Hemato-oncologie in Nederland: cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie
Hematologische kankersoorten staan momenteel met circa 9.700 nieuwe patiënten per jaar op nummer 5 van de meest voorkomende kankersoorten in Nederland bij zowel mannen als vrouwen. Deze kankersoorten worden grofweg onderverdeeld in lymfeklierkanker en leukemie. Het totaal aantal diagnoses is in een periode van ruim 25 jaar meer dan verdubbeld van circa 4.200 in 1989 naar 9.700 in 2016. Hematologische kankersoorten komen veel voor bij ouderen; bijna de helft van alle patiënten is 70 jaar of ouder als zij de diagnose krijgen. Het aantal patiënten met hematologische kankersoorten zal gezien de vergrijzing de komende jaren dan ook aanzienlijk toenemen.
Sinds 2001 zijn een aantal hematologische ziektebeelden (zoals myelodysplastische syndromen en een aantal vormen van myeloproliferatieve aandoeningen) officieel erkend als kanker en daarom ook opgenomen in de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Dit verklaart de scherpe toename in het aantal nieuwe patiënten met een hematologische kanker tussen 2000 en 2001.
Figuur 1: Absoluut aantal nieuwe gevallen van hematologische kankersoorten in de periode 1989-2016 naar diagnose jaar, gebaseerd op de Nederlandse Kankerregistratie (NKR). Cijfers over het diagnosejaar 2017 en 2018 zijn niet gepresenteerd, omdat de cijfers over deze jaren nog voorlopige schatting betreffen.
Veelvoorkomende hematologische kankersoorten
Veelvoorkomende hematologische kankersoorten zijn het diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL), het multipel myeloom (MM) en het folliculair lymfoom (FL) (Figuur 2). Op het diffuus grootcellig B-cellymfoom en het multipel myeloom na zijn momenteel alle vormen van hematologische kankersoorten zeldzaam volgens de internationale RARECARE-definitie. Volgens deze definitie is een kankersoort zeldzaam als het zes nieuwe patiënten per 100.000 personen per jaar treft. Voor Nederland betekent dit dat een kankersoort zeldzaam is als er minder dan 1.021 nieuwe diagnoses per jaar zijn.
Figuur 2: Absoluut aantal nieuwe gevallen van de drie meest voorkomende hematologische kankersoorten in de periode 1989-2016 naar diagnose jaar en het type hematologische kankersoort. Cijfers over het diagnosejaar 2017 en 2018 zijn niet gepresenteerd, omdat de cijfers voorlopige schatting betreffen.
Overleving
De relatieve 5-jaarsoverleving voor patiënten met deze drie veelvoorkomende hematologische kankersoorten is in een periode van ruim 25 jaar significant gestegen (Figuur 3). De relatieve 5-jaarsoverleving voor patiënten met het diffuus grootcellig B-cellymfoom is in de afgelopen decennia gestegen met 20%. Voor patiënten met het folliculair lymfoom en het multipel myeloom zijn deze percentages respectievelijk 21% en 25%.
Figuur 3: Het percentage relatieve 5-jaarsoverleving voor drie veelvoorkomende hematologische kankersoorten in de periode 1989-2016 naar periode van diagnose.
De sterk verbeterde overleving is grotendeels toe te schrijven aan de introductie van effectievere therapieën en betere inzet van therapie op geleide van het risicoprofiel, onder meer op basis van comorbiditeit en leeftijd. De meerwaarde van innovaties op het gebied van behandeling kan in veel gevallen alleen worden gerealiseerd door gerandomiseerde, gecontroleerde studies. De stichting Hemato-Oncologie Voor Volwassenen Nederland (HOVON) houdt zich sinds 1985 bezig met het verbeteren en bevorderen van behandelingen voor volwassen patiënten met hematologische kankersoorten (www.hovon.nl).
Folder met meer cijfers
Bekijk meer overzichten van belangrijke cijfers over het voorkomen, de behandeling en overleving van hematologische kankersoorten in de folder met NKR-cijfers. Deze folder bevat de cijfers over diffuus grootcellig B-cellymfoom (DLBCL), het multipel myeloom (MM) en het folliculair lymfoom (FL). In de NKR worden gegevens over diagnose, zorg en uitkomsten voor alle hemato-oncologische ziektebeelden geregistreerd.
Landelijke rapporten
IKNL zal in de eerste helft van 2019 een update publiceren van de landelijke rapporten die trends rond diagnostiek en behandeling van multipel myeloom en diffuus grootcellig B-cellymfoom beschrijven. In die rapporten wordt diagnosejaar 2016 vergeleken met diagnosejaren 2014-2015. Tevens wordt in 2019 het eerste landelijke rapport gepubliceerd rond trends in diagnostiek en behandeling van het folliculair lymfomen in de periode 2014-2016. De landelijke rapporten zijn gerealiseerd in samenwerking met HOVON, Nederlandse Vereniging voor Hematologie (NVvH), Erasmus School of Health Policy & Management (ESHPM), V&VN tumorwerkgroep Hematologie en Hematon.
Nederlandse Kankerregistratie
De Nederlandse Kankerregistratie (NKR) is een landelijke databank met betrouwbare gegevens over de incidentie, prevalentie en overleving van alle gevallen van kanker vanaf 1989, bijgehouden door IKNL. Het is een onafhankelijke bron van gegevens van alle patiënten met kanker, van diagnose tot overlijden, ongeacht de behandellocatie. De NKR wordt gebruikt voor wetenschappelijk (epidemiologisch) onderzoek, klinische studies en voor onderzoek naar de kwaliteit van zorg. Op NKR-cijfers zijn alle cijfers uit de NKR op populatieniveau te raadplegen. U kunt hier zelf tabellen en grafieken samenstellen van incidentie, prevalentie, sterfte en overleving, naar lokalisatie van de kanker, regio (provincie), geslacht of leeftijd.
Het hemato-oncologieregister van de Nederlandse Kankerregistratie
Voor alle hematologische kankersoorten gediagnosticeerd vanaf 1 januari 2014 worden uitgebreide gegevens over diagnostiek en behandeling vergaard in de NKR. Dit register staat bekend als het hemato-oncologieregister van de NKR. Het biedt, naast kankersurveillance, ook een basis om de toepassing van richtlijnadviezen voor diagnostiek en behandeling te evalueren in de dagelijkse hemato-oncologische praktijk.
• Download rapport: Diffuus grootcellig B-cellymfoom in Nederland, 2014-2015 (PDF)
• Download rapport: Multipel myeloom in Nederland, 2014-2015 (PDF)
