Impact van de covid-19-uitbraak op de blaaskankerzorg
De covid-19-uitbraak in 2020 heeft in Nederland geleid tot een afname in aantal blaaskanker diagnoses met als ‘dieptepunt’ bijna 30% minder diagnoses in mei 2020. Deze afname in diagnoses is het sterkst onder ouderen en betreft vaker niet-invasieve tumoren. De behandeling van patiënten met blaaskanker lijkt tijdens de eerste golf grotendeels ongewijzigd te zijn. Alleen chemotherapie, zowel in de neo-adjuvante setting als bij patiënten met gemetastaseerde ziekte, werd wat minder vaak toegepast in vergelijking met eerdere jaren.
Bijna 30% minder diagnoses
Normaal gesproken worden in Nederland tussen de 500-600 nieuwe blaaskankerdiagnoses per maand gesteld. Kort na de covid-19-uitbraak in maart 2020 zien we een afname in het aantal nieuwe diagnoses, met als ‘dieptepunt’ bijna 30% minder diagnoses in mei 2020.
Inmiddels weten we dat in die periode (eerste golf) vooral bij ouderen minder blaaskankerdiagnoses zijn gesteld. Mogelijke verklaringen hiervoor zijn dat de ouderen terughoudender zijn geweest met het bezoeken van de huisarts of het ziekenhuis vanwege corona in vergelijking met jongere mensen.
Ook weten we dat de afname in het aantal diagnoses relatief het grootst was bij de niet-spierinvasieve blaastumoren (Ta, Tis, T1). Een mogelijke verklaring hiervoor is dat bij mensen die verdacht waren voor een laaggradige, niet-spierinvasieve tumor, de TURT (lokale operatie om de tumor weg te schrapen) werd uitgesteld.
Er is geen duidelijke afname te zien in het aantal patiënten met een spierinvasieve (stadium II/III) of gemetastaseerde ziekte (stadium IV) tijdens de eerste COVID-19 golf (zie onderstaande grafiek).
Behandeling, minder neo-adjuvante chemotherapie
Uit de eerste resultaten blijkt dat patiënten met niet-spierinvasieve blaaskanker niet anders behandeld zijn tijdens de eerste golf in vergelijking met hoe deze patiënten in eerdere jaren zijn behandeld. Bij de patiënten met spierinvasieve kanker zien we daarentegen dat minder mensen neo-adjuvante chemotherapie kregen voorafgaand aan een radicale cystectomie (blaasverwijdering). Dit is conform het advies dat door de beroepsverenigingen is gegeven om het gebruik van chemotherapie waar mogelijk te beperken, omdat dit de kan zorgen voor een verminderde afweer bij de patiënt.
De tijd tot start van de behandeling, zoals een radicale cystectomie, al dan niet voorafgegaan door neo-adjuvante chemotherapie, bleek wat korter te zijn. Dit wordt waarschijnlijk verklaard doordat de reguliere niet-oncologische zorg deels was afgeschaald en prioriteit is gegeven aan (uro-)oncologische zorg. Voor patiënten met gemetastaseerde (uitgezaaide) blaaskanker zijn er geen opvallende veranderingen zichtbaar in de behandeling, behalve dat de behandeling met systemische chemotherapie werd uitgesteld. Dit was tevens conform advies van de beroepsverenigingen, om chemotherapie uit te stellen indien mogelijk.
In 2021 vergelijkbaar of iets hoger aantal diagnoses
In de tweede helft van 2020 is het aantal diagnoses blaaskanker hersteld en lijkt het totaal aantal nieuwe blaaskankerdiagnoses in 2020 inmiddels vergelijkbaar of zelfs iets hoger te zijn als het aantal diagnoses uit voorgaande jaren. Deze trend lijkt zich in 2021 voort te zetten. Kanttekening die hierbij gemaakt moet worden is dat de cijfers na mei 2020 nog kunnen veranderen omdat deze gebaseerd zijn op ‘voorlopige’ registraties op basis van PA-diagnoses verkregen van PALGA. Gezien de vergrijzing en groei van de bevolking is het naar verwachting dat er iets meer blaaskanker diagnoses worden gezien.
