behandeling. Tijdig detecteren van deze gevolgen en zo nodig die behandelen voorkomt vaak erger. De Lastmeter is in de in 2010 verschenen richtlijn Detecteren behoefte psychosociale zorg gepresenteerd als het meest geschikte instrument om gevolgen van de (kanker)behandeling te detecteren. Onlangs is een artikel gepubliceerd over de implementatie van ‘Detecteren behoefte zorg’ in ziekenhuizen in Noord en Oost Nederland dat tips en succesfactoren heeft opgeleverd voor implementatie. IKNL ondersteunde de implementatie in deze ziekenhuizen en het onderzoek gebeurde in samenwerking met UMC Groningen.

Er is een paradigmaverschuiving nodig van medisch, technische oncologische zorg naar mensgerichte zorg. Aanvullende zorg is dan niet langer ‘aanvullend’, maar een vanzelfsprekend onderdeel van de oncologische zorg. Dat was een van de belangrijkste boodschappen van de werkconferentie die maandag 10 oktober plaatsvond bij IKNL in Utrecht over het optimaliseren van aanvullende, oncologische zorg. IKNL presenteerde verschillende innovaties gericht op het verminderen van de fysieke, psychische en sociale gevolgen van (de behandeling van) kanker. Doel was om samen met zorgprofessionals en andere betrokkenen na te denken over het implementeren en beschikbaar stellen van deze zorginnovaties aan patiënten met kanker in de nabije toekomst.

Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL) lanceert de Verwijsgids Kanker, de eerste landelijk dekkende sociale kaart voor aanvullende zorg en begeleiding bij kanker, op ieder moment na diagnose. In de Verwijsgids Kanker staan onder meer gegevens van individuele zorgverleners, instellingen en patiëntenorganisaties. Patiënten en naasten kunnen Verwijsgids Kanker rechtstreeks raadplegen. De postcodefilter maakt het mogelijk om zorg zo dicht mogelijk bij huis te selecteren. De patiëntenorganisaties zijn blij met het initiatief: ‘De Verwijsgids levert betrouwbare informatie, biedt keuzemogelijkheden aan zorgverleners en draagt zo bij aan zelfmanagement’, aldus de Prostaatkankerstichting.

Circa een derde van alle patiënten met kanker wenst of overweegt een verwijzing naar psychosociale en/of paramedische zorg. Dat blijkt uit een studie van Jolien Admiraal (UMC Groningen) en collega’s onder 1.340 patiënten met verschillende vormen van kanker. Kennis van risicovariabelen kan volgens de onderzoekers bijdragen aan het tijdig identificeren van mensen met een grotere behoefte aan ondersteunende zorg. Het gaat hierbij met name om patiënten die meer distress en/of meer praktische en emotionele problemen ervaren, die jonger zijn en om patiënten die onder behandeling zijn of recent zijn gediagnosticeerd.